Η ανεξαρτητοποίηση ή η διαγραφή βουλευτών από τις κοινοβουλευτικές ομάδες των κομμάτων με τα οποία εξελέγησαν κατά καιρούς στις εθνικές εκλογές είναι ένα μάλλον σύνηθες φαινόμενο την περίοδο της Μεταπολίτευσης, με ιδιαίτερη έξαρση τον καιρό της μνημονιακής κρίσης.
«Οποιον βγαίνει από το μαντρί τον τρώει ο λύκος», είχε πει κάποτε το ιστορικό στέλεχος της Ν.Δ. και για μια περίοδο αρχηγός της, Ευ. Αβέρωφ, στέλνοντας σαφές μήνυμα προς τους «άτακτους» να παραμένουν στο κόμμα τους, αλλιώς θα χαθούν πολιτικά. Η Ιστορία έκτοτε και έως σήμερα μάλλον τον επιβεβαιώνει: κάποιοι επέστρεψαν στο «κομματικό μαντρί», άλλοι προτίμησαν ένα άλλο για να ενταχθούν, καθώς η αυτόνομη πορεία δεν είχε μέλλον. Ιστορικά, ο πρώτος βουλευτής που διεγράφη ήταν το 1976 ο Ι. Σαβούρας από τον ιδρυτή της Ν.Δ. Κων. Καραμανλή, ενώ οι –έως τώρα– τελευταίοι, όπως τυπικά ανακοινώθηκε προχθές, είναι ο Ευκλ. Τσακαλώτος και η Π. Πέρκα από τον ΣΥΡΙΖΑ.
Οι αιτίες πίσω από τις αποφάσεις για διαγραφές ή ανεξαρτητοποιήσεις ποικίλλουν: συνήθως δρομολογούνταν εξαιτίας πολιτικών διαφωνιών, αν και αρκετές φορές ήταν διακριτό και το στοιχείο της προσωπικής αντιπάθειας μεταξύ του αρχηγού και του «καρατομηθέντος».
Σε ομαδικό επίπεδο, οι πιο θεαματικές και ταραχώδεις μεταβολές καταγράφονται στο αριστερό φάσμα του πολιτικού συστήματος. Αρχικά ήταν η διάσπαση του ΚΚΕ, πράξη η οποία διέλυσε τον τότε Συνασπισμό της Αριστεράς και της Προόδου που είχαν δημιουργήσει το Κομμουνιστικό Κόμμα και η Ελληνική Αριστερά. Ο Συνασπισμός κατόπιν αυτού έμεινε εκτός Βουλής για μια περίοδο, για να επανέλθει στις εκλογές του 1996, με πρόεδρο τον Ν. Κωνσταντόπουλο. Ωστόσο, ποσοτικά σε κοινοβουλευτικό επίπεδο ήταν η διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ το 2015 η πιο θεαματική –έστω και μικρής διάρκειας– αλλαγή στους συσχετισμούς εντός της εθνικής αντιπροσωπείας: τον Αύγουστο εκείνης της χρονιάς, 25 βουλευτές τού τότε ΣΥΡΙΖΑ, με επικεφαλής τον Π. Λαφαζάνη, συγκροτούν νέα κοινοβουλευτική ομάδα, διαφωνώντας με τις επιλογές του Αλ. Τσίπρα. Στις επόμενες εκλογές, ωστόσο, έμειναν κάτω του ορίου (3%) για την είσοδό τους στη Βουλή και έκτοτε είναι εξωκοινοβουλευτική η παρουσία τους. Δεν είναι τυχαίο που, σε άρθρο του (Documento), παλαιό στέλεχος του Περισσού που βρέθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ, ο Μ. Κοψίδης, επικαλείται τη «μοίρα» του προέδρου της ΛΑΕ και το τιτλοφορεί: «Ο Τσακαλώτος στον δρόμο που χάραξε ο Λαφαζάνης».
Εκ των ηχηρών ονομάτων που κάποια στιγμή βρέθηκαν έξω από το «μαντρί» και δημιούργησαν κόμματα με βραχύβια κοινοβουλευτική παρουσία ήταν, μεταξύ άλλων, οι Αντ. Σαμαράς (Πολιτική Ανοιξη), Γ. Καρατζαφέρης (ΛΑΟΣ), Φ. Κουβέλης (ΔΗΜΑΡ), Π. Καμμένος (ΑΝΕΛ).
Οπως προαναφέρθηκε, υπήρξαν και πολλοί βουλευτές με διαφορετικές ατομικές διαδρομές. Δύο εξ αυτών ήταν οι Γαβρ. Σακελλαρίδης και Βασ. Κατριβάνου, οι οποίοι μετά την παραίτησή τους (ΣΥΡΙΖΑ) παρέδωσαν τις έδρες τους. Η Ζωή Κωνσταντοπούλου επέστρεψε στη Βουλή ως πρόεδρος κόμματος που η ίδια ίδρυσε. Για μία θητεία τα κατάφερε και ο Γ. Βαρουφάκης (ΜέΡΑ25). Κάποιοι παρέμειναν ανεξάρτητοι. Αλλοι επέστρεψαν στο κόμμα τους. Υπήρξαν, πάντως, και περιπτώσεις παραιτηθέντων ή διαγραφέντων που μετακινήθηκαν – εντάχθηκαν σε άλλα κόμματα είτε κατά τη διάρκεια μιας κοινοβουλευτικής περιόδου είτε ως βουλευτές του άλλου κόμματος μετά τις επόμενες της «εξόδου τους από το μαντρί» εκλογές. Ενδεικτικά αναφέρονται οι Μαρία Δαμανάκη, Μ. Βορίδης, Αδ. Γεωργιάδης, Π. Κουρουμπλής, Ι. Φωτήλας.
Στην τρέχουσα κοινοβουλευτική περίοδο, σε λιγότερο από πέντε μήνες, ήδη υπάρχουν πέντε ανεξάρτητοι βουλευτές.
