Ο Αλέξης Τσίπρας είναι πολιτικός με σημαντικές δεξιότητες, που ασχέτως του πώς τον αξιολογεί συνολικά κάποιος, οφείλει να αναγνωρίσει. Υψηλές επικοινωνιακές δυνατότητες, ικανότητα στη δημιουργία ταυτίσεων, προσαρμοστικότητα, καλή αντίληψη των θεμάτων. Παρά τα αναμφίβολα προσόντα του, ωστόσο, σε όλη τη διαδρομή του επανέλαβε το ίδιο λάθος: μια σωστή απόφαση την υλοποίησε με τόση καθυστέρηση, που τελικά δεν του απέδωσε.
Οταν στις αρχές του 2015 έπρεπε ως πρωθυπουργός να προχωρήσει σε μια «ομαλή προσγείωση», τράβηξε τα πράγματα στα άκρα. Και όταν τελικά έκανε αυτό που και ο ίδιος αντιλήφθηκε ότι ήταν σωστό –να υπογράψει δηλαδή τη συμφωνία με τους εταίρους–, η ζημιά που είχε υποστεί και η χώρα αλλά και ο ίδιος ήταν μεγάλη, καθώς σπατάλησε σε ελάχιστο χρόνο το πολιτικό του κεφάλαιο. Ελάχιστους μήνες μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου ’15 ο ΣΥΡΙΖΑ πέρασε δεύτερο κόμμα, χωρίς έκτοτε να ανακτήσει το προβάδισμα.
Οταν μετά τον Σεπτέμβριο ’15 και τη «ρεαλιστική» στροφή έπρεπε να ξεκόψει με τους ΑΝΕΛ του Πάνου Καμμένου και να επιδιώξει μια συμμαχία με τα τότε κόμματα του ενδιάμεσου χώρου (ΠΑΣΟΚ ή Ποτάμι), δεν το έκανε. Το επιχείρησε στο τέλος της θητείας του, όταν είχε ήδη δημιουργηθεί ισχυρό αντιΣΥΡΙΖΑ ρεύμα, όταν η δυναμική υπέρ της Ν.Δ. ήταν ήδη ισχυρή κι ενώ οι σχέσεις με το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι είχαν ήδη δηλητηριαστεί.
Οταν μετά το 2019, ορθώς μίλησε για ανάγκη διεύρυνσης και στρατηγικής μετάλλαξης του ΣΥΡΙΖΑ σε ένα κόμμα με πιο μετριοπαθές – σοσιαλδημοκρατικό προφίλ, δεν προχώρησε σε ανάλογες συμβολικές πρωτοβουλίες. Λόγω της αδράνειας –αν όχι της ανοχής του– εγκλωβίστηκε στην επιζήμια τοξικότητα που εξέπεμπαν φιλικά σε εκείνον Μέσα, περσόνες του Διαδικτύου και μερίδα υποστηρικτών του, που απλώς αναπαρήγαγαν γηπεδικές ύβρεις. Κι όταν και πάλι με καθυστέρηση επιχείρησε να λάβει κάποια πειθαρχικά μέτρα έναντι συγκεκριμένων στελεχών, έκανε τελικά πίσω μπροστά στις αντιδράσεις που συνάντησε.
Σε όλη τη διαδρομή του ο Τσίπρας επανέλαβε το ίδιο λάθος: πήρε τις σωστές αποφάσεις, αλλά με τόση καθυστέρηση, ώστε δεν μπορούσαν πια να αποδώσουν.
Ερχόμαστε στα τωρινά. Βλέποντας τη διαλυτική κατάσταση των τελευταίων εβδομάδων, ο κ. Τσίπρας επιχείρησε να παρέμβει για να αποτρέψει αποχωρήσεις στελεχών και να νουθετήσει τον νέο πρόεδρο. Μόνο που η παρέμβασή του ήρθε και πάλι αργά, εξ ου και δεν απέδωσε παρά την καταλυτική επιρροή του στο κόμμα. Στο διάστημα της «σιωπής» του, οι αντεγκλήσεις κορυφώθηκαν ανεξέλεγκτα, ενώ οι σχέσεις του με πολιτικά «παιδιά του» επλήγησαν, όταν κατά τη διαδικασία εκλογής προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ επέτρεψε να διακινούνται ιστορίες για ανύπαρκτα SMS και μομφές για δήθεν υπονόμευσή του.
Αποτέλεσμα; Το κόμμα που ο ίδιος οδήγησε από το 5% στην εξουσία κατρακυλάει δημοσκοπικά, διαλύεται οργανωτικά, πρώην στενοί συνεργάτες του αποχωρούν ως «αποστάτες». Ενώ ο κ. Κασσελάκης, που εξελέγη με την υπόσχεση «να κερδίσει τον Μητσοτάκη», προσώρας μοιάζει να κοντράρεται με τον κ. Κουτσούμπα για την τρίτη θέση.
Τίποτα δεν αποκλείει, αν η περιδίνηση στον ΣΥΡΙΖΑ συνεχιστεί, να αναληφθούν κι άλλες πρωτοβουλίες. Πιθανότατα, όμως, είναι ήδη αργά. Η ζημιά που έχει υποστεί ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μεγάλη. Οι αποχωρήσεις στελεχών αφαιρούν εσωκομματικά αντίβαρα και δυνατότητες θεσμικών λύσεων, εξ ου και μοιάζουν επίσης προβληματικές. Οι όποιες αντιπαραθέσεις, ειδικά μέχρι τις ευρωεκλογές, θα δυσκολέψουν μελλοντικές επανασυγκολλήσεις.
Η πρωτοβουλία του κ. Τσίπρα να αποτρέψει τη διάσπαση έμοιαζε βγαλμένη από το παρελθόν. Ηταν σωστή, υλοποιήθηκε όμως με καθυστέρηση. Και απέτυχε.
*Ο κ. Ευτύχης Βαρδουλάκης είναι σύμβουλος στρατηγικής και επικοινωνίας.
