Το καλοκαίρι του 1985, ο Οθων Ηλιόπουλος είχε μόλις ολοκληρώσει τις σπουδές του στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Είχε πάρει τις αποφάσεις του να συνεχίσει στο εξωτερικό και τις μοιράστηκε με τον άνθρωπο που τα προηγούμενα χρόνια υπήρξε ο καθοδηγητής του στην οργάνωση φοιτητών Ιατρικής του Δημοκρατικού Αγώνα, της νεολαίας, δηλαδή, του ΚΚΕ Εσωτερικού. Ο Νίκος Βούτσης, αυτός ήταν ο καθοδηγητής, τον άκουσε με αυξανόμενη έκπληξη και δυσφορία, «με εμφανή απόρριψη της ιδέας», όπως ο ίδιος ο κ. Ηλιόπουλος θυμάται, να του λέει ότι θα πάει στις ΗΠΑ γιατί θέλει να εξειδικευτεί στη θεραπεία του καρκίνου.
«Είσαι τρελός; Και ο ευρωκομμουνισμός τι θα γίνει;» ρώτησε θυμωμένα ο παλιός καθοδηγητής. «Νίκο μου, αν ο ευρωκομμουνισμός εξαρτάται από το αν θα πάω εγώ στην Αμερική, βρίσκεται σε πάρα πολύ δεινή θέση, δεν σώζεται με τίποτα», απάντησε ο νεαρός, τότε, Ηλιόπουλος.
«Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι έκανα εγωιστική επιλογή. Πήγα εκεί και έκανα την καριέρα μου απερίσπαστος από τον πολιτικό αγώνα που οι υπόλοιποι συνέχισαν. Αν είναι έτσι, είναι καιρός να δώσω κάτι πίσω», εξηγεί σήμερα ο κ. Ηλιόπουλος, απαντώντας και στο γιατί δέχτηκε την πρόταση του Αλέξη Τσίπρα να είναι επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ.
Και τι θα μπορούσε να δώσει πίσω; «Αν μου πεις πού θέλω να δουλέψω, ποιο είναι το όνειρό μου, η απάντηση είναι ότι θέλω να κάνω καλύτερο το εθνικό σύστημα υγείας», απαντά. Και τάσσεται υπέρ του δημοσίου συστήματος υγείας. «Δεν λέω ότι το ιδιωτικό δεν έχει ποιότητα. Το δημόσιο, όμως, εξασφαλίζει πρόσβαση σε όλους, είναι καλύτερο και φθηνότερο, είναι ασφάλεια, γιατί δεν αποτελεί μια επένδυση που αν θεωρηθεί ότι δεν αποδίδει το προσδοκώμενο κέρδος ο επενδυτής μπορεί να αποφασίσει να τη μεταφέρει κάπου αλλού. Ομως και το δημόσιο πρέπει να είναι υγιές, να κερδίζει».
Για το ευρύ κοινό είναι ένας από τους «επιστήμονες του ΣΥΡΙΖΑ», τους ανθρώπους που επιστρατεύτηκαν στο think tank του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ενώ το όνομά του είχε ακουστεί και την εποχή της πανδημίας, ως ενός εκ των συμβούλων του επικεφαλής του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης πάνω στην ιδιαίτερη συνθήκη που προέκυψε το 2010.
Ομως για τους γνωρίζοντες πρόσωπα και πράγματα στην εγχώρια Αριστερά, έχει ισχυρούς πολιτικούς δεσμούς με τον χώρο από την εποχή του ΚΚΕ Εσωτερικού και στενές σχέσεις με την παλαιότερη φρουρά του ΣΥΡΙΖΑ.
«Δεν θεωρώ την αριστεία κάτι κακό. Θεωρώ ότι ο ΣΥΡΙΖΑ επιδιώκει την αριστεία. Και η αξιολόγηση πρέπει να γίνεται. Οχι, όμως, για να απολύσουμε».
Παράλληλα, είχε ενεργό συμμετοχή σε μια σειρά από παρεμβάσεις που έγιναν από την κυβέρνηση του σημερινού κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Αναφέρει, για παράδειγμα, ως κρίσιμη παρέμβαση την ίδρυση του Ελληνικού Ιδρύματος Ερευνας και Καινοτομίας από τον αναπληρωτή υπουργό Ερευνας και Τεχνολογίας, Κώστα Φωτάκη. «Μέσα από αυτό δόθηκαν χρήματα για να επιστρέψουν ώριμοι μεταδιδακτορικοί ερευνητές και φέραμε πίσω περίπου 15 νέα παιδιά και συνέβαλα σε αυτό. Φτιάξαμε το δίκτυο μοριακής ογκολογίας… Αυτά σημαίνουν αριστεία», αναφέρει.
Η αριστεία που σχεδόν δαιμονοποιείται από τον ΣΥΡΙΖΑ; «Εγώ δεν θεωρώ την αριστεία κάτι κακό, θεωρώ ότι ο ΣΥΡΙΖΑ επιδιώκει την αριστεία, αλλά όχι με τον τρόπο που γίνεται, καθώς, σε συνδυασμό με την αξιολόγηση, έχουν σχεδόν τιμωρητικό χαρακτήρα. Και η αξιολόγηση πρέπει να γίνεται. Οχι, όμως, για να απολύσουμε, αλλά για να δούμε με ποιον τρόπο θα βελτιώσουμε, για να βρούμε πού πάσχουμε», τονίζει.
Ο ίδιος έχει εμπειρία από αξιολόγηση και ως αξιολογούμενος και ως αξιολογητής. Το 2014-2015 συμμετείχε ως εξωτερικός αξιολογητής στην αξιολόγηση της Ιατρικής του ΕΚΠΑ. «Το άγχος τους ήταν να τους πούμε αν είναι καλοί ή κακοί. Κανείς δεν μπορεί να επικεντρωθεί στην Ελλάδα στο “πώς θα γίνω καλύτερος”. Αν σου κάνω κριτική, θεωρείται επίθεση. Στο ερευνητικό κέντρο μας στο Χάρβαρντ φέρνουμε κάθε χρόνο εξωτερικούς αξιολογητές και η αγωνία μας είναι τι έχουν να μας προτείνουν για να γίνουμε καλύτεροι, τι μας λείπει, τι δεν έχουμε καταλάβει».
Και πώς μπορούμε να καταλάβουμε; «Να ρωτήσουμε. Στην Ελλάδα όλοι λέμε ότι έχουμε ένα προβληματικό σύστημα υγείας. Ας ρωτήσει κάποιος τους χρήστες του συστήματος, τι πάει στραβά; Αυτό είναι αξιολόγηση. Ας ρωτήσουμε τους φοιτητές για το εκπαιδευτικό έργο των διδασκόντων. Κανείς δεν κάνει το αυτονόητο: να ρωτήσει τους χρήστες. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχουμε τα αναγκαία δεδομένα, την απαραίτητη πληροφόρηση για να πάμε παρακάτω».
Ο κ. Ηλιόπουλος δεν συμφωνεί ούτε με τη βάση εισαγωγής στα πανεπιστήμια – ένα άλλο θέμα που βρέθηκε τις τελευταίες ημέρες στο επίκεντρο της πολιτικής διαμάχης. «Η επιτυχία σε μια στιγμιαία εξέταση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες που δεν μπορούμε να γνωρίζουμε, οπότε το να κόβουμε κάποιον επειδή δεν έπιασε τη βάση είναι κάπως αυθαίρετο. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα μπουν όλοι στο πανεπιστήμιο. Τα πανεπιστήμια θα ορίσουν τον αριθμό που μπορούν να εκπαιδεύσουν και θα πάρουν αυτούς. Αλλά να μη μένουν κενές θέσεις».
Οταν το 1985 έφυγε από την Ελλάδα, ο κ. Ηλιόπουλος πήγε αρχικά στο Ουισκόνσιν και εκπαιδεύτηκε στην παθολογία και στη συνέχεια στο Χάρβαρντ, όπου έγινε ερευνητής που ασχολείται με συμπαγείς όγκους και έχει συμβάλει με την έρευνά του σε σημαντικές ανακαλύψεις, που συντελούν στη προώθηση νέων θεραπευτικών πρωτοκόλλων. Ο ίδιος σημειώνει ότι επέλεξε τις ΗΠΑ όταν κατάλαβε ότι εκεί γίνεται μια επανάσταση στην έρευνα για τον καρκίνο και έζησε αυτή την επανάσταση. Τώρα επιλέγει να ακολουθήσει αντίστροφη πορεία, να επιστρέψει στην Ελλάδα. «Τώρα έχω εμπειρία και γνώση, που θεωρώ ότι μου δίνουν τη δυνατότητα κάτι να δώσω πίσω στην Ελλάδα. Της χρωστάω, με σπούδασε, δεν μου χρωστάει», αναφέρει.
Η πρόκληση στη Βουλή είναι γι’ αυτόν να καταφέρει να θέσει τις σωστές ερωτήσεις γιατί αυτό θεωρεί τη μεγαλύτερη τέχνη, αλλά, «αν το χωριό δεν θέλει, ένας δεν φτάνει». Και ως βουλευτής, πλέον, θα ενωθεί με τους παλιούς συντρόφους του, αν και ο αγώνας για τον ευρωκομμουνισμό μάλλον έχει χαθεί οριστικά.
