Εν μέσω διασταυρούμενων πυρών από συνοδοιπόρους και πολιτικούς αντιπάλους, οι οποίοι του προσάπτουν ότι εκπέμπει ένα όλο και πιο θολό μήνυμα όσον αφορά το τι επιδιώκει, ο Νίκος Ανδρουλάκης επιμένει σε μια, αν μη τι άλλο, ιδιαίτερη πορεία προς τις κάλπες. Αγνοια του πολιτικού savoir-faire, σκοπιμότητα, μικροπολιτική πονηριά, σύγχυση ρόλων, μικρομεγαλισμός: είναι μερικά από όσα του καταλογίζουν εχθροί και φίλοι.
Οφείλει πάντως κάποιος να αναγνωρίσει ότι, ανεξαρτήτως του μηνύματος που εκπέμπει, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ καταφέρνει να συντηρεί τη συζήτηση για τους σχεδιασμούς και τις προθέσεις του στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας. Είναι αυτό καλό; Οι απόψεις διίστανται, καθώς από πολλούς θεωρείται ότι αν το δυσερμήνευτο των προθέσεών του είχε κάποια γοητεία στην αρχή, η επιμονή σε ένα όχι και τόσο σαφές μήνυμα έχει κουράσει.
Παραμένει ωστόσο γεγονός ότι όσο το ΠΑΣΟΚ καταγράφεται ως η τρίτη και με διαφορά από τους υπόλοιπους «μικρούς» δύναμη, και άρα ο αναγκαίος εταίρος για σχηματισμό κυβέρνησης, όσο «εκκεντρικά» και να ακούγονται αυτά που η ηγεσία του εκπέμπει, θα συνεχίσουν να μας απασχολούν.
Η επίδοση
Η αναζήτηση πιο συγκεκριμένων απαντήσεων στις «θολές» αναφορές της ηγεσίας του κόμματος δεν είναι εύκολη. Τι εννοούμε, για παράδειγμα, με τη φράση «ισχυρό διψήφιο ποσοστό»; Είναι αναμενόμενο ότι η συγκεκριμένη φράση μένει χωρίς αποσαφήνιση. Ενας οποιοσδήποτε πήχυς θα αποτελεί αυτομάτως μέτρο της επιτυχίας ή της αποτυχίας της ηγεσίας. Ενα χρόνο πριν, όταν το ΠΑΣΟΚ κινείτο δημοσκοπικά στην περιοχή του 15%, υπήρχαν προσδοκίες ότι θα μπορούσε στις εκλογές να «χτυπήσει» ακόμη και 18άρι. Οι πιο αισιόδοξοι πέριξ της ηγεσίας έβλεπαν σε μια τέτοια εξέλιξη την πιθανότητα ανατροπής και ολικής επαναφοράς του κόμματος, που σε επαναληπτικές εκλογές θα μπορούσε να διεκδικήσει τη δεύτερη θέση από τον ΣΥΡΙΖΑ. Ομως, τα δεδομένα είναι πλέον διαφορετικά και το κόμμα καλείται να αναμετρηθεί με υποχώρηση των ποσοστών και δημοσκοπική κόπωση, που το έχει καθηλώσει στην περιοχή του 10%. Ως «ισχυρό διψήφιο ποσοστό» προσδιορίζεται ένα αποτέλεσμα στην κάλπη κοντά στο 13%. Ποσοστό που, εκτός των άλλων, θα απαλλάξει τον Νίκο Ανδρουλάκη από την εσωκομματική πίεση μιας χαμηλής εκλογικής επίδοσης. «Κι αν δεν είναι 13 και είναι 12, δεν έχει μεγάλη διαφορά», αναφέρει στέλεχος της Χαριλάου Τρικούπη. Το πρόβλημα θα είναι ένα ποσοστό οριακά κάτω από το 10%, που θα δώσει βήμα για εσωκομματική αμφισβήτηση και πίεση για τις επιλογές της επόμενης ημέρας.
Το πρόγραμμα
Πρόβλημα για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ θα είναι ένα ποσοστό οριακά κάτω από το 10%, που θα δώσει βήμα για εσωκομματική αμφισβήτηση και πίεση για τις επιλογές της επόμενης ημέρας.
Και πώς εννοούμε τις προγραμματικές συγκλίσεις; Εδώ ανοίγει σταδιακά μια βεντάλια θεμάτων που βάζει στο τραπέζι ο κ. Ανδρουλάκης. Μίλησε σε πρόσφατη συνέντευξή του για ορισμό όλων των διοικήσεων σε οργανισμούς, νοσοκομεία κ.λπ. έπειτα από προκήρυξη των θέσεων και διεθνείς διαγωνισμούς.
Ως μη διαπραγματεύσιμη αναφέρουν συνεργάτες του τη συμφωνία για σύσταση εξεταστικής επιτροπής για τις υποκλοπές από την επόμενη Βουλή, χωρίς κανέναν περιορισμό απορρήτου. Οπως και την ουσιαστική μεταρρύθμιση και αξιολόγηση στη λειτουργία των υπηρεσιών του ΟΣΕ. Στο τραπέζι βάζει το ΠΑΣΟΚ επίσης: την κατασκευή 150.000 νέων κατοικιών, που θα διατεθούν με χαμηλό ενοίκιο σε νέα ζευγάρια. Τη μείωση ΦΠΑ σε βασικά είδη διατροφής και το πλαφόν στις τιμές λιανικής για την ενέργεια. Πρόγραμμα επιδότησης εργοδοτικών εισφορών για τη μείωση της ανεργίας των νέων. Ενίσχυση των ανεξάρτητων αρχών. Στήριξη του ΕΣΥ με 10% του Ταμείου Ανάκαμψης. Κατάργηση της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις και καθιέρωση νέου ΕΚΑΣ για 350.000 χαμηλοσυνταξιούχους. Προστασία πρώτης κατοικίας.
Επί της ουσίας το ΠΑΣΟΚ επιδιώκει να επανασυστήσει μια σειρά από μέτρα που το ίδιο ως κυβέρνηση παλαιότερα εισήγαγε και στην πορεία ακυρώθηκαν ή ατόνησαν. Και υπόσχεται, επιπλέον, λιγότερο κομματικό κράτος. Οπως διευκρινίζεται, πάντως, όλα αυτά μπαίνουν σε ένα ευρύτερο πλαίσιο πολιτικής συμφωνίας και συμπόρευσης και δεν είναι αποκομμένα από τους όρους μιας συνολικής συμφωνίας που περιλαμβάνει και τα πρόσωπα. Κάτι σαν «τίποτα δεν έχει συμφωνηθεί αν δεν συμφωνηθούν όλα».
Το πιο ομιχλώδες σημείο των όρων που βάζει ο κ. Ανδρουλάκης για κυβερνητική συνεργασία είναι αυτό των προσώπων. Του πρωθυπουργού και των υπουργών που θα στελεχώσουν μια μελλοντική κυβέρνηση. Για τους «άγνωστους Χ» ξέρουμε μόνο ότι ο προσδιορισμός τους θα εξαρτηθεί από την προγραμματική σύγκλιση, καθώς θα πρέπει να είναι οι πλέον κατάλληλοι για να υλοποιήσουν τα συμφωνηθέντα. Κανένα άλλο κριτήριο δεν έχει διατυπωθεί όσον αφορά την… καταλληλότητα.
Ποιοι αποφασίζουν;
Η αντίδραση του Ανδρέα Λοβέρδου στις αρχές της εβδομάδας, που εκδηλώθηκε με επίκεντρο την ασάφεια για τον επιθυμητό πρωθυπουργό, δείχνει ότι μέσα στο ΠΑΣΟΚ υπάρχει αναταραχή. Είναι ο πολιτικός πολιτισμός και η συνειδητοποίηση ότι η εκδήλωση διαφωνιών ανοιχτά θα είναι καταστροφική στην τελική ευθεία προς τις κάλπες που κρατούν τους τόνους χαμηλά. Ο κ. Λοβέρδος υπονόησε ότι οι αποφάσεις για τη σταδιακή ανάπτυξη της προεκλογικής επιχειρηματολογίας, όσον αφορά το ευαίσθητο θέμα των συνεργασιών, λαμβάνονται χωρίς τη συμμετοχή όλων. Από τη Χαριλάου Τρικούπη δεν το αρνούνται, αλλά απαντούν ότι ο οδικός χάρτης είχε συμφωνηθεί στην Κεντρική Επιτροπή τον περασμένο Ιανουάριο και τώρα ξεδιπλώνονται οι επιμέρους στρατηγικές. Ο κ. Ανδρουλάκης έχει επιλέξει να κινείται με έναν πιο στενό κύκλο συνεργατών. Τους εμφανείς, που έχουν βγει και μπροστά ενόψει εκλογών, όπως οι Δημήτρης Μάντζος, Παναγιώτης Δουδωνής, Ανδρέας Σπυρόπουλος, και μια μικρή ομάδα στελεχών του παλαιού ΠΑΣΟΚ, πρόσωπα που συμμετείχαν και στην οριστικοποίηση των ψηφοδελτίων και στην ολοκλήρωση του προγράμματος και λειτουργούν συμβουλευτικά σε ζητήματα στρατηγικής.
Το στίγμα
Την εμβληματική «αλλαγή» επαναφέρει στη συνθηματολογία του το κόμμα. «Κάνε τον θυμό, απόφαση αλλαγής» είναι το πρώτο σύνθημα της προεκλογικής εκστρατείας και σε αυτό το μοτίβο θα κινηθεί και η υπόλοιπη καμπάνια.
Τα πρόσωπα
Ο εκπρόσωπος του κόμματος Δημήτρης Μάντζος, ο γραμματέας πολιτικού σχεδιασμού Παναγιώτης Δουδωνής και ο γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής Ανδρέας Σπυρόπουλος είναι τα πρόσωπα που ήδη έχουν βγει μπροστά, σηματοδοτώντας και την ανανέωση.
Ο πήχυς
«Ενα ισχυρό διψήφιο ποσοστό» ζητάει από τους ψηφοφόρους σε κάθε τοποθέτησή του ο Νίκος Ανδρουλάκης. Για το ΠΑΣΟΚ, που στη δεύτερη κάλπη θα πιεστεί πολύ, ένα διψήφιο ποσοστό, έστω και μικρό, είναι σχεδόν υπαρξιακός στόχος, και για την ηγεσία του.
