Με πολύ μεγάλο προβληματισμό αλλά και επιφυλάξεις διαβάζουν στο Μέγαρο Μαξίμου τις μετρήσεις που βλέπουν η μία μετά την άλλη το φως της δημοσιότητας μετά την τραγωδία στα Τέμπη. Ο λόγος είναι πως η σημαντική υποχώρηση των ποσοστών της Ν.Δ. καταγράφεται σε μια στιγμή μεγάλης συναισθηματικής φόρτισης. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», στο Μέγαρο Μαξίμου στην παρούσα κατάσταση εστιάζουν σε πέντε βασικά σημεία.
Πρώτον, οι μετρήσεις διεξάγονται με πολύ νωπό το δυστύχημα και ως εκ τούτου οι πολίτες είναι ιδιαίτερα φορτισμένοι. «Είναι λογικό άπαντες και άπασες να εκδηλώνουν τώρα τον θυμό τους», αναφέρει κυβερνητικό στέλεχος που εκφράζει την άποψη πως «το συναίσθημα του κόσμου πρέπει να εκδηλωθεί».
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι πως στην ερώτηση «πού αποδίδετε κυρίως ευθύνες», πάρα πολλοί, υπό το φορτισμένο κλίμα, απαντούν «σε όλους», κάτι που με την πάροδο του χρόνου και την εξέλιξη της έρευνας θα υποχωρήσει, καθώς οι ευθύνες θα αποκρυσταλλωθούν. Τότε θα φανεί ποιος και σε ποιο βαθμό θα κριθεί από την πλειοψηφία ως υπεύθυνος – η κυβέρνηση, οι υπάλληλοι ή το πολιτικό σύστημα γενικώς.
Κυβερνητική πηγή τονίζει πως αυτή τη στιγμή οι πολίτες είναι σε έναν δικαιολογημένο αναβρασμό. Χωρίς να αρνείται τις ευθύνες της κυβέρνησης για τη διαιώνιση των παθογενειών, τονίζει ως παράδειγμα όσα βλέπουν το φως της δημοσιότητας την τελευταία εβδομάδα, που δείχνουν τις μεγάλες ευθύνες και της ΡΑΣ (Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων), η οποία είχε υπό την ευθύνη της την εκπαίδευση του σταθμάρχη που προχώρησε σε αλλεπάλληλα και μοιραία λάθη. Στο πλαίσιο αυτό, κυβερνητική πηγή σημειώνει πως «οι πρώτες καθαρές μετρήσεις θα είναι γύρω στο Πάσχα», προσθέτοντας πως το «εθνικό σοκ» θέλει τουλάχιστον 4-6 εβδομάδες για να ξεπεραστεί και είμαστε ακόμη στην τρίτη εβδομάδα.
«Δεν έχουμε περιθώριο για λάθος. Η ανοχή είναι μηδενική», παραδέχεται κυβερνητική πηγή.
Δεύτερον, κυβερνητικές πηγές θεωρούν πως με τα μέχρι τώρα δεδομένα –έστω τα ασαφή– δεν φαίνεται να υπάρχει πολιτική ανατροπή. Βέβαια, με βάση τα όσα ελέχθησαν παραπάνω, η εικόνα δεν μπορεί να είναι σαφής και τις επόμενες εβδομάδες μπορεί να υπάρξει αρνητική εξέλιξη για την κυβέρνηση από τον τρόπο που θα αφομοιώσει τελικά η κοινή γνώμη την τραγωδία. Αυτή τη στιγμή, πάντως, η ανάλυση των μετρήσεων στο Μαξίμου λέει πως οι πολίτες «περιμένουν να δουν ποια θα είναι η δράση της κυβέρνησης και κατά πόσο θα πεισθούν πως αυτή η κατάσταση δεν θα επαναληφθεί».
Το δεύτερο αυτό συμπέρασμα συνδέεται με το τρίτο, που έχει να κάνει με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Εάν στο Μαξίμου δεν κοιτούν παρά ελάχιστα την πρόθεση ψήφου αυτή τη στιγμή, δεν κάνουν το ίδιο με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά, όπως είναι για παράδειγμα το ερώτημα «ποιο συναίσθημα κυριαρχεί σήμερα». Οι απαντήσεις είναι κατά πλειοψηφία «θυμός, οργή και απογοήτευση για το πολιτικό σύστημα», απαντήσεις καθόλου ευνοϊκές και για την ίδια την κυβέρνηση, που είναι η πρώτη που δέχεται το κύμα διαμαρτυρίας. Το ζήτημα είναι, όπως το θέτει κυβερνητική πηγή, αυτά τα πολύ αρνητικά αισθήματα να γίνουν κίνητρο για βελτιώσεις και όχι να δούμε μια επανάληψη του 2012, κάτι πάντως που στο Μαξίμου δεν το θεωρούν πιθανό «καθώς οι εποχές είναι πολύ διαφορετικές».
Το τέταρτο συμπέρασμα αφορά τα τρία συστημικά κόμματα. Η «απογοήτευση για το πολιτικό σύστημα» δεν ακουμπά μόνο την κυβέρνηση, αλλά και τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ. Τη μεν αξιωματική αντιπολίτευση γιατί ως πρώην κυβέρνηση εντάσσεται πλέον στα συστημικά κόμματα, ενώ το ΠΑΣΟΚ, ακόμη και αν απέχει πολλά χρόνια από την εξουσία, εξακολουθεί να αποτελεί ένα κατ’ εξοχήν «κυβερνητικό κόμμα» στη συνείδηση των πολιτών. Ούτε αυτό το δεδομένο θεωρείται ευνοϊκό για τη Ν.Δ., καθώς μπορεί το κυβερνών κόμμα να διατηρεί την πρώτη θέση χωρίς να απειλείται από τον ΣΥΡΙΖΑ, δημιουργεί όμως ένα νέο πολιτικό σκηνικό που ενισχύει μόνο τα μικρότερα και «αντισυστημικά» κόμματα – όπως το ΜέΡΑ25, το οποίο έχει πλέον πολύ καλές πιθανότητες να μπει στη Βουλή, κάτι που θα ανεβάσει ακόμη ψηλότερα τον πήχυ της αυτοδυναμίας. Το πέμπτο στοιχείο στο οποίο εστιάζουν στο Μαξίμου αφορά τους αναποφάσιστους. Η «μπάρα» εκείνων που λένε πλέον πως δεν ξέρουν τι θα ψηφίσουν έχει εκτοξευτεί ξεπερνώντας το 13%. Το επόμενο διάστημα η κυβέρνηση θα πραγματοποιήσει συγκεκριμένες μετρήσεις πάνω στους αναποφάσιστους για να χαρτογραφηθεί η προέλευσή τους. Αυτή τη στιγμή, πάντως, πηγές από το Μαξίμου σημειώνουν πως η «σύσταση» όσων δηλώνουν αναποφάσιστοι έχει αλλάξει σε σχέση με την προ Τεμπών εποχή. Για παράδειγμα, υπάρχει περίπτωση ένα μικρό ποσοστό πολιτών που πριν από την τραγωδία δήλωναν αναποφάσιστοι, σήμερα, υπό τον φόβο επιστροφής του ΣΥΡΙΖΑ, να δηλώνουν πως θα ψηφίσουν Ν.Δ. και αντιστοίχως άλλοι που δήλωναν πως θα ψηφίσουν Ν.Δ. να έχουν περάσει στους αναποφάσιστους. Βάσει της πρόθεσης ψήφου η δεύτερη κατηγορία είναι μεγαλύτερη, εξ ου και οι δεδομένες απώλειες της Νέας Δημοκρατίας. Αυτή τη στιγμή η «μπάρα» των αναποφάσιστων γεμίζει και από κεντρώους ψηφοφόρους του κ. Μητσοτάκη αλλά και από παραδοσιακούς δεξιούς, όπως εξηγούν οι ίδιες πηγές. Μένει να διαπιστωθεί η ποσόστωση, ώστε το μικρό διάστημα έως τις εκλογές να υπάρξει και η ανάλογη αντιμετώπιση. Το ερώτημα τι αναζητούν όσοι απομακρύνθηκαν θα κρίνει και τις επόμενες κινήσεις.
Τέλος, ένα έκτο στοιχείο που προκύπτει αβίαστα από τις μετρήσεις είναι πως η Νέα Δημοκρατία δεν έχει πλέον περιθώρια άλλου λάθους, το οποίο μπορεί να είναι καθοριστικό για την αλλαγή του πολιτικού σκηνικού. «Η ανοχή προφανώς και είναι μηδενική», λέει στην «Κ» κυβερνητικό στέλεχος, και αυτό δεν αφορά μόνο την περίοδο έως τις εκλογές, αλλά θα συνεχιστεί και σε μια πιθανή νέα κυβερνητική θητεία εφόσον η Ν.Δ. κερδίσει τις εκλογές και σχηματίσει νέα κυβέρνηση.
Οι αριθμοί
51% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι τη μεγαλύτερη πολιτική ευθύνη για την κατάσταση των ελληνικών σιδηροδρόμων έχουν διαχρονικά όλες οι κυβερνήσεις, έναντι 28% της σημερινής κυβέρνησης Ν.Δ. και 4% της προηγούμενης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
Το «αγκάθι». «Θυμός, οργή και απογοήτευση για το πολιτικό σύστημα» είναι οι κύριες απαντήσεις των πολιτών στο ερώτημα «ποιο συναίσθημα κυριαρχεί σήμερα».
13% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι δεν ξέρουν τι θα ψήφιζαν αν οι εκλογές ήταν αυτή την Κυριακή. Στο Μαξίμου εκτιμούν ότι η «σύσταση» όσων δηλώνουν αναποφάσιστοι έχει αλλάξει σε σχέση με την προ Τεμπών εποχή.
