Tο 2022 καταγράφηκαν 38% περισσότερες κυβερνοεπιθέσεις παγκοσμίως σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο. Οι απειλές που προκύπτουν από τις διαρκώς αυξανόμενες δυνατότητες διεξαγωγής κυβερνοπολέμου είναι όλο και περισσότερες, όλο και πιο σύνθετες. Ενας ακήρυχτος «πόλεμος» βρίσκεται σε εξέλιξη ανάμεσα σε ομάδες τεχνολογικά ειδικευμένες στη διεξαγωγή κυβερνοπολέμου, ασύμμετρων επιθέσεων σε τεχνολογικά δίκτυα, από τη μία πλευρά, και των επιφορτισμένων με τη θωράκιση απέναντι σε κυβερνοεπιθέσεις υπηρεσιών.
Στη χώρα μας η θωράκιση των ψηφιακών υποδομών από κακόβουλους παίκτες αποτελεί σημαντικό στόχο, καθώς, μεταξύ άλλων, σε πρόσφατες περιόδους έντασης με την Τουρκία καταγράφηκε και αυξημένος αριθμός επιθέσεων σε ιστοσελίδες υπουργείων και άλλων δημοσίων οργανισμών.
Υπενθυμίζεται εδώ και το άρθρο του Reuters, στο οποίο πηγές των βρετανικών και αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών στηλίτευαν τις επιθέσεις ως καθοδηγούμενες από την Αγκυρα, με τον χαρακτηρισμό ότι έφεραν όλα τα χαρακτηριστικά κρατικής κυβερνοκατασκοπείας με στόχο την προώθηση εθνικών συμφερόντων.
Συγχρόνως, αυξάνονται τόσο οι δυνατότητες διεξαγωγής κυβερνοπολέμου με την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών όσο και οι ευκαιρίες για μια καταστροφική επίθεση με την αυξανόμενη ψηφιοποίηση κρίσιμων υποδομών, ειδικά μετά τα χρόνια της πανδημίας, όπως η υγεία και η εκπαίδευση.
Ο ρόλος της αρμόδιας διεύθυνσης του ΓΕΕΘΑ, ο συντονισμός με φορείς και η άσκηση «Πανόπτης 2023».
Ενα ενδεικτικό στοιχείο της αυξητικής τάσης κυβερνοεπιθέσεων είναι ότι στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, ο κλάδος της υγείας κατέγραψε το 2022 κατά μέσο όρο 1.410 επιθέσεις την εβδομάδα (ετήσια αύξηση της τάξεως του 86%), ενώ το βρετανικό εθνικό σύστημα υγείας έχει στοχοποιηθεί συστηματικά σε μερικά από τα πιο γνωστά συμβάντα κυβερνοεπιθέσεων.
Τα τελευταία χρόνια, παρότι έχει επέλθει μια πιο ρεαλιστική αντίληψη των κινδύνων των κυβερνοεπιθέσεων (με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη δήλωση της υφυπουργού Αμυνας των ΗΠΑ για τον κυβερνοχώρο πως «δεν υπάρχουν πυρηνικά “μανιτάρια” στον κυβερνοπόλεμο»), είναι σαφές πως αποτελούν σημαντικό εργαλείο υπονόμευσης και δολιοφθορών μεταξύ χωρών, εφάμιλλο με τον ρόλο των μυστικών υπηρεσιών στο παρελθόν.
Με βάση τα ανωτέρω δεδομένα, ως επικαιροποιημένο τεστ αξιολόγησης της ετοιμότητας των αρμόδιων ελληνικών αρχών να «απαντήσουν» αποτελεσματικά σε απειλές τέτοιας φύσεως θεωρείται η Εθνική Διακλαδική Ασκηση Κυβερνοάμυνας «Πανόπτης 2023», που πραγματοποιήθηκε πριν από μερικές εβδομάδες υπό τoν συντονισμό της Διεύθυνσης Κυβερνοάμυνας του ΓΕΕΘΑ με σκοπό την πλήρη ετοιμότητα των Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά και δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, για την αποτελεσματική διαχείριση κυβερνοεπιθέσεων και την εξάσκηση στην αντιμετώπιση διαφόρων περιστατικών στον τομέα της κυβερνοασφάλειας. Αν και η συγκεκριμένη άσκηση διεξάγεται κάθε χρόνο, φέτος, λόγω των σύνθετων και πολλαπλών απειλών, αποκτά μεγαλύτερη σημασία. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει στην πραγματικότητα ενιαίο κέντρο κυβερνοάμυνας και η συγκεκριμένη διεύθυνση του ΓΕΕΘΑ ενισχύεται διαρκώς με σκοπό να μπορέσει να αποτελέσει ενός είδους κομβικό φορέα για την προστασία από αυτού του είδους τις απειλές, που κατά κανόνα είναι ασύμμετρες.
Στην άσκηση συμμετείχαν πάνω από 50 στελέχη των Ε.Δ. καθώς και περισσότεροι από 200 εκπρόσωποι από 37 φορείς, όπως τα Σώματα Ασφαλείας, εθνικοί οργανισμοί διαχείρισης κρίσιμων υποδομών, η ακαδημαϊκή κοινότητα, αλλά και τμήματα κυβερνοάμυνας των ενόπλων δυνάμεων της Γαλλίας και της Κύπρου.
Οι συμμετέχοντες εστίασαν σε πολλαπλές πτυχές της κυβερνοάμυνας, όπως η αντιμετώπιση ιομορφικών λογισμικών (ιών), ο έλεγχος εφαρμογών που είναι ευάλωτες σε κακόβουλα λογισμικά και ο έγκαιρος εντοπισμός αποπειρών παραβίασης δικτυακών υποδομών.
