Τα αντανακλαστικά των Βρυξελλών και της Αθήνας κινητοποιούν τα γεγονότα στην Γκαμπόν και η γενικότερη αποσταθεροποίηση στη ζώνη του Σαχέλ και την υποσαχάρια Αφρική μετά τα πραξικοπήματα στο Μάλι, τη Μπουρκίνα Φάσο και τον Νίγηρα.
Οι εξελίξεις συζητήθηκαν στην άτυπη σύνοδο των υπουργών Άμυνας της Ε.Ε. στο Τολέδο της Ισπανίας με την Ελλάδα, τη Γαλλία και άλλα μέλη της Ένωσης να εισηγούνται την ενίσχυση της ευρωπαϊκής παρουσίας στην περιοχή με στόχο την ανάσχεση της ρωσικής διείσδυσης και την αντιμετώπιση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών αλλά και της τρομοκρατίας.
Το πρώτο «καμπανάκι» ήχησε σχεδόν παράλληλα με το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία όταν άρχισε να διαφαίνεται η προσπάθεια της Μόσχας να εκτοπίσει τη γαλλική και κατ’ επέκταση ευρωπαϊκή επιρροή στις χώρες του Σαχέλ και της Υποσαχάριας Αφρικής. Στην παρέμβαση του, ο Έλληνας υπουργός Άμυνας επισήμανε ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να μείνει θεατής των εξελίξεων, τονίζοντας την ανάγκη να εξεταστούν οι πιθανότητες ανάληψης ενεργειών σε επίπεδο Ένωσης.
Στρατιωτική παρουσία στη Μοζαμβίκη
Στο πλαίσιο της αμυντικής συμφωνίας με τη Γαλλία αλλά και για γεωπολιτικούς λόγους, η Ελλάδα διατηρεί στρατιωτική παρουσία σε περιοχές της Αφρικής που κρίνονται σημαντικές για τα εθνικά συμφέροντα, εγκαταλείποντας μια στρατηγική ετών όπου η παρουσία των Ενόπλων Δυνάμεων στο εξωτερικό περιορίζονταν ως επί το πλείστον σε αποστολές χαμηλού ρίσκου και μικρής επιχειρησιακής σημασίας. Παράλληλα, όπως επισημαίνουν αρμόδιες πηγές του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, η συμμετοχή της Αθήνας σε στρατιωτικές αποστολές της Ε.Ε. ενισχύει τη θέση των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων στους κόλπους της Ένωσης και προσδίδει σημαντική επιχειρησιακή εμπειρία στο προσωπικό.
Στην άτυπη σύνοδο των υπουργών Άμυνας, ο κ. Δένδιας έκανε ιδιαίτερη αναφορά στη Μοζαμβίκη, τη μία από τις δύο αφρικανικές χώρες όπου η Ελλάδα διατηρεί στρατιωτικές δυνάμεις. Στις 31 Μαρτίου 2022, το ΚΥΣΕΑ ενέκρινε την αποστολή οκτώ στελεχών της Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων του ΓΕΕΘΑ στη Μοζαμβίκη για να αναλάβουν την εκπαίδευση έξι Λόχων Ειδικών Επιχειρήσεων του Στρατού της Μοζαμβίκης.
Η ελληνική ομάδα εγκαταστάθηκε τον Οκτώβριο του 2022 στην επαρχία Μανίκα, η οποία βρίσκεται εκτός της περιοχής Κάμπο Ντελγκάδο όπου μαίνονται αιματηρές συγκρούσεις, παρέχοντας μεταξύ άλλων, εξειδικευμένη εκπαίδευση σε αντικείμενα αντιμετώπισης τρομοκρατικών απειλών και στην προστασία πολιτών, σε συμμόρφωση με το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο και τους νόμους για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
«Μάθημα» το Μάλι
Η ευρωπαϊκή στρατιωτική αποστολή στη Μοζαμβίκη είναι μια από τις λίγες που παραμένουν ενεργές στην αφρικανική ήπειρο, κυρίως μετά την απόσυρση των γαλλικών δυνάμεων από το Μάλι. Στο πλαίσιο της αμυντικής συνδρομής είχε ζητηθεί και η συμμετοχή της Ελλάδας στην Task Force Takuba, με τον ΓΕΕΘΑ, πριν από ενάμιση χρόνο, να προβαίνει σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για την προετοιμασία μίας ομάδας του Ειδικού Τμήματος Αλεξιπτωτιστών (ΕΤΑ) η οποία επρόκειτο να ενταχθεί στην πολυεθνική δύναμη. Η επιδείνωση της κατάστασης στο Μάλι και η αποχώρηση του Παρισιού οδήγησε στη ματαίωση της ελληνικής συμμετοχής, ωστόσο, δύο αξιωματικοί των Ενόπλων Δυνάμεων παραμένουν στη χώρα σε ρόλο παρατηρητή.
Η προετοιμασία του ΕΤΑ για το Μάλι πάντως δεν ήταν επί ματαίω, καθώς τα διδάγματα και κυρίως η εμπειρία των τμημάτων Ειδικών Επιχειρήσεων αξιοποιήθηκε στην επιτυχημένη επιχείρηση απεγκλωβισμού Ελλήνων πολιτών από το Σουδάν τον περασμένο Απρίλιο.
