Οι εκλογές του Μαΐου – Ιουνίου σηματοδότησαν μια σημαντική μετατόπιση του εκλογικού σώματος προς τα δεξιά. Πρώτη φορά μετά το 1977 οι δυνάμεις της Δεξιάς και της Ακροδεξιάς αθροιζόμενες συγκεντρώνουν ποσοστά άνω του 50%. Ταυτόχρονα διαπιστώνεται πλήρης επικράτηση της Νέας Δημοκρατίας, μια δεξιά ηγεμονία που οικοδομήθηκε συστηματικά στη διάρκεια όλης της προηγούμενης τετραετίας.
Η κυριαρχία του νεοφιλελεύθερου συντηρητισμού δεν συνιστά ελληνική πρωτοτυπία, αφού η alt-right έκανε την εμφάνισή της την τελευταία δεκαετία στην Αμερική, με μήτρα την πολιτική του Τραμπ. Το φαινόμενο μιας νέας επιθετικής Ακροδεξιάς εξαπλώθηκε σχεδόν παντού στην Ευρώπη, δίνοντας τον τόνο στο πολιτικό σκηνικό. Και στην Ελλάδα, γυναίκες και άνδρες πολιτικοί αντιγράφουν ακομπλεξάριστα τη Μελόνι και τον Ορμπαν, ενώ μετέρχονται επιμελώς μεθόδους μετα-αλήθειας, ψευδών ειδήσεων και προπαγάνδας, στοχοποιώντας τους πολιτικούς αντιπάλους τους, πρωτίστως της Αριστεράς.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., ο μεγάλος ηττημένος των πρόσφατων εκλογών, βρίσκεται σε διαδικασία επιλογής νέου προέδρου. Ο πρώτος γύρος των εσωκομματικών εκλογών επιφύλαξε εκπλήξεις και ως προς την ευρεία συμμετοχή και ως προς τα ποσοστά που έλαβαν οι υποψήφιοι. Ο ΣΥΡΙΖΑ συνεχίζει να μας εκπλήσσει: μετά το δυσεξήγητο, αναπάντεχα αρνητικό αποτέλεσμα στις εθνικές εκλογές, έχουμε τώρα μια κινητοποίηση 150.000 πολιτών (με 40.000 νέα μέλη) και ένα απρόβλεπτο αποτέλεσμα της κάλπης.
Ασφαλώς τούτο οφείλεται εν πολλοίς στο «φαινόμενο Κασσελάκης»: ένας σχεδόν άγνωστος πολιτικός που κινητοποιεί τα πλήθη και τα πάθη. Πρόκειται για εξέλιξη που χρειάζεται να μελετηθεί νηφάλια από πολιτικούς επιστήμονες και αναλυτές, δίχως ηθικολογίες και αφορισμούς, θετικούς ή αρνητικούς. Ο δεύτερος γύρος θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον, επειδή αναμετρούνται δύο πολλά υποσχόμενοι νέοι άνθρωποι. Η Εφη Αχτσιόγλου είναι μια δοκιμασμένη και αξιόπιστη πολιτικός, ενώ ο Στέφανος Κασσελάκης ενσαρκώνει το άγνωστο και απρόβλεπτο. Οποιος/α κι αν εκλεγεί, το επόμενο διακύβευμα θα είναι η ενότητα και η σύνθεση, αφού ένα κόμμα δεν είναι σε καμία περίπτωση μονοπρόσωπη εταιρεία. Ας μην ξεχνάμε ότι τον Νοέμβριο επίκειται συνέδριο, το οποίο θα διαμορφώσει το πρόγραμμα και θα εκλέξει συλλογικά όργανα.
Εν κατακλείδι, θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε πως αυτές οι εξελίξεις αποτελούν μια νέα ελπίδα για τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. αλλά και για την ελληνική κοινωνία. Ενα κόμμα λαβωμένο φαίνεται να μετασχηματίζεται και να επανεκκινεί δυναμικά. Διότι η διαδικασία εκλογής νέου/ας προέδρου δεν αφορά αποκλειστικά τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά όλο το πολιτικό σύστημα, κυρίως τη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ. Η κυβέρνηση, που μετά τις εκλογές βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση, απορρυθμισμένη και ανίκανη να αντιμετωπίσει τις διαδοχικές εθνικές καταστροφές (πυρκαγιές και πλημμύρες, για να μην αναφερθούμε στην τραγωδία των Τεμπών), έχει κάθε λόγο να ανησυχεί μπροστά σε μια αξιωματική αντιπολίτευση που ανασυντάσσεται άμεσα. Ηδη τους τελευταίους μήνες ο Σωκράτης Φάμελλος διακρίθηκε για την ικανότητα και τις εμφανίσεις του εντός και εκτός Κοινοβουλίου.
Με την εκλογή νέας ηγεσίας ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορέσει να ανακάμψει, προτείνοντας μια εναλλακτική προοπτική διακυβέρνησης στους πολίτες που πλήττονται από την ανασφάλεια και την ακρίβεια στα τρόφιμα και σε όλα τα είδη πρώτης ανάγκης. Προϋπόθεση μιας τέτοιας ελπιδοφόρας προοπτικής είναι να καταφέρει να αφουγκραστεί και να κατανοήσει τις καινούργιες επιθυμίες και διαθέσεις της κοινωνίας, συμβαδίζοντας με τις ανάγκες και τα αξιακά προτάγματα των πολιτών, και ιδιαίτερα των νέων ανθρώπων.
* Ο κ. Αρης Στυλιανού είναι καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας ΑΠΘ, μέλος του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.
