Επτά μήνες πριν από τις ευρωεκλογές, τα κόμματα ανά την Ευρώπη έχουν ξεκινήσει προεκλογικό αγώνα καθώς τον Ιούνιο του 2024 θα διεξαχθεί μία από τις κρισιμότερες ευρωκάλπες των τελευταίων δεκαετιών, αφού πάνω από τη Γηραιά Ηπειρο έχουν μαζευτεί πολλά σύννεφα: η ακρίβεια που συμπιέζει τη μεσαία τάξη, δύο πόλεμοι που προκαλούν ντόμινο εξελίξεων, η πίεση του μεταναστευτικού και η κλιματική κρίση είναι ζητήματα που θα κυριαρχήσουν στην ευρωπαϊκή ατζέντα τους επόμενους μήνες. Οι συστημικές δυνάμεις δεν πείθουν πάντα πως έχουν τις απαντήσεις, με το αντίπαλον δέος, τον πολύχρωμο λαϊκισμό, που εκφράζεται πλέον κυρίως από την άκρα Δεξιά, να δείχνει σε πολλές χώρες τα δόντια του, καθώς σε πολλές μετρήσεις τα ποσοστά της alt right προκαλούν τριγμούς στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Η Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι αποτελεί χώρα πρώτης υποδοχής των μεταναστευτικών ροών, δεν απειλείται όπως άλλες χώρες από την άκρα Δεξιά, παρά τις προβλέψεις που κατά καιρούς ακούγονται και εδώ για επικίνδυνη άνοδό της. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Στο Μέγαρο Μαξίμου εκτιμούν πως οι λόγοι είναι πολλοί και όσοι φοβούνται άνοδο της άκρας Δεξιάς σφάλλουν. Πρώτον, ο κ. Μητσοτάκης, παρά τα κεντρώα ανοίγματα που κάνει διαρκώς, έχει επιμείνει και σε πολιτικές που θεωρούνται δεξιές. Το κλείσιμο των συνόρων στον Εβρο, η «σφιχτή» μεταναστευτική πολιτική, η ενίσχυση της εθνικής άμυνας με νέους εξοπλισμούς είναι επιλογές που συγκρατούν το πιο συντηρητικό κοινό εντός Ν.Δ. Δεύτερον, τα ακροδεξιά κόμματα στην Ελλάδα δέχτηκαν δύο ισχυρά χτυπήματα την περασμένη δεκαετία, γεγονός που δεν έχει συμβεί στην Ευρώπη. Στις αρχές της περασμένης δεκαετίας ο Πάνος Καμμένος έφτασε να πάρει στις εθνικές εκλογές 10,6%, ένα τεράστιο ποσοστό για πρωτοεμφανιζόμενο. Η συμμετοχή στην κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα και κυρίως η υπογραφή ενός μνημονίου, η αντίθεση στα οποία αποτέλεσε τη γενεσιουργό αιτία των ΑΝΕΛ, οδήγησαν σε αποδόμηση και εντέλει σε διάλυση αυτή τη μορφή αντισυστημικής Δεξιάς. Την ίδια ώρα η Χρυσή Αυγή, που επίσης εκείνη την ταραγμένη περίοδο έφτασε να πλησιάζει στις δημοσκοπήσεις ακόμη και διψήφια ποσοστά, καταδικάστηκε ως εγκληματική οργάνωση και αποδυναμώθηκε.
Τρίτον, η άκρα Δεξιά στην Ελλάδα σπάει σε τρία κομμάτια. Σε ένα πιο αντισυστημικό του Βελόπουλου, σε ένα υπερσυντηρητικό όπως είναι η Νίκη και σε ένα σκληρό ακροδεξιό όπως οι Σπαρτιάτες. Αυτό, μαζί με την έλλειψη ικανής ηγεσίας, την καθιστά ακίνδυνη.
Τέλος, τα άκρα τα τροφοδοτεί πάντα η οικονομική κρίση, όπως έγινε στην Ελλάδα την περασμένη δεκαετία. Πλέον οικονομικά η Ελλάδα πατά πολύ καλύτερα στα πόδια της και δεν αφήνει οξυγόνο σε κόμματα και κομματίδια να αναπτύξουν τις θεωρίες τους.
Την ίδια ώρα, πάντως, το ΕΛΚ δείχνει πανευρωπαϊκά να χάνει δυνάμεις, με τον Μάνφρεντ Βέμπερ να κάνει περιοδείες ανά την Ευρώπη προσπαθώντας να ενισχύσει το Λαϊκό Κόμμα. Η Ν.Δ., βάσει του ποσοστού που έλαβε στις τελευταίες εκλογές, αναδείχθηκε ως το ισχυρότερο Λαϊκό Κόμμα στην Ευρώπη. Γιατί συνέβη αυτό;
Κυβερνητικές πηγές λένε πως η Ν.Δ. είναι δύο κόμματα σε μία παράταξη – ενσωματώνει επιτυχώς πρώην στελέχη του ΠΑΣΟΚ, αξιοποιώντας δεόντως τη δεξιά της πτέρυγα.
Ο κ. Μητσοτάκης εφάρμοσε με συνέπεια τη στρατηγική της αμφίπλευρης διεύρυνσης, ενώ την ίδια ώρα δεν ενέδωσε στις σειρήνες της πόλωσης, παρότι προκλήθηκε από τη ρητορική και τις μεθόδους των πολιτικών αντιπάλων του. Η στρατηγική αυτή έχει αποδώσει σε όλες τις εκλογές από τον Μάιο του 2019 και μετά.
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η απόφασή του να εισαγάγει την επιστολική ψήφο, όπως ανακοίνωσε στο τελευταίο υπουργικό συμβούλιο. Η δυνατότητα να ψηφίζουν οι πολίτες από απόσταση και να μη χρειάζεται να μεταβούν εκεί που έχουν τα εκλογικά τους δικαιώματα έχει διπλό στόχο: αφενός είναι μια προσπάθεια διεύρυνσης του εκλογικού σώματος, καθώς διευκολύνεται η συμμετοχή που, όπως φάνηκε και στις τελευταίες κάλπες, είναι μεγάλο ζητούμενο. Αφετέρου με τη συγκεκριμένη τομή ο πρωθυπουργός στοχεύει και πάλι στους μετριοπαθείς ψηφοφόρους, που δεν είναι πολιτικά στρατευμένοι και αποθαρρύνονται πιο εύκολα από πρακτικές δυσκολίες στην άσκηση του δικαιώματος του εκλέγειν. «Θέλουμε ισχυρή συμμετοχή και η απόφαση αυτή την ενισχύει», λέει στην «Κ» κυβερνητική πηγή.
Οσον αφορά τη διεύρυνση σε επίπεδο στελεχών, ο πρωθυπουργός δεν έκανε «απλώς άνοιγμα, αλλά ενσωμάτωση», όπως αναφέρει κυβερνητική πηγή στην «Κ». Ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης δεν ήταν απλώς ένα στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, αλλά κορυφαίος υπουργός και γραμματέας του κόμματος, και στις τελευταίες εκλογές εξελέγη πρώτος σε σταυρούς με τη Νέα Δημοκρατία και μάλιστα σε μια όχι ευνοϊκή μέχρι πρότινος για τη Ν.Δ. περιφέρεια. Ο Γιώργος Φλωρίδης επίσης υπήρξε κορυφαίος υπουργός του Κώστα Σημίτη, ενώ ο Κυριάκος Πιερρακάκης, πρώτος σε σταυρούς στην παραδοσιακά «γαλάζια» Α΄ Αθηνών, υπήρξε ένας φέρελπις πολιτικός του ΠΑΣΟΚ επί Ευάγγελου Βενιζέλου.
Οι ίδιες πηγές λένε πως ουσιαστικά η Ν.Δ. είναι δύο κόμματα σε μία παράταξη, καθώς την ίδια ώρα ο κ. Μητσοτάκης έχει αξιοποιήσει δεόντως τη δεξιά του πτέρυγα. «Ο Σαμαράς δεν είχε ποτέ συγχρόνως υπουργούς τους Βορίδη, Αδωνι και Πλεύρη, κάτι που έκανε ο Μητσοτάκης στο δεύτερο μισό της προηγούμενης θητείας του», προσθέτει η ίδια πηγή.
Πολύχρωμο επιτελείο
Δεν είναι τυχαίο πως στον πρωινό καφέ συμμετέχουν τόσο ο Μάκης Βορίδης όσο και ο Αλέξης Πατέλης, δύο στελέχη με τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά. Πρόκειται για μια τακτική που δεν την έχουν ακολουθήσει άλλα Λαϊκά Κόμματα στην Ευρώπη, παραμένοντας σε μια απλή παραδοσιακή συνταγή που είναι ευάλωτη στην επέλαση του λαϊκισμού, ο οποίος ρευστοποιεί τα παραδοσιακά όρια.
Σύμφωνα με τις μετρήσεις που έχουν γίνει –και από το Μαξίμου–, η Ν.Δ. είναι ένα κόμμα του 30% και καταφέρνει να περνάει το 40%, ενώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει σταθερά μεγαλύτερη δημοτικότητα από το κόμμα του, απόδειξη της εισχώρησής του σε άλλα κοινά. Ολα τα παραπάνω, εφόσον επιβεβαιωθούν στις ευρωεκλογές, θα φέρουν εκ νέου τη Ν.Δ. σε πλεονεκτική θέση εντός της ευρωπαϊκής της οικογένειας.
