Ο νέος εμφύλιος πόλεμος στο Σουδάν και ο εγκλωβισμός τουλάχιστον 150 Ελλήνων και των μελών των οικογενειών τους, κατά κύριο λόγο στο Χαρτούμ, ενεργοποίησαν –από την πρώτη ημέρα των συγκρούσεων ανάμεσα σε στρατό και παραστρατιωτικούς– συζητήσεις μεταξύ των υπουργείων Εξωτερικών και Εθνικής Αμυνας σχετικά με το ενδεχόμενο επιχείρησης μεταφοράς τους μακριά από την εμπόλεμη ζώνη.
Μάλιστα καταγράφηκαν και κάποιες μάλλον βιαστικές διαρροές περί επιχείρησης με τη χρήση ναυτικών μέσων, παραβλέποντας το γεγονός ότι μια φρεγάτα θα χρειαζόταν 5-6 ημέρες για να φθάσει από την Ελλάδα στην Ερυθρά Θάλασσα και στο Πορτ Σουδάν, το οποίο με τη σειρά του απέχει οδικώς 800 χιλιόμετρα από το Χαρτούμ. Τέτοιου βεληνεκούς επιχειρήσεις μπορεί να εκτελέσουν χώρες με ένοπλες δυνάμεις και παρουσία της τάξης των ΗΠΑ ή συνδυαστικά σε πολυεθνικό επίπεδο ΝΑΤΟ ή Ε.Ε.
Ο συνειρμός, βέβαια, ήταν αναμενόμενος, καθώς στο παρελθόν το Πολεμικό Ναυτικό έχει οργανώσει και εκτελέσει δύο επιχειρήσεις απεγκλωβισμού Ελλήνων ομογενών, πολιτών και ξένων υπηκόων, το 1993 από το Σουχούμι της Αμπχαζίας (1.015 άτομα) και το 2014 από την Τρίπολη της Λιβύης (186 άτομα).
∆εδομένου ότι οι Ευρωπαίοι ευθύς εξαρχής απέτυχαν να συντονιστούν και οι τέσσερις βασικές χώρες, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία και Ισπανία, κινήθηκαν σε εθνικό επίπεδο, η ελληνική διπλωματία προχώρησε άμεσα στη διερεύνηση των δυνατοτήτων συνεργασίας μαζί τους, προκειμένου να εξαγάγει όσους από τους περίπου 150 Ελληνες και τις οικογένειές τους επιθυμούσαν να εγκαταλείψουν την εμπόλεμη ζώνη.
Επαφές έγιναν, βεβαίως, και με τους Αμερικανούς, οι οποίοι κατά κανόνα σε αυτές τις περιπτώσεις κινούνται μόνοι τους, όπερ και εγένετο. Παραδόξως, ο διπλωματικός συντονισμός με το Λονδίνο αποδείχθηκε πολύ αποτελεσματικός. Οι βρετανικές βάσεις στην Κύπρο χρησιμοποιήθηκαν για τις επιχειρήσεις απεγκλωβισμού πολιτών υπό την αιγίδα της Βασιλικής Αεροπορίας, η οποία και προτιμήθηκε (έναντι της ελλαδικής προσφοράς) από τους Κύπριους πολίτες που ήθελαν να αποχωρήσουν από το Σουδάν.
Κάπως έτσι δόθηκε διστακτικά η έγκριση για την απογείωση δύο αεροσκαφών της Πολεμικής Αεροπορίας C-130 και C-27 για το Ασουάν της Αιγύπτου με πλήρη ιατρική ομάδα και 13 άνδρες του Ειδικού Τμήματος Αλεξιπτωτιστών (ΕΤΑ) της ∆ιοίκησης Ειδικού Πολέμου (∆ΕΠ) του ΓΕΕΘΑ. Ο δισταγμός συνδεόταν όχι μόνο με την ανάγκη να σταλούν αυτές οι δυνάμεις χωρίς τη δυνατότητα ουσιαστικής παρέμβασης στο έδαφος λόγω του συμβολικού μεγέθους και οργάνωσης, αλλά και λόγω του φόβου για την πτητική κατάσταση των αεροσκαφών.
Είναι γνωστό το πρόβλημα του στόλου των μεταγωγικών της Π.Α. και δη των C-130, αλλά και των πολύ πιο σύγχρονων C-27, τα οποία βρίσκονται πάντως σε καλύτερη κατάσταση. Μια ένδειξη του πρώτου C-27 που προσγειώθηκε στην Ελευσίνα το πρωί της Τρίτης τρόμαξε πρόσκαιρα τους επιτελείς, ωστόσο έπειτα από κάποιες περιορισμένου χαρακτήρα επισκευές τεσσάρων ωρών το αεροπλάνο συνέχισε τα δρομολόγια προς Ασουάν και Τζιμπουτί.
Η δυνατότητα που δόθηκε για στάθμευση στο Τζιμπουτί εξαρχής απορρίφθηκε από το υπουργείο Εξωτερικών, απ’ όπου ήθελαν να εκμεταλλευθούν τις άριστες σχέσεις με την Αίγυπτο σε αυτή τη φάση. Ο υπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου Σάμεχ Σούκρι διαβεβαίωσε τον ομόλογό του Νίκο ∆ένδια ότι το Κάιρο θα διευκολύνει οποιαδήποτε προσπάθεια αναλάβουν οι ελληνικές Ενοπλες ∆υνάμεις για τον απεγκλωβισμό πολιτών από το Χαρτούμ. Επιπλέον, για την Αίγυπτο η κατάσταση στο Σουδάν αποτελεί μέλημα εθνικής ασφάλειας ύψιστης κατηγορίας και η Αθήνα θέλησε να εκπέμψει και αυτό το μήνυμα προς το Κάιρο και όχι απλώς να στείλει δυνάμεις που θα συνωστίζονταν εκ των πραγμάτων με τους υπόλοιπους ∆υτικούς στο Τζιμπουτί των πολυάριθμων στρατιωτικών βάσεων (ΗΠΑ, Κίνα, Γαλλία, Ιταλία, Σαουδική Αραβία, Ιαπωνία κ.ά.).
Μετά τον απεγκλωβισμό των πρώτων 70 Ελλήνων ξεκίνησαν εντατικές συζητήσεις με Γάλλους, Γερμανούς και Βρετανούς, οι οποίοι τις τελευταίες ημέρες ελέγχουν τη στρατιωτική βάση Ουαντί Σεϊντνά στα βόρεια του Χαρτούμ, απ’ όπου απογειώνονται τα αεροσκάφη με Ευρωπαίους προς το Τζιμπουτί και από εκεί μέσω ασφαλούς αεροδιαδρόμου προς την Ευρώπη.
Τελικά σε συνεργασία με τους Βρετανούς δόθηκε στην ελληνική αποστολή ένα χρονικό «παράθυρο» μεταξύ 13.00 και 14.00, χρόνος ο οποίος ήταν επαρκής προκειμένου να επιβιβασθούν συνολικά 39 άτομα και το C-130 να απογειωθεί με προορισμό την Ελευσίνα. Με αυτόν τον τρόπο ουσιαστικά ολοκληρώθηκε η εμπλοκή των ελληνικών Ενόπλων ∆υνάμεων το βράδυ της Τετάρτης.
Σε κάθε περίπτωση, η μέχρι τώρα συμμετοχή των Ενόπλων ∆υνάμεων σε μια επιχείρηση μεγάλης εμβέλειας που απαιτεί συντονισμό με πολλούς και διαφορετικούς συμμάχους θεωρείται από τους αρμοδίους καθαρό κέρδος. Θεωρητικά, με βάση τη «Στρατηγική Πυξίδα» της Ε.Ε., το 2025 θα έχει συγκροτηθεί μια ευρωπαϊκή ομάδα με δυνατότητα ταχείας παρέμβασης (Rapid Deployment Capacity – RDC), σε μέρη όπου διακυβεύονται συμφέροντα Ευρωπαίων πολιτών. ∆εδομένου ότι οι Ανατολικοευρωπαίοι σαμποτάρουν αυτή τη διαδικασία καθώς θεωρούν ότι υπονομεύει το ΝΑΤΟ, το επόμενο… Χαρτούμ θα έχει και πάλι σφραγίδα εθνική.
