Δύο πρόσωπα, πρώην πρωθυπουργοί μάλιστα, που δεν έχουν άμεση εμπλοκή στις διαδικασίες ανάδειξης νέου αρχηγού στον ΣΥΡΙΖΑ, θα πρέπει να είναι στόχος αυτή την περίοδο εντός Κουμουνδούρου, κάθε άλλο παρά θετικών σχολίων, με επίκεντρο τα «διαδικαστικά» – ένα αγαπημένο θέμα στα κόμματα της ελληνικής Αριστεράς. Ο πρώτος είναι ο Γιώργος Παπανδρέου, καθώς πρόκειται για εκείνον τον πολιτικό αρχηγό που εισήγαγε το ανέμελο 2004 στην Ελλάδα τη διαδικασία εκλογής προέδρου κόμματος, όχι μέσα από συνεδριακές διαδικασίες –όπως παραδοσιακά γινόταν έως τότε– αλλά με απευθείας εκλογή από τη «βάση». Ο δεύτερος είναι ο Αλέξης Τσίπρας, τόσο επειδή υιοθέτησε μόλις πέρυσι το ίδιο σύστημα εκλογής αρχηγού όσο και επειδή παραιτήθηκε ρίχνοντας το κόμμα του στη δίνη ενός ακόμη τεστ καταγραφής της απήχησής του στους πολίτες, ελάχιστα μετά τη διπλή μεγάλη συντριβή στις βουλευτικές εκλογές.
Η συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία στον ΣΥΡΙΖΑ θα αποτελέσει αντικειμενικά και έναν δείκτη για το αν το κόμμα βρίσκεται σε τροχιά περαιτέρω αποσυσπείρωσης μετά τη συντριβή στις εκλογές, ή αν υπάρχουν ακόμη «αντιστάσεις» και προσδοκίες για μια πιθανή ανάκαμψη. Στις εσωκομματικές κάλπες τον Μάιο του 2022, όταν μόνος υποψήφιος ήταν ο Αλέξης Τσίπρας, προσήλθαν για να τον ψηφίσουν 152.193 πολίτες. Προϋπόθεση για συμμετοχή στην ψηφοφορία, τότε, ήταν να είναι μέλη του κόμματος τόσο παλαιοί όσο και «φίλοι», υπό την προϋπόθεση ωστόσο ότι έστω και την ημέρα της ψηφοφορίας εγγράφονταν ως μέλη. Φαίνεται πως θα είναι και η μέθοδος που θα ακολουθηθεί και τώρα, παρά το γεγονός ότι η εκ των υποψηφίων Εφη Αχτσιόγλου δεν απέκλεισε στις 10 Σεπτεμβρίου να μην ψηφίσουν μόνο τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και οι απλοί φίλοι. Από το περιβάλλον του κ. Παππά έδειχναν θετικοί σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, επισημαίνοντας πως όσο περισσότεροι προσέλθουν στις κάλπες τόσο το καλύτερο για το κόμμα. Σκεπτικός εμφανίστηκε ο κ. Τσακαλώτος σε συνάντηση που είχε με δημοσιογράφους. «Το πιο δεοντολογικό είναι να είναι ίδια η διαδικασία εκλογής που έγινε και με την εκλογή του Αλέξη Τσίπρα», ανέφερε χαρακτηριστικά, παραπέμποντας τις όποιες αλλαγές στο έκτακτο συνέδριο.
Υπό τις παρούσες συνθήκες θεωρείται μάλλον ουτοπικό να εμφανιστούν, τουλάχιστον στις πρώτες κάλπες, «φίλοι» πέραν των 150.000 της προηγούμενης φοράς, οι οποίοι να θέλουν να εγγραφούν μέλη του ΣΥΡΙΖΑ, που είναι άγνωστο πώς θα εξελιχθεί υπό τη νέα ηγεσία. Οπότε, το «στοίχημα» είναι, σύμφωνα με την επιθυμία της Κουμουνδούρου, ο αριθμός των μελών που θα προσέλθει στις κάλπες να πλησιάσει, όσο είναι δυνατόν, τις 150.000. Στον αντίποδα, οι πιο απαισιόδοξοι λένε πως είναι υπαρκτός ο κίνδυνος ακόμη και να μην προσέλθουν δύο στους τρεις σε σχέση με την προηγούμενη φορά.
Η συμμετοχή θα αποτελέσει και έναν δείκτη για το αν ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε τροχιά περαιτέρω αποσυσπείρωσης ή αν υπάρχουν ακόμη «αντιστάσεις».
Ασφαλώς, δεν είναι μόνο το πόσοι θα πάνε σε αυτές τις εσωκομματικές κάλπες. Αλλά και το «προφίλ» εκείνων που θα θελήσουν να συμμετέχουν στη διαδικασία μιας νέας αρχής για τον ΣΥΡΙΖΑ.
Πολιτικοί παρατηρητές και αναλυτές συμφωνούν στην εκτίμηση πως όσοι ενδεχομένως είναι κοντά ή πολύ κοντά στο να συμμετάσχουν στην διαδικασία εκλογής προέδρου, θα πρέπει να αναζητηθούν κυρίως στους εναπομείναντες ψηφοφόρους του κόμματος στις διπλές βουλευτικές εκλογές Μαΐου και Ιουνίου. Χρήσιμο εργαλείο για την αναζήτησή τους θεωρούνται από τους ειδικούς τα exit polls.
Βάσει αυτών, «λογικά» αναμένεται να ενδιαφερθούν κυρίως: α) Οι νέες ηλικίες, μια και έδωσαν στον ΣΥΡΙΖΑ ποσοστά ανώτερα συγκριτικώς εκείνου που επιτυγχάνει το κόμμα σε εθνικό επίπεδο. Από 21,8% έως 22,7% στις ηλικίες 17-44, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ έλαβε 20,07% τον Μάιο και 17,83% τον Ιούνιο. β) Οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα, μια και έρευνες εμφανίζουν τη συγκεκριμένη επαγγελματική ομάδα να μην προτιμά τη Ν.Δ.: 29,1% επέλεξαν ΣΥΡΙΖΑ, έναντι 27,8% Ν.Δ.
Απρόβλεπτο παράγοντα αποτελεί, ασφαλώς, ο κόσμος εκείνος που ενώ ψήφιζε ΣΥΡΙΖΑ έως και το 2019, είτε απείχε από τις φετινές κάλπες είτε επέλεξε κάποιο από τα άλλα κόμματα. Θα «επαναπατριστεί» έστω δοκιμαστικά σε αυτή την απόπειρα μιας νέας αφετηρίας, και αν ναι, ποια θα είναι η αιτία που θα τον οδηγήσει σε κάτι τέτοιο; Σημειώνεται ότι από τις μετρήσεις που είχαν γίνει, ο ΣΥΡΙΖΑ υπολογιζόταν πως είχε, σε σχέση με το 2019, διαρροές 11% προς τη Ν.Δ., 10% προς το ΠΑΣΟΚ, 5% προς το Κομμουνιστικό Κόμμα και 3,4% προς την Ελληνική Λύση.
Οι «φυλές»
Οι συζητήσεις πίσω από κλειστές πόρτες και οι κυλιόμενες αναλύσεις συγκλίνουν στο ότι υπάρχουν διάφορες «φυλές» μεταξύ των πολιτών που έχουν ψηφίσει στο παρελθόν ΣΥΡΙΖΑ. Οι κυριότερες από αυτές:
• Απογοητευμένοι από την αντιπολιτευτική παρουσία και τακτική του ΣΥΡΙΖΑ υπό τον Αλέξη Τσίπρα την περίοδο 2019-2023.
• Δυσαρεστημένοι από την ανοχή τοξικών συμπεριφορών που δεν αρμόζουν σε ένα «κόμμα εξουσίας», ή ακόμα και από ανάρμοστα για ένα προοδευτικό κόμμα «ανοίγματα» –και μάλιστα από τον τότε πρόεδρο– σε ψηφοφόρους της Ακροδεξιάς.
• Δυσφορούντες είτε από την έλλειψη σαφούς πολιτικού προγράμματος διακυβέρνησης, είτε από την εξαγγελία – «απειλή» πως «η δεύτερη φορά θα είναι αλλιώς».
• Υπάρχει, επίσης, και η νέα και απροσδιόριστου εύρους «φυλή», εκείνη των ψηφοφόρων που ενώ επέμειναν και στην κάλπη του Ιουνίου, βλέπουν σήμερα μια εικόνα κόμματος αναντίστοιχη των προσδοκιών τους.
