Το νέο εκλογικό σύστημα με βάση το οποίο θα πραγματοποιηθούν οι αυτοδιοικητικές εκλογές του Οκτωβρίου δεν φαίνεται να έχει ανακόψει το ρεύμα των πολλών υποψηφιοτήτων που είχε παρατηρηθεί στις εκλογές του 2019. Η απλή αναλογική τότε είχε οδηγήσει πολλούς να διεκδικήσουν μια θέση στα αυτοδιοικητικά πράγματα, με αποτέλεσμα οι υποψηφιότητες, ειδικά στους μεγάλους δήμους, να είναι περισσότερες από ποτέ.
«Και τώρα είναι πολλοί εκείνοι που δηλώνουν την πρόθεσή τους να είναι υποψήφιοι, ωστόσο δεν γνωρίζουμε πόσοι από αυτούς θα καταθέσουν και επισήμως υποψηφιότητα», τονίζει ο Λάζαρος Κυρίζογλου, πρόεδρος της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) και δήμαρχος Αμπελοκήπων – Μενεμένης. Η διορία για την κατάθεση των συνδυασμών όσων θα συμμετάσχουν σε αυτές τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές λήγει σε δύο εβδομάδες, στις 31 Αυγούστου.
Ο επικεφαλής του συνδυασμού που θα κερδίσει το 43% των έγκυρων ψηφο-δελτίων εκλέγεται δήμαρχος από την πρώτη Κυριακή – Τι ισχύει για τους δημοτικούς συμβούλους.
Το νέο εκλογικό σύστημα ορίζει ότι μπορεί να εκλεγεί δήμαρχος από την πρώτη Κυριακή (8 Οκτωβρίου) ο επικεφαλής του συνδυασμού που θα κερδίσει το 43% των έγκυρων ψηφοδελτίων. Σε αντίθετη περίπτωση, στον δήμο θα πραγματοποιηθούν επαναληπτικές εκλογές την Κυριακή 15 Οκτωβρίου. Στις εκλογές του 2019, όταν δήμαρχος από την πρώτη Κυριακή εκλεγόταν ο επικεφαλής της παράταξης που συμπλήρωνε το 50% των έγκυρων ψηφοδελτίων, το 1/3 των δημάρχων σε όλη τη χώρα εκλέχθηκε από την πρώτη Κυριακή. Με ανάλογες συνθήκες πραγματοποιήθηκαν οι αυτοδιοικητικές εκλογές το 2006, οπότε όριο για την εκλογή δημάρχου από την πρώτη Κυριακή ήταν το 42%. «Πάντως, πολύ σπάνια παράταξη που έχει λάβει ποσοστό κοντά στο 45% την πρώτη Κυριακή θα έχανε τις εκλογές στη δεύτερη Κυριακή», τονίζει ο δήμαρχος Αιγάλεω Ιωάννης Γκίκας.
Η παράταξη που θα κερδίσει στις εκλογές με βάση το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής το οποίο θα ισχύσει θα εξασφαλίσει τα 3/5 των δημοτικών συμβούλων και άρα θα διαθέτει την πλειοψηφία του δημοτικού συμβουλίου προκειμένου να εφαρμόσει το πρόγραμμά της. Τα 2/5 των δημοτικών συμβούλων θα κατανεμηθούν στις παρατάξεις της αντιπολίτευσης. Ωστόσο, το εκλογικό μέτρο του 3% που απαιτείται να συγκεντρώσει ένας συνδυασμός ώστε να μπορεί να εκλέξει δημοτικό σύμβουλο με βάση το νέο σύστημα, περιορίζει πρακτικά την πρόσβαση πολλών υποψηφίων στα δημοτικά συμβούλια των πόλεων. Στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019 πολλοί κατέβηκαν ως υποψήφιοι δήμαρχοι χωρίς καν να συγκροτήσουν συνδυασμό, καθώς το σύστημα της απλής αναλογικής τούς έδινε τη δυνατότητα να εξασφαλίσουν την εκλογή τους στο δημοτικό συμβούλιο. Η ποσόστωση των γυναικών στην κατάρτιση των ψηφοδελτίων έχει κατέβει, από το 40% στις προηγούμενες, στο 33% σε αυτές τις εκλογές.
Επίσης, ο νέος εκλογικός νόμος έχει περιορίσει και τον αριθμό των μελών στα δημοτικά συμβούλια, γεγονός που στην πράξη περιορίζει ακόμη περισσότερο την πιθανότητα μεμονωμένων υποψηφίων να εκλεγούν δημοτικοί σύμβουλοι. Στους δήμους άνω των 200.000 κατοίκων θα εκλέγονται 41 δημοτικοί σύμβουλοι (στις προηγούμενες εκλογές 49), στους δήμους από 100.000 έως 200.000 κατοίκους 37 δημοτικοί σύμβουλοι, στους δήμους από 30.000 έως 100.000 κατοίκους θα εκλέγονται 27 δημοτικοί σύμβουλοι. Για δήμους από 10.000 έως 30.000 κατοίκους οι έδρες δημοτικών συμβούλων μειώνονται από 27 σε 21, για δήμους από 5.000 έως 10.000 κατοίκους περιορίζονται από 21 σε 17 και για δήμους από 2.001 έως 5.000 κατοίκους οι έδρες μειώνονται από 17 σε 13. Τέλος, σε δήμους με πληθυσμό έως 2.000 κατοίκους το δημοτικό συμβούλιο θα απαρτίζεται από 11 άτομα, σε σχέση με το 2019 που ήταν 13.
