Οι ανεπτυγμένες σχέσεις της Σερβίας με την Τουρκία δεν αποτελούν εμπόδιο στην περαιτέρω εμβάθυνση της συνεργασίας με την Ελλάδα, αναφέρει στην «Κ» ο Σέρβος υπουργός Εξωτερικών Ιβιτσα Ντάτσιτς, στην πρώτη επίσκεψή του εκτός της χώρας του μετά την ανάληψη των καθηκόντων του. Η αρχή της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας είναι εξίσου σημαντική για κάθε κράτος, χωρίς εξαίρεση, την Κύπρο, την Ουκρανία, την Ελλάδα και τη Σερβία, αναφέρει μεταξύ άλλων.
– Οι σχέσεις Ελλάδας – Σερβίας χρήζουν βελτίωσης. Πώς μπορεί να γίνει αυτό;
– Αν θα έπρεπε να αναφέρω ένα παράδειγμα μιας χώρας με την οποία η Σερβία έχει τις καλύτερες δυνατές σχέσεις, χωρίς πολλή σκέψη θα έλεγα την Ελλάδα. Η Σερβία είναι ιδιαίτερα ευγνώμων στην Ελλάδα για τη σταθερή της θέση αναφορικά με τη μη αναγνώριση της μονομερούς διακήρυξης της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου και των Μετοχίων και θεωρούμε ότι αυτό αποτελεί πολιτική αρχή της Αθήνας, αλλά και μία φιλική στάση απέναντι στη Σερβία, πεπεισμένος ότι αυτό θα συνεχιστεί και στο μέλλον. Από την άλλη πλευρά, η Σερβία υποστηρίζει σθεναρά και με συνέπεια την εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδας και της Κύπρου τόσο στη στεριά όσο και στη θάλασσα και στον αέρα, τονίζοντας τη σημασία του σεβασμού του διεθνούς δικαίου, των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας. Αυτή η στάση της Σερβίας παραμένει αμετάβλητη. Επίσης, αυξάνονται οι από κοινού δυνατότητές μας αναφορικά με την προμήθεια ενέργειας, κυρίως στο φυσικό αέριο, οπότε και αυτός είναι ένας τομέας στον οποίο βλέπω πως θα υπάρξει ακόμα πιο στενή συνεργασία μεταξύ Σερβίας και Ελλάδας στο άμεσο μέλλον.
– Η Σερβία βρίσκεται στον προθάλαμο της Ε.Ε. για σχεδόν 20 χρόνια. Υπάρχει ελπίδα για ευρωπαϊκή προοπτική ή όχι;
– Του χρόνου θα είναι ακριβώς 20 χρόνια από τότε που η Ε.Ε. δεσμεύθηκε στη Θεσσαλονίκη, να δεχθεί ως μέλη της τη Σερβία και τις άλλες χώρες των Βαλκανίων, όταν εκπληρώσουν τα κριτήρια. Δύο δεκαετίες στον προθάλαμο είναι πολύ μεγάλη χρονική περίοδος τόσο για εμάς όσο και για την Ε.Ε. Είμαι σίγουρος ότι είναι ευθύνη και των δύο πλευρών για το γεγονός ότι όλα εξελίσσονται τόσο αργά. Σύμφωνα με την άποψή μου, περισσότερο της Ε.Ε., παρά της Σερβίας και των Βαλκανίων. Η Σερβία επιθυμεί να καταστεί μέλος της Ε.Ε., αυτή είναι η δική μας αμετάβλητη στρατηγική επιλογή που αποτελεί προτεραιότητα τόσο της σημερινής όσο και των προηγούμενων κυβερνήσεων. Αλλά λόγω της μεγάλης αναμονής, καθώς και του όλο και λιγότερου ενδιαφέροντος της Ε.Ε. για διεύρυνση, οι πολίτες χάνουν τον ενθουσιασμό τους αναφορικά με την ένταξη στην Ε.Ε., και θέτουν το ερώτημα, «μας θέλουν πραγματικά εκεί;».
Η Σερβία είναι ιδιαίτερα ευγνώμων στην Ελλάδα για τη σταθερή θέση της αναφορικά με τη μη αναγνώριση της μονομερούς διακήρυξης της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου και των Μετοχίων.
– Στην Ελλάδα συχνά υπάρχει η αίσθηση ότι Βελιγράδι και Αγκυρα είναι πολύ κοντά. Πόσο στρατηγικές είναι οι σχέσεις της Σερβίας με την Τουρκία;
– Ο σερβικός λαός αντιλαμβάνεται ως αδελφό τον ελληνικό λαό, με ιδιαίτερα στενούς πνευματικούς, ιστορικούς και πολιτιστικούς δεσμούς και αυτό υπερβαίνει την οποιαδήποτε άλλη πολιτική σχέση. Δεν μπορώ να επηρεάσω τα συναισθήματα των ανθρώπων, αλλά μπορώ να μιλήσω ανοιχτά για τη θέση της Σερβίας απέναντι στους φίλους και εταίρους της ανά τον κόσμο και ειδικά στο κοντινό περιβάλλον. Είναι γεγονός ότι έχουμε ανεπτυγμένες σχέσεις με την Τουρκία, αλλά δεν το βλέπω αυτό ως εμπόδιο να προχωρήσουμε με την Ελλάδα, με έναν παραδοσιακό μας φίλο, στην περαιτέρω εμβάθυνση της συνεργασίας μας σε όλους τους τομείς.
– Ο πόλεμος με την Ουκρανία πόσο επηρεάζει τον στρατηγικό προσανατολισμό της Σερβίας;
– Η Σερβία λυπάται βαθύτατα για αυτήν τη σύγκρουση, γιατί σε αυτήν συμμετέχουν δύο εξαιρετικά κοντινοί προς εμάς λαοί. Ελπίζουμε, ίσως περισσότερο και από άλλους, να επιτευχθεί ειρήνη το συντομότερο δυνατό, και αυτό το ευχόμαστε όχι μόνο ως έθνος που είναι κοντά τόσο στους Ρώσους όσο και στους Ουκρανούς, αλλά και ως ένα έθνος που πρόσφατα βίωσε τον πόλεμο, τις κυρώσεις και τα δεινά που έπονται. Λάβετε υπόψη ότι τη χώρα μου, τα στρατηγικά αναπτυξιακά μας σχέδια και τις μεταρρυθμίσεις επ’ ουδενί δεν ωφελεί η αστάθεια, τόσο στην περιοχή μας, αλλά και ακόμη περισσότερο στην Ευρώπη. Ακριβώς για τον λόγο αυτό, πολλάκις μέχρι σήμερα σε ανώτατα παγκόσμια φόρουμ, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Εθνών, στηρίξαμε την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, διότι αυτό αποτελεί σταθερή αρχής μας, γιατί απειλείται και η δική μας κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα στην περίπτωση του Κοσσυφοπεδίου και των Μετοχίων. Παράλληλα, πιστεύουμε ότι δεν πρέπει να επιβάλουμε οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία και έχουμε κάθε δικαίωμα σε μια τέτοια στάση, διότι είμαστε η μόνη ευρωπαϊκή χώρα της οποίας οι πολίτες βρέθηκαν αντιμέτωποι με κυρώσεις και θυμόμαστε πολύ καλά ποιες ήταν οι συνέπειές τους για τους ίδιους τους πολίτες, αλλά και την οικονομία. Αυτές οι θέσεις μας προκύπτουν όχι μόνο από την εμπειρία που μας δίδαξε η ιστορία και από τις αρχές σεβασμού του διεθνούς δικαίου, αλλά ταυτόχρονα και από τα θεμελιώδη συμφέροντά μας.
– Βλέπετε κάποια προοπτική στο ζήτημα του Κοσόβου; Από την Αθήνα υπάρχει ενδιαφέρον για κάποια μεσολάβηση;
– Η υποστήριξη της Αθήνας στον διάλογο και γενικότερα η θέση της Ελλάδας ως μέλους της Ε.Ε. με επιρροή, που δεν αναγνωρίζει την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου, είναι για εμάς κάτι παραπάνω από πολύτιμη και είμαστε απείρως ευγνώμονες γι’ αυτό. Η Ελλάδα έτσι δείχνει όχι μόνο τη στενή σχέση που υπάρχει με τη Σερβία, αλλά πάνω από όλα την προσήλωσή της στις αρχές του διεθνούς δικαίου και τον σεβασμό των διεθνώς αποδεκτών κανόνων, στο πλαίσιο των οποίων μπορούμε να αναπτυχθούμε ως δημοκρατικά έθνη και έθνη εταίροι. Σήμερα έχει ιδιαίτερη σημασία η αρχή της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας, αλλά θα πρέπει να είναι εξίσου σημαντική και σεβαστή για κάθε κράτος, χωρίς εξαίρεση – εξίσου και για την Κύπρο, την Ουκρανία, την Ελλάδα και τη Σερβία, χωρίς διακρίσεις.
