Ο κ. Στέφανος Κασσελάκης κέρδισε τις εσωκομματικές εκλογές του ΣΥΡΙΖΑ επειδή έκανε οργανωμένη και δυναμική καμπάνια, σε αντίθεση με τους συνυποψηφίους του. Επειδή με τα ασυνήθιστα χαρακτηριστικά του κέντρισε το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης και των ΜΜΕ. Κυρίως όμως επειδή επένδυσε στο ότι μπορεί να κερδίσει τις επόμενες εκλογές, ακριβώς επειδή είναι ασυνήθιστη υποψηφιότητα. Σε ένα κομματικό ακροατήριο με πεσμένο ηθικό, καλλιέργησε την εντύπωση ότι «αυτός μπορεί να τα καταφέρει». Και μπροστά σε αυτό όλα μπήκαν σε δεύτερη μοίρα.
Η αντίληψη εξάλλου ότι για την κατάκτηση και διατήρηση της εξουσίας «όλα επιτρέπονται», είχε διαποτίσει την πολιτική ταυτότητα του ΣΥΡΙΖΑ από τα χρόνια της πολιτικής ακμής του ακόμα. Εξ ου και δεν αποτέλεσε πρόβλημα για την κομματική πλειοψηφία να επιλέξει ως αρχηγό ένα πρόσωπο που πριν από τέσσερις μήνες δεν γνώριζε καν. Αρκεί που θεώρησαν ότι «μπορεί να κερδίσει». Τα υπόλοιπα δεν είχαν καμία σημασία, όπως δεν είχε ούτε η στροφή του ’15, ούτε η συγκυβέρνηση με τους ΑΝΕΛ, ούτε η καρατόμηση του υπουργού Παιδείας επειδή το ζήτησε ο Αρχιεπίσκοπος, ούτε το να μαζεύεις οποιονδήποτε αρκεί να βρίζει τον Μητσοτάκη.
Τέτοιες λογικές ασφαλώς δεν υπάρχουν μόνο στον ΣΥΡΙΖΑ. Η πολιτική δεν είναι χώρος αγγέλων και αναμάρτητων και όλα τα κόμματα κάνουν σχετικές εκπτώσεις. Στον ΣΥΡΙΖΑ απλώς αποτυπώθηκαν πιο εμφατικά.
Οσο και αν φαίνεται παράδοξο, λοιπόν, η εκλογή του κ. Κασσελάκη είναι απολύτως συνεπής με την κυρίαρχη αντίληψη του κόμματος τα τελευταία 10-12 χρόνια.
Αυτή η αντίληψη, όμως, ήταν που έπληξε την αξιοπιστία του ΣΥΡΙΖΑ και αποτέλεσε τη βάση του αντι-ΣΥΡΙΖΑ ρεύματος που έκρινε τις εκλογές του 2019 και εν μέρει και αυτές του 2023. Περισσότερο από την υπερφορολόγηση της μεσαίας τάξης, από τα μέτρα του τρίτου μνημονίου, από την τραγωδία στο Μάτι, από τη συμφωνία των Πρεσπών, από τις όποιες διαχειριστικές ανεπάρκειες, τον ΣΥΡΙΖΑ τον έπληξε μια πεποίθηση που –δικαίως ή αδίκως– αποτυπωνόταν σε focus group παραμονές των εκλογών του 2019: ότι «είναι ικανοί να πουν και να κάνουν τα πάντα για μια χούφτα ψήφους».
Μένει συνεπώς να φανεί αν μια επιλογή ηγεσίας που στα μάτια πολλών υπογραμμίζει αυτό το βασικό «αξιακό» και εντέλει στρατηγικό πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ, μπορεί να δημιουργήσει συνθήκες επανεκκίνησής του. Ολα αυτά θα τα απαντήσει ο χρόνος και κυρίως ο ίδιος ο κ. Κασσελάκης.
Σίγουρα πάντως, με τον νέο του πρόεδρο ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκει έναν πιο «φρέσκο» και πιο αποτελεσματικό πομπό πολιτικής. Ο κ. Κασσελάκης «πουλάει» επικοινωνιακά, ενώ ως πρόσωπο δεν μπορεί να χρεωθεί τα βάρη και την ιστορική φθορά του κόμματος. Ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ πλέον θα ακούγεται όταν μιλάει, κάτι που έως πρόσφατα δεν ήταν δεδομένο. Και αυτό επηρεάζει όλο το πολιτικό τοπίο. Η Ν.Δ. αποκτά αντίπαλο. Το ΠΑΣΟΚ και τα κόμματα της ευρύτερης Αριστεράς αντιμετωπίζουν μια απειλή, που γίνεται όμως (ιδίως για το ΠΑΣΟΚ) και μοναδική ευκαιρία αν ξεφουσκώσει.
Η αντίληψη ότι για την κατάκτηση και διατήρηση της εξουσίας «όλα επιτρέπονται», είχε διαποτίσει την πολιτική ταυτότητα του ΣΥΡΙΖΑ από τα χρόνια της πολιτικής ακμής του.
Το τι θα συμβεί θα εξαρτηθεί από μια σειρά ερωτημάτων που τίθενται, όχι μόνο για τον ΣΥΡΙΖΑ και τον πρόεδρό του αλλά και για τους αντιπάλους του.
Θα μπει ο κ. Κασσελάκης στα «βαθιά νερά» της πολιτικής ή θα μείνει στα «ρηχά» μέχρι να νιώσει έτοιμος; Θα επιδιώξει την άμεση είσοδό του στη Βουλή, την πρόσωπο με πρόσωπο πολιτική αντιπαράθεση με πολιτικούς αρχηγούς και ΜΜΕ ή θα περιορίζεται σε σκηνοθετημένες και ασφαλείς πολιτικές παρεμβάσεις; Θα λειτουργήσει ως πραγματικός αρχηγός με δικό του στίγμα ή θα δημιουργηθεί η αίσθηση ότι ο ίδιος είναι η (ελκυστική) βιτρίνα αλλά κουμάντο κάνουν άλλοι; Θα συνεχίσει να κινείται στο ίδιο υψηλό επικοινωνιακό τέμπο ή θα αναδιπλωθεί; Η υπερέκθεση φθείρει, αλλά οι προσδοκίες πλέον είναι υψηλές…
Το βασικό λάθος που δεν πρέπει να κάνουν τα υπόλοιπα κόμματα είναι να αφήσουν τον κ. Κασσελάκη να απαντήσει με την άνεσή του στα παραπάνω ερωτήματα. Να στήσει ανενόχλητος το δικό του αφήγημα, όπως έκανε στις εκλογές του ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά να επιδιώξουν να τον φέρουν στο δικό τους πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης.
Το βασικότερο ερώτημα όλων πάντως είναι αν η εσωτερική κατάσταση στον ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί αντανάκλαση της χώρας συνολικά. Σήμερα η απάντηση είναι σαφώς αρνητική. Αν οι αρνητικές ειδήσεις ωστόσο συνεχιστούν, αν επικρατήσει μια συλλογική κατήφεια, τότε ένας υποψήφιος με τα χαρακτηριστικά του κ. Κασσελάκη αποκτά πεδίο δράσης. Αν, αντιθέτως, η αίσθηση ότι «τα πράγματα έχουν μπει σε μια σειρά» είναι ισχυρή –όπως συνέβαινε την προηγούμενη τετραετία– τότε το βασικό πρόβλημα αφηγήματος θα το έχει ο νέος αρχηγός.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, έναν υποψήφιο που μέσα σε 40 μέρες «ήλθε, είδε, νίκησε» δεν μπορείς να τον υποτιμήσεις ή να τον αγνοήσεις. Ούτε να επιχειρήσεις να τον απαξιώσεις. Το επιχείρησε και ο ΣΥΡΙΖΑ αυτό με τον κ. Μητσοτάκη προ του 2019 και δεν του βγήκε σε καλό.
Ο κ. Ευτύχης Βαρδουλάκης είναι σύμβουλος στρατηγικής και επικοινωνίας.
