Το 2023 συνεχίζονται οι ανατυπώσεις παλαιών φύλλων της «Καθημερινής». Φέτος οι ανατυπώσεις οργανώνονται σε μηνιαίες ή διμηνιαίες θεματικές ενότητες, οι οποίες αφορούν κορυφαία ζητήματα ή βασικούς πρωταγωνιστές της σύγχρονης ιστορίας και με το υλικό τους αναβιώνουν εξελίξεις και γεγονότα με τη μορφή που παρουσιάστηκαν στην «Κ».
Τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο παρακολουθούμε κάποιες από τις σημαντικότερες καμπές στην πορεία του Κυπριακού κατά τον 20ό αιώνα, αρχής γενομένης από το ξέσπασμα των Οκτωβριανών το 1931.
Από το 1925 η Κύπρος ήταν επισήμως βρετανική αποικία. Τρία χρόνια αργότερα, οπότε και θα εορταζόταν –με πρωτοβουλία του Βρετανού κυβερνήτη του νησιού, σερ Ρόναλντ Στορς– η 50ή επέτειος της βρετανικής κατοχής της Μεγαλονήσου, οι Ελληνοκύπριοι αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στους εορτασμούς και έκαναν έκκληση στη βρετανική κυβέρνηση για Ενωση με την Ελλάδα. Ωστόσο, το αίτημά τους δεν έγινε αποδεκτό. Από τότε, οι ήδη τεταμένες ελληνοβρετανικές σχέσεις ψυχράνθηκαν αισθητά.
Τελικά, μετά μία ακόμη αποτυχημένη έκκληση για Ενωση, από τον μητροπολίτη Κιτίου Νικόδημο και τον Σταύρο Σταυρινάκη, μέλη του Νομοθετικού Συμβουλίου του νησιού, η κατάσταση έμελλε να κορυφωθεί το 1931, όταν ο Στορς ακύρωσε την απόφαση του Νομοθετικού Συμβουλίου που δεν ενέκρινε την αύξηση της ήδη βαριάς φορολογίας. Επειτα, οι Ελληνοκύπριοι αντιπρόσωποι του Συμβουλίου αποφάσισαν να παραιτηθούν των θέσεών τους στις 18 Οκτωβρίου, ενώ ο μητροπολίτης Νικόδημος κάλεσε τους Κυπρίους σε αντίσταση στο αποικιακό καθεστώς και ζήτησε την Ενωση με την Ελλάδα.
Την 21η Οκτωβρίου η διαδήλωση που οργανώθηκε στη Λευκωσία κατέληξε σε λιθοβολισμό και πυρπόληση του Κυβερνείου από τον εξεγερμένο κυπριακό λαό, ενώ ένας 15χρονος έχασε τη ζωή του από τα πυρά της αστυνομίας.
Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, που είχε επιστρέψει στην εξουσία το 1928, πήρε αποστάσεις από την εξέγερση και συμβούλευσε τους Κυπρίους να διεκδικήσουν την ελευθερία τους συνεργαζόμενοι με τη βρετανική διοίκηση. Μετά την εξέγερση, η βρετανική διοίκηση έμελλε να γίνει ιδιαίτερα αυταρχική, καταργώντας το Νομοθετικό Συμβούλιο – κατάσταση η οποία θα έμενε ουσιαστικά απαράλλαχτη μέχρι την αρχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
