Ο εκδότης χρειάστηκε να τηρήσει σειρά προτεραιότητας. Ηταν τόσο πολλά τα αιτήματα των υποψηφίων δημοτικών και περιφερειακών συμβούλων για να διαφημιστούν στις σελίδες της τοπικής εφημερίδας του, που δεν μπορούσε να τα ικανοποιήσει όλα άμεσα. «Τις τελευταίες εβδομάδες πριν από τις εκλογές γίνεται πόλεμος», λέει. Δεν είχε να αντιμετωπίσει, όμως, μόνο την ανάγκη των υποψηφίων για προβολή ενόψει των αυτοδιοικητικών εκλογών της 8ης Οκτωβρίου. Ενας είχε την απαίτηση να μην υπάρξει στο έντυπο άλλη καταχώριση με άτομο από την παράταξή του. Αλλος τον ρώτησε ποιον θα φιλοξενούσε στο πρωτοσέλιδο και προσπάθησε να προσφέρει τα διπλά για να πάρει τη θέση του. Υπήρξε και υποψήφιος που θέλησε να πληρώσει με «υποσχετική». «Διαφήμισέ με τώρα και εάν εκλεγώ θα σου βρω δουλειές», φέρεται να του είπε.
Ο εκδότης της τοπικής εφημερίδας, η οποία διανέμεται στην Αττική, μίλησε στην «Κ» υπό τον όρο της ανωνυμίας. Λέει ότι συνήθως μια διαφήμιση που θα καλύπτει το ένα όγδοο της σελίδας κοστολογείται έως και 55 ευρώ, μια ολοσέλιδη καταχώριση φτάνει στα 300 ευρώ, ενώ μια δισέλιδη συνέντευξη στο «σαλόνι» της εφημερίδας μπορεί να στοιχίσει περίπου 550 ευρώ.
«Στον δρόμο για τις εκλογές τα φύλλα γεμίζουν με τα πρόσωπα των υποψηφίων, είναι και θέμα βιωσιμότητας. Ορισμένα έντυπα ενώ όλη τη χρονιά τυπώνουν ένα φύλλο, πριν από τις εκλογές βγάζουν τέσσερα μαζεμένα», αναφέρει ο εκδότης και διευκρινίζει ότι αυτός ο –συμβατικός πλέον– τρόπος προβολής από τον τοπικό Τύπο, δεν αρκεί. «Θα χρειαστεί να μοιράσει ένα καλό φυλλάδιο, να κάνει μία συγκέντρωση, δύο κεράσματα σε καφενεία, να στείλει sms, ή να χρησιμοποιήσει ένα μικρό τηλεφωνικό κέντρο που θα καλέσει τουλάχιστον 2.000 άτομα», λέει. Συνάδελφός του, εκδότης τοπικής εφημερίδας στη Βόρεια Ελλάδα, λέει στην «Κ» ότι συμφώνησε έναντι 5.000 ευρώ να δημοσιεύει τον τελευταίο μήνα πριν από τις εκλογές τα δελτία Τύπου και καταχωρίσεις που θα του στέλνει υποψήφιος δήμαρχος. «Ολοι θέλουν να προβάλλουν τα έργα που έκαναν», λέει. Ακόμη ανέλαβε να τυπώσει και ένα πολυσέλιδο φυλλάδιο του υποψηφίου σε χιλιάδες αντίτυπα προς 8.000 ευρώ, ενώ το τιμολόγιο που θα κοπεί δεν θα προσεγγίζει ούτε στο μισό αυτό το ποσό. Από υποψήφιους δημοτικούς και περιφερειακούς συμβούλους ζητάει, όπως λέει, 500 ευρώ για να τους διαφημίσει επί ένα μήνα στο έντυπο και στην ιστοσελίδα του.
Βάσει νόμου (3870/2010) καθορίζεται με ειδικούς συντελεστές, ανάλογα με τον πληθυσμό της εκλογικής περιφέρειας, ανώτατο όριο εκλογικών δαπανών ανά υποψήφιο. Σε εκλογικές περιφέρειες με πληθυσμό μέχρι 30.000 κατοίκους αυτό το ποσό διαμορφώνεται στα 1.500 ευρώ. Στον Δήμο Αθηναίων μπορούν να ξοδέψουν έως 8.500 ευρώ, ενώ στη δημοτική ενότητα Θεσσαλονίκης 5.500 ευρώ. Αντίστοιχα σε μια μεγάλη πόλη όπως η Λάρισα το σχετικό όριο τίθεται στις 3.000 ευρώ. Ωστόσο, έμπειροι σύμβουλοι επικοινωνίας, εκδότες, αλλά και υποψήφιοι που μίλησαν στην «Κ», εξηγούν ότι στις περισσότερες περιπτώσεις η νομοθεσία καταστρατηγείται γιατί τα όρια που τίθενται «είναι μη ρεαλιστικά».
Στέλεχος του υπουργείου Εσωτερικών αναφέρει στην «Κ» ότι σε παλιότερες αυτοδιοικητικές εκλογές, προ δεκαετίας, υπήρξαν πολλές περιπτώσεις υπερβάσεων στις εκλογικές δαπάνες και έγινε εκ των υστέρων νομοθετική ρύθμιση ώστε να δικαιολογηθούν.
«Ακόμη και καφέδες να κεράσει κάποιος δέκα φορές σε 100 ανθρώπους, το τελικό ποσό είναι μεγάλο», λέει υποψήφια δημοτική σύμβουλος στον Δήμο Αθηναίων.
Στη «Διαφάνεια», μια διαδικτυακή πύλη του υπουργείου Εσωτερικών, αναρτώνται τα έσοδα και οι δαπάνες των υποψηφίων και των συνδυασμών για τις φετινές εκλογές. Οπως αναφέρεται στη σχετική ιστοσελίδα, οι έλεγχοι για την τήρηση της νομοθεσίας γίνονται από επτά ανεξάρτητες επιτροπές, μία σε κάθε αποκεντρωμένη διοίκηση, στην οποία προεδρεύει δικαστικός λειτουργός. Από τα πιο πρόσφατα συγκεντρωτικά στοιχεία που έχουν αναρτηθεί, μόνο για τις δημοτικές εκλογές έχουν δηλωθεί 677.626 ευρώ ως δαπάνες και 944.216 ευρώ ως έσοδα από 497 συνδυασμούς και 28.816 υποψηφίους. Τα ποσά προφανώς δεν είναι ενδεικτικά. Μια απλή αναζήτηση στη βάση δεδομένων δείχνει ότι πολλοί υποψήφιοι είτε δεν έχουν εγγραφεί ακόμη στο σύστημα, ενώ άλλοι έχουν μηδενικές δηλώσεις παρότι εμφανίζονται δραστήριοι με χορηγούμενες αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Δεν αποκλείεται, σύμφωνα με στέλεχος του υπουργείου, να προβούν στις σχετικές δηλώσεις μαζικά, την τελευταία στιγμή.
«Το πιο μεγάλο κόστος είναι οι εκδηλώσεις», λέει στην «Κ» υποψήφια δημοτική σύμβουλος στον Δήμο Αθηναίων με μεγάλη εμπειρία σε αυτοδιοικητικές εκλογές. «Δεν μπορεί εύκολα κάποιος να το εντοπίσει ή να το διευκρινίσει. Ακόμη και καφέδες να κεράσει κάποιος δέκα φορές σε 100 ανθρώπους, το τελικό ποσό είναι μεγάλο». Η ίδια παρατηρεί ότι φέτος πραγματοποιήθηκαν λιγότερες αντίστοιχες προεκλογικές συνάξεις. Κατά την εκτίμησή της έπαιξαν ρόλο η κούραση των πολιτών από τις διπλές βουλευτικές εκλογές, καθώς και οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες που ακολούθησαν. Με αυτή την παρατήρηση συμφωνεί και ένας εκδότης τοπικής εφημερίδας. Οπως λέει, πρότεινε σε υποψηφίους να μη δημοσιεύσει διαφημίσεις τους κατά τη διάρκεια των μεγάλων φυσικών καταστροφών στον Θεσσαλικό Κάμπο και στη Μαγνησία, για να τους προστατεύσει «από τυχόν κακόβουλα σχόλια αναγνωστών».
Φυλλάδια και sms
Αλλη υποψήφια δημοτική σύμβουλος στον Δήμο Αθηναίων που μίλησε στην «Κ» λέει ότι σε αντίθεση με προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις αποφάσισε να μην προσφέρει ποτό σε μπαρ σε ψηφοφόρους της. Θα πληρώσει πάντως, όπως λέει, περίπου 200 ευρώ για την αποστολή 5.000 sms, περίπου 400 ευρώ για να τυπώσει 5.000 φυλλάδια και 1.000 κάρτες, ενώ μέχρι στιγμής έχει δώσει μόλις 60 ευρώ για χορηγούμενη διαφήμιση στο Facebook, η οποία απευθύνεται σε εστιασμένο κοινό. Παράλληλα, έστειλε και 1.200 e-mails, δωρεάν όμως, αξιοποιώντας τον ένα μήνα δοκιμής που της παρείχε μια διαδικτυακή υπηρεσία. «Χωρίς ομάδα, ή τη βοήθεια κάποιου συμβούλου ή γραφείου επικοινωνίας έχεις πεπερασμένες δυνατότητες», λέει.
Για την ίδια, στο τέλος της προεκλογικής διαδρομής, το πιο σημαντικό από όλες τις μεθόδους προβολής είναι το προσωπικό τηλεφώνημα και η άμεση επαφή με τους ψηφοφόρους. «Θα πρέπει να τους καλέσω εγώ, όχι κάποιο επιτελείο. Και όταν τυπωθεί το ψηφοδέλτιο να το δώσω χέρι με χέρι σε κάποιους ανθρώπους, ίσως και σταυρωμένο γιατί είναι τόσο τεράστιο πλέον, τόσο πολλοί οι υποψήφιοι που μπορεί να χαθεί το όνομα», λέει. «Είναι σημαντική η προσωπική επαφή και είναι και η πιο χρονοβόρος».
