Ηταν 29 Αυγούστου του 2019. Ο Γιώργος Πατούλης είχε επιλέξει το Ζάππειο Μέγαρο για την τελετή της ορκωμοσίας του, μια πληθωρική εκδήλωση, που έδινε και το μέτρο της θεσμικής (και όχι μόνο) φιλοδοξίας του νέου περιφερειάρχη Αττικής. Πέντε χρόνια νωρίτερα, η προκάτοχός του Ρένα Δούρου είχε επιλέξει ένα κλειστό γυμναστήριο στα Ανω Λιόσια για να νοηματοδοτήσει με τον δικό της, επαρκώς αριστερό, τρόπο την αφετηρία της δικής της θητείας το 2014.
Η επιλογή του Ζαππείου ξένισε μόνον όσους δεν ήξεραν καλά τον Γιώργο Πατούλη. Ή εκείνους τους ελάχιστους από τους συνεργάτες, συναδέλφους και φίλους που είχαν κατακλύσει το Περιστύλιο και δεν μπορούσαν να αναγνωρίσουν στην πρώτη σειρά των προσκεκλημένων τη φιγούρα μιας χαμογελαστής και εμφανώς συγκινημένης ηλικιωμένης γυναίκας: της κυρίας Πόπης. Η μητέρα του, που θα έφευγε από τη ζωή το επόμενο φθινόπωρο, καμάρωνε για τον μικρό της γιο, που τα είχε «καταφέρει» πέρα από κάθε προσδοκία· μια γυναίκα φτωχή, χωρισμένη σε εποχές που η ίδια η λέξη ισοδυναμούσε με βωμολοχία, ξεκινώντας από τα Καμίνια και μετά από τον Ταύρο και τα Πετράλωνα (τα Πετράλωνα του 1970, όχι του 2023), και στήνοντας από το μηδέν μια μικρή, συνοικιακή επιχείρηση με είδη γάμου, έβλεπε στα επιτεύγματα του Γιώργου της τη δικαίωση μιας ολόκληρης ζωής. Ναι, τώρα θα μπορούσε να κλείσει τα μάτια της· ο δευτερότοκος γιος της, αυτός που μαζί με τον αδελφό του πέρασε 4,5 ολόκληρα χρόνια σε οικοτροφείο μετά το άσχημο διαζύγιο της δεκαετίας του ’60, είχε κατορθώσει το ακατόρθωτο, ανεβαίνοντας όλα τα σκαλιά της κοινωνικής καταξίωσης: πρώτα γιατρός, μετά δήμαρχος, ύστερα πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών και της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδος και τώρα περιφερειάρχης.
Τα δύο Ζάππεια
Το Ζάππειο ήταν ο κολοφώνας της πολιτικής καριέρας του Γιώργου Πατούλη. Κανένα άλλο δημόσιο κτίριο της πόλης και της περιφέρειας που θα υπηρετούσε για τα επόμενα τέσσερα χρόνια δεν θα μπορούσε να σταθεί στο ύψος αυτού που είχε καταφέρει. Και αυτό δεν θα ήταν κάτι που θα είχε τόσο μεγάλη σημασία εάν δεν συνέβαινε μπροστά στα βουρκωμένα, από χαρά, μάτια της κυρίας Πόπης.
Ηταν το τελευταίο δώρο που θα μπορούσε να κάνει στη γυναίκα της ζωής του. Και όταν αυτή η γυναίκα δεν θα βρισκόταν πια στη ζωή, αργά ή γρήγορα, θα γινόταν και η «στραβή». Οπως κι έγινε. Και μάλιστα, από σύμπτωση ή από κάποια φροϋδικής προέλευσης σπαζοκεφαλιά του ασυνειδήτου, στον ίδιο ακριβώς χώρο, στην εκπνοή της 7ης Παγκόσμιας Συνάντησης Απόδημου Ελληνισμού, όπου τιμήθηκαν 97 Ελληνίδες από κάθε γωνιά του πλανήτη. Τι να παρακίνησε τον περιφερειάρχη Αττικής εκείνο το βράδυ της Πέμπτης 27ης Ιουλίου, ενώ ακόμη σειόταν η Μαγνησία από τις εκρήξεις στην αποθήκη πυρομαχικών της Νέας Αγχιάλου και οι φωτιές μαίνονταν απτόητες, να δώσει το «παρών» στην εκδήλωση;
Αυτό που δεν μπορούμε να γνωρίζουμε οι περισσότεροι είναι ότι υπό την ιδιότητα του προέδρου της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδας ο Γιώργος Πατούλης είχε καλλιεργήσει στενές σχέσεις με την ομογένεια. «Για το ίδιο βράδυ είχα προσκλήσεις και για άλλες, καθαρά λαϊκές εκδηλώσεις με νταούλια και ζουρνάδες. Επέλεξα να μην πάω πουθενά και λόγω των ημερών, αλλά και λόγω της κούρασης της ημέρας. Αλλά στο Ζάππειο έπρεπε να πάω, έστω και για λίγο», δηλώνει στην «Κ». Ακούγεται στενοχωρημένος και κουρασμένος.
Τον ρωτάω αν η ένταση των ημερών τον έχει καταβάλει ψυχικά, αλλά επιμένει να γυρίσουμε στα γεγονότα της 27ης Ιουλίου. «Εφτασα κατά τις 9 και περίπου στις 11 σηκώθηκα για να αποχωρήσω. Μια κυρία από τη διοργάνωση ήρθε και μου θύμισε ότι στο τέλος της βραδιάς θα βράβευαν κι εμένα. Γίνεται η βράβευση και στις 12 παίρνω το σακάκι μου να φύγω. Εκείνη τη στιγμή βλέπω την Κατερίνα Στανίση να πλησιάζει με ένα μικρόφωνο στο χέρι. Μου ζητάνε να ρίξω ένα γύρο για να ευχαριστηθεί ο κόσμος, οι κυρίες που είχαν ταξιδέψει από την άλλη άκρη της γης. Δεν ξέρετε πόσο κουρασμένος ήμουν. Αλλά δεν ήθελα και να τις αφήσω έτσι. Χωρίς να το σκεφτώ καθόλου χόρεψα για λιγότερο από ένα λεπτό. Αυτό που σας λέω είναι χρονομετρημένο». Το ξαναλέει: «Λιγότερο από ένα λεπτό». Πιο πολύ, για να το θυμίσει στον εαυτό του.
Επανέρχεται στην αφήγηση: «Επειδή πρόσεξα ότι τραβούσαν φωτογραφίες και βίντεο, παρακαλέσαμε να μην ανεβεί τίποτα· πως επρόκειτο για μια καθαρά ιδιωτική στιγμή και ότι δεν υπήρχε λόγος κάτι τόσο σύντομο και ασήμαντο να πάρει δημοσιότητα. Πήγα σπίτι ήσυχος. Κοιμήθηκα και όταν σηκώθηκα με πήρε συνεργάτης μου και με ενημέρωσε ότι έχει ανέβει στο ΤikTok στιγμιότυπο από τον χορό. Ψάξαμε την κυρία που το είχε ανεβάσει, αλλά η ζημιά είχε ήδη γίνει…».
Πολλοί ερμήνευσαν την «αδιάλλακτη» στάση του Κυριάκου Μητσοτάκη ως άτυπη ρεβάνς για τον «εκβιασμό» του 2019, όταν ο Γιώργος Πατούλης έσπευσε να δημοσιοποιήσει την πρόθεσή του να βάλει υποψηφιότητα για τον Δήμο Αθηναίων, κάτι που ήταν και κρυφή επιθυμία της μητέρας του, που θεωρούσε την περιφέρεια λιγότερο σημαντική από τον πρώτο δήμο της χώρας. «Δήμαρχος στην Αθήνα πρέπει να γίνει ο γιος μου, για να διορθώσει τα χάλια της πρωτεύουσας», έλεγε συχνά-πυκνά η κυρία Πόπη, όπως διαβάζουμε στο βιβλίο του Γιώργου Πατούλη «Τίποτα δεν ήταν εύκολο – Η ηρωίδα μάνα μου» (εκδ. Ελληνικά Γράμματα).
Η πρωτοβουλία Πατούλη θεωρητικά έφερνε σε δύσκολη θέση το περιβάλλον Μητσοτάκη καθώς αναμενόταν η επίσημη ανακοίνωση της υποψηφιότητας του Κώστα Μπακογιάννη. Αξιόπιστες πληροφορίες αναφέρουν ότι χρειάστηκε η «κινητοποίηση» της πάντα αποτελεσματικής σε ανάλογες περιστάσεις Ντόρας Μπακογιάννη για να πειστεί ο Γιώργος Πατούλης να αποσύρει τη δική του υποψηφιότητα. Οπερ και εγένετο.
Στο εφηβικό δωμάτιο που μοιραζόταν με τον αδελφό του Γιάννη, είχε κρεμασμένες δύο αφίσες: στην πρώτη απεικονιζόταν ο νομπελίστας βιολόγος Αλεξάντερ Φλέμινγκ· στη δεύτερη, έβλεπε κάθε μέρα τον Τσε.
Εκκρεμούσε, παρ’ όλα αυτά, μια εξίσου μεγάλης πολιτικής σημασίας υποψηφιότητα, αυτή για την Περιφέρεια Αττικής. Δεν θα πέσει κανείς από τα σύννεφα αν διαβάσει ότι ο Πατούλης δεν ήταν η πρώτη επιλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη. Οχι επειδή πήγε να τον προκαταλάβει στις αποφάσεις του για τον δήμο, αλλά για τον πολύ πιο απλό λόγο ότι ποτέ δεν ταίριαζαν ως ιδιοσυγκρασίες.
Οταν, βέβαια, ρωτάω σήμερα τον νυν περιφερειάρχη για τη σχέση του με τον πρωθυπουργό, την περιγράφει ως «πολύ καλή». «Προφανώς δεν μιλούσαμε κάθε μέρα στο τηλέφωνο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η σχέση είχε προβλήματα».
Μοσχάτο, 2019
Πίσω στο 2019, την υποψηφιότητα Πατούλη προωθούσε κυρίως ο Τάκης Θεοδωρικάκος, αλλά στον πιο κλειστό κύκλο του σημερινού πρωθυπουργού έβρισκε ισχυρές αντιστάσεις. Ετσι άρχισαν να γίνονται προτάσεις σε όλα τα πρωτοκλασάτα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας στην Α΄ Αθηνών. Βασική επιλογή ήταν η Ολγα Κεφαλογιάννη, η οποία όμως αρνήθηκε όπως άλλωστε και όλοι οι υπόλοιποι συνάδελφοί της. «Ηταν σαφές ότι άπαντες προεξοφλούσαν την υπουργοποίησή τους και γι’ αυτό δεν ήθελαν να μπλέξουν με την Περιφέρεια», μας λέει σήμερα άνθρωπος με ισχυρή επιρροή εκείνη την εποχή στην οδό Πειραιώς.
«Την ίδια στιγμή, έφταναν δημοσκοπήσεις που έδειχναν τον Πατούλη σίγουρο νικητή κι ένας λιγότερος πονοκέφαλος σε εκείνο το καυτό δίμηνο με ευρωεκλογές, αυτοδιοικητικές και εθνικές εκλογές μαζί ήταν αυτό που έγειρε στο τέλος την πλάστιγγα υπέρ του». Ακόμη και τότε υπήρξαν άνθρωποι του στενού περιβάλλοντος του σημερινού πρωθυπουργού που αντέδρασαν. «Ο Πατούλης θα είναι η πρώτη “υπουργική” επιλογή σου, το συνειδητοποιούμε αυτό;» ακούστηκε στη διάρκεια μιας φορτισμένης σύσκεψης πίσω από κλειστές πόρτες. Πάντως, για την ιστορία, η Ολγα Κεφαλογιάννη έμεινε εκτός υπουργικού συμβουλίου σε εκείνη την πρώτη κυβέρνηση Κυριάκου Μητσοτάκη.
Στο εφηβικό δωμάτιο που μοιραζόταν με τον αδελφό του Γιάννη σε ένα σπίτι 25 τετραγωνικών μέτρων –όπως το έχει περιγράψει ο ίδιος–, ο Γιώργος Πατούλης είχε κρεμασμένες στον τοίχο δύο αφίσες: στην πρώτη απεικονιζόταν ο νομπελίστας βιολόγος Αλεξάντερ Φλέμινγκ, βυθισμένος πάνω από το μικροσκόπιό του. Στη βάση της ασπρόμαυρης φωτογραφίας έγραφε: «Η αλήθεια βρίσκεται στη σιωπή του μικροσκοπίου». Στη δεύτερη αφίσα, έβλεπε κάθε μέρα τον Τσε Γκεβάρα να του ψιθυρίζει από το υπερπέραν: «Η ελευθερία κατακτιέται».
Η περίοδος της «σιωπής του μικροσκοπίου» δεν κράτησε πολύ για τον ενήλικο Γιώργο Πατούλη. Συνειδητοποίησε ότι έχει έφεση στον συνδικαλισμό ως νέος ειδικευόμενος γιατρός. Το 1994 ίδρυσε τον Σύλλογο Ειδικευόμενων Ιατρών Αθηνών και Πειραιώς και την ίδια χρονιά βγαίνει για πρώτη φορά στην τηλεόραση – στον ΑΝΤ1, σε εκπομπή του Τέρενς Κουίκ. Πολύ σύντομα γίνεται αντιπρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών. Ως συνδικαλιστής θα συνδεθεί με θέσεις μάλλον συντηρητικές, όπως ο σκεπτικισμός του για τα γενόσημα φάρμακα. Οι συχνές τηλεοπτικές εμφανίσεις του και το ενδιαφέρον των κουτσομπολίστικων περιοδικών για τον κοσμικό βίο του ίδιου και της (τέως) συζύγου του Μαρίνας θα δημιουργήσουν ένα νέο υβρίδιο εξεζητημένης κοινωνικής παρουσίας, που θα απογειωθεί με την περίφημη φωτογραφία από το «χρυσό σαλόνι» της κατοικίας τους στην Πεύκη την Πρωτοχρονιά του 2016. Το ζεύγος Πατούλη αποκτά πλέον χαρακτηριστικά camp σαπουνόπερας. Στην πραγματική ζωή, πάντως, ο κοινός βίος θα λάβει άδοξο τέλος το 2021.
Ως προς την τσεγκεβαρική «ελευθερία», όπως τουλάχιστον την εννοούσε η εφηβική αφίσα, ακόμη φαίνεται πως είναι μακριά. Το πολιτικό κουτσομπολιό μάς είχε προετοιμάσει για κάποιου είδους «ανταρσία» του Γιώργου Πατούλη μετά το ηχηρό άδειασμα από τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Η άμεση συνθηκολόγηση της περασμένης Δευτέρας ξάφνιασε πολλούς.
Ο ίδιος βλέπει τον εαυτό του σαν τον «παίκτη που όφειλε να υπακούσει στην αυστηρή απόφαση του προπονητή του». Κι αυτό έκανε. Δεν ισχύει, δηλαδή, ότι οι πιο στενοί του συνεργάτες, περιφερειακοί σύμβουλοι κι εκ νέου υποψήφιοι, πήδαγαν από το δικό του σκάφος για να συναντήσουν τον νέο καπετάνιο και εκλεκτό της κομματικής ηγεσίας; «Σε καμία περίπτωση. Αν ήθελα να πιέσω τους δικούς μου ανθρώπους, να ξέρετε ότι είχα και την εμπειρία και τη σχέση για να το κάνω. Δεν τέθηκε ποτέ τέτοιο θέμα». Οσο για τον Νίκο Χαρδαλιά, τους συνδέει μακροχρόνια φιλία που χρονολογείται από την εποχή που ήταν και οι δύο δήμαρχοι, σε Μαρούσι και Βύρωνα αντίστοιχα. «Εχω άριστη σχέση με τον Νίκο», μας διαβεβαιώνει. Και τώρα; «Κοιτάξτε, η θητεία μου τελειώνει στο τέλος της χρονιάς. Εχουμε ακόμη πράγματα να κάνουμε. “Τρέχουν” έργα, δεν θα τα αφήσουμε στη μέση».
Λογοδοτώντας στον Τσε
Και η ελευθερία της εφηβικής αφίσας; «Ειλικρινά, όλα έγιναν πολύ γρήγορα, δεν έχω προλάβει να τα διαχειριστώ. Οταν μπήκα στον χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης άφησα πιο πίσω την ιατρική. Τα τελευταία χρόνια έχω αρχίσει και ασχολούμαι με τον ιατρικό τουρισμό, αλλά δεν έχω να σας πω κάτι πιο συγκεκριμένο». Μάλλον αυτό το «κάτι» το είχε πει σε ανύποπτο χρόνο, τον Μάιο του 2021, όταν παρουσίασε διαδικτυακά, λόγω πανδημίας, το βιβλίο του για τη μητέρα του. Είχε πει στο τέλος εκείνης της παρουσίασης πως το σημαντικότερο από τα μαθήματα που έχει πάρει είναι να μην ξαναγίνονται τα ίδια λάθη.
