ΑΠΟΣΤΟΛΗ – ΒΑΡΣΟΒΙΑ. Ο γκρίζος ουρανός και το πρώτο χιόνι που κάλυψε τη Βαρσοβία το πρωί της περασμένης Τετάρτης ενεργοποίησαν με έναν τρόπο τα αντανακλαστικά των Πολωνών. Τα πρώτα φτυάρια έξω από τους ουρανοξύστες που φιλοξενούν τις δεκάδες πολυεθνικές άρχισαν να βγαίνουν ώστε να καθαρίζονται τα φαρδιά πεζοδρόμια, οι Πολωνοί φόρεσαν τα ζεστά ρούχα τους και κάπως η ζωή έμοιαζε να μπαίνει στη χειμερινή ομαλότητα.
Στο ανεκπαίδευτο αυτί του ξένου οι γλώσσες που ανακατεύονται στο μετρό και στις πλατείες δεν διακρίνονται εύκολα. Ομως οι Πολωνοί αντιλαμβάνονται ότι ολοένα και περισσότερες από αυτές τις καθημερινές στιχομυθίες γίνονται στα ουκρανικά. Η Πολωνία φιλοξενούσε ήδη περίπου δύο εκατ. Ουκρανούς πριν από τον Φεβρουάριο και μετά την εισβολή σε αυτόν τον αριθμό προστέθηκαν περισσότεροι από ακόμα δυόμισι εκατ. πρόσφυγες από τη γειτονική χώρα που μετατρέπεται αργά, καθημερινά σε ερειπιώνα από τους ανηλεείς ρωσικούς βομβαρδισμούς.
Σε όλες τις συναντήσεις που η «Κ» παρευρέθη για τρεις ημέρες, είτε επρόκειτο για συζητήσεις με κυβερνητικούς αξιωματούχους είτε για επαφές με δημοσιογράφους και μέλη οργανώσεων που απασχολούνται ακριβώς με το έργο της διευκόλυνσης της ζωής των Ουκρανών που βρίσκονται στην Πολωνία, το συμπέρασμα είναι κοινό: Ο χειμώνας που έρχεται θα είναι πολύ σκληρός. Ο πληθωρισμός προσεγγίζει το 17,5%-18%, με αυξητική τάση. Η γενναιοδωρία που έδειξαν οι Πολωνοί πολίτες που δέχθηκαν τους Ουκρανούς στα σπίτια τους αγγίζει τα όριά της, καθώς το εισόδημα εξανεμίζεται.
Η κυβερνητική απόφαση για πλήρη απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο, πετρέλαιο και άνθρακα, έχει επίσης τις αναμενόμενες επιπτώσεις. Η Πολωνία είναι μια χώρα που χρειάζεται περίπου 23 bcm φυσικού αερίου κάθε χρόνο (ενδεικτικά η Ελλάδα δεν περνάει τα 3 bcm) και, όπως λέει στην «Κ» ο Γιακούμπ Κούμοχ, επικεφαλής του Γραφείου Διεθνούς Πολιτικής και πιο στενός σύμβουλος του προέδρου της Πολωνίας, ήδη έχουν γίνει ενέργειες για ενίσχυση των υφιστάμενων τερματικών σταθμών LNG χωρητικότητας περί τα 8 bcm, και διασύνδεση με τη Νορβηγία (μέσω της Δανίας) και το λιμάνι Κλαϊπέντα της Λιθουανίας. «Γνωρίζουμε ότι η κοινωνία έχει κουραστεί, αλλά στηρίζει την κυβέρνηση στην πολιτική της στο θέμα της Ουκρανίας», σημειώνει.
Ο κ. Κούμοχ, όπως νωρίτερα και η πρόεδρος της Βουλής της Πολωνίας, Ελζμπιέτα Βίτεκ, που συναντήσαμε στο γραφείο της στην Εθνοσυνέλευση (Sejm), παρότι δηλώνουν ότι η χώρα τους θα συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία, δεν αμφιβάλλουν για τα αποτελέσματα του πολέμου.
Οι Ρώσοι επιχειρούν να εκμεταλλευθούν την κόπωση της πολωνικής κοινωνίας και να τη μετατρέψουν σε εργαλείο προπαγάνδας.
«Τον χειμώνα θα έλθουν και άλλοι πρόσφυγες από την Ουκρανία, διότι οι Ρώσοι στοχεύουν στην ουσιαστική διάλυση του συστήματος ηλεκτροδότησης, υδροδότησης και θέρμανσης της χώρας», λέει η κ. Βίτεκ. Και προσθέτει ότι έχει έλθει η ώρα για την Ευρωπαϊκή Ενωση να παρέχει πλέον και ουσιαστική οικονομική βοήθεια στην Πολωνία. Οι σχέσεις Βαρσοβίας – Βρυξελλών δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα εύκολες, αλλά η κατάσταση στα πολωνο-ουκρανικά σύνορα βαίνει επιδεινούμενη.
Οι εκλογές του 2023
Και αυτό αναπόφευκτα επηρεάζει και τις επερχόμενες εκλογές στην Πολωνία (καλοκαίρι 2023). Ο Λούκας Βαρζέχα, αρθρογράφος στο συντηρητικό περιοδικό Do Rzerzy θεωρεί ότι «είναι η πρώτη φορά στη σύγχρονη πολωνική ιστορία, από το 1989 και έπειτα, όπου ο πληθωρισμός και η ενεργειακή κρίση είναι τα πρώτα θέματα» στην προεκλογική ατζέντα.
«Η σκιά του πολέμου καλύπτει όλη την Πολωνία», λέει ο αρχισυντάκτης της ιστορικής εφημερίδας Rzeczpospolita Μπόγκουσλαβ Χραμπότα, υπενθυμίζοντας ότι η Βαρσοβία από τα πολωνο-ουκρανικά σύνορα απέχει οδικώς περί τις δύο-δυόμισι ώρες.
Ολη αυτή η δύσκολη κατάσταση επιτρέπει στους Ρώσους να εκμεταλλευθούν την κόπωση της πολωνικής κοινωνίας και να προσπαθήσουν να τη μετατρέψουν σε εργαλείο προπαγάνδας. Ακόμα ανεπιτυχώς. Στο υπουργείο Εξωτερικών της Πολωνίας υπάρχει πλέον μια πολύ καλά οργανωμένη διεύθυνση για την αντιμετώπιση των ψευδών ειδήσεων και της παραπληροφόρησης. Οι αρμόδιοι διπλωμάτες που συναντήσαμε, λένε ότι πλέον υφίσταται προσπάθεια να δημιουργηθεί μια εικόνα «ουκρανοποίησης» της Πολωνίας. «Οι Ουκρανοί μας κλέβουν τις δουλειές», «οι βιασμοί αυξήθηκαν λόγω των Ουκρανών», «φέρνουν αρρώστιες» και λοιπά fake news, τα οποία η ομάδα αυτή αναλαμβάνει να εντοπίσει και να διαψεύσει, χρησιμοποιώντας διάφορα εργαλεία, τεχνολογικά και μη.
Πίσω από αυτόν τον σκληρό αγώνα αντοχής, μια ολόκληρη κοινωνία πολιτών έχει στηθεί προκειμένου να στηρίξει τους πρόσφυγες. Το Ιδρυμα PCPM στεγάζεται κάπου στην κεντρική Βαρσοβία και έχει την ευθύνη για τη σχολική εκπαίδευση 220 παιδιών από την Ουκρανία, ηλικίας από 5 έως 15 ετών. Οι μαθητές παραμένουν στο σχολικό περιβάλλον από τις 8 το πρωί έως τις 6 το απόγευμα, καθώς οι γονείς των περισσότερων εργάζονται. Υπάρχουν αμέτρητες ιστορίες που διηγούνται οι Πολωνοί και οι Ουκρανοί που απασχολούνται σε αυτές τις δομές. Ολες έχουν ένα κοινό παρονομαστή: Παρά τις δυσκολίες η αλληλεγγύη των Πολωνών προς τους γείτονές τους δεν ήταν ευκαιριακή. Και δυστυχώς, όπως όλα δείχνουν, θα δοκιμαστεί ξανά τους επόμενους μήνες.
