«Ιστορικά, όσες φορές η Ελλάδα δεν είχε ισχυρό Πολεμικό Ναυτικό μπήκε σε περιπέτειες» ανέφερε ο απερχόμενος αρχηγός Γενικού Επιτελείου Ναυτικού, ναύαρχος Ιωάννης Δρυμούσης, παραδίδοντας τη σκυτάλη στον αντιναύαρχο Δημήτριο Ελευθέριο Κατάρα, ο οποίος κατά την ανάληψη των καθηκόντων του τόνισε ότι «τα σύγχρονα πεδία απαιτούν σύγχρονα πλοία με βάση τα όσα μπορεί να μας προσφέρει η πολιτεία».
Η πρόσκτηση νέων κύριων μονάδων επιφανείας είναι ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που καλείται να αντιμετωπίσει η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων καθώς γίνεται όλο και πιο πιεστική η σταδιακή αντικατάσταση των εννιά φρεγατών τύπου S.
Νέες μονάδες
Σύμφωνα με υψηλόβαθμα στελέχη του ναυτικού Επιτελείου, οι ανάγκες του Πολεμικού Ναυτικού είναι «ανελαστικές». Η επιτήρηση των ελληνικών θαλασσών και η συμμετοχή της χώρας σε διεθνείς αποστολές, όπως η επιχείρηση IRINI στη Λιβύη, η UNIFIL στον Λίβανο και η Prosperity Guardian στην Ερυθρά Θάλασσα –η οποία βρίσκεται στο στάδιο του σχεδιασμού– απαιτούν μεγάλες και σύγχρονες μονάδες επιφανείας.
Αρμόδιες πηγές επισημαίνουν ότι μετά το «πάγωμα» της διαδικασίας πρόσκτησης κορβετών, η αναβάθμιση των φρεγατών τύπου ΜΕΚΟ αποτελεί μονόδρομο. Η Αθήνα βρίσκεται σε προχωρημένες συζητήσεις με την κοινοπραξία που θα αναλάβει το έργο, με τις τελικές αποφάσεις να αναμένονται μέσα στο επόμενο εξάμηνο. Μένει, ωστόσο, να διευκρινιστεί αν θα εκσυγχρονιστούν και οι τέσσερις φρεγάτες ή θα επιλεγεί μικρότερος αριθμός πλοίων.
Παράλληλα, πηγές τόσο από την πολιτική όσο και από τη στρατιωτική ηγεσία, ξεκαθαρίζουν ότι δεν υφίσταται σε κανένα επίπεδο συζήτηση για πρόσκτηση μεταχειρισμένων πλοίων ως «ενδιάμεσης λύσης», ενώ, σύμφωνα με τον υπουργό Εθνικής Αμυνας, η επόμενη αγορά νέων μονάδων θα αφορά σε πλοίο που θα σχεδιαστεί εξαρχής βάσει των αναγκών του Πολεμικού Ναυτικού και θα κατασκευαστεί σε ελληνικά ναυπηγεία. «Πρέπει να αρχίσουμε να βλέπουμε τη φρεγάτα νέας γενιάς. Δεν μπορούμε ξανά να πάμε να αγοράσουμε ένα έτοιμο όπλο που κάποιος άλλος έχει σχεδιάσει» ανέφερε ο Νίκος Δένδιας μιλώντας στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ 100,3.
Μη επανδρωμένα επιφανείας
Τα σχέδια που επεξεργάζεται η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία περιλαμβάνουν και την αξιολόγηση μη επανδρωμένων συστημάτων επιφανείας USV (Unmanned Surface Vehicles) που πρωταγωνιστούν στις επιχειρήσεις των Ουκρανών έναντι των ρωσικών πολεμικών πλοίων.
Τον τελευταίο χρόνο έγιναν σημαντικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση, με αξιωματικούς του ΓΕΝ να συμμετέχουν σε δοκιμές USV εγχώριας αλλά και διεθνούς προέλευσης με σκοπό την κατάρτιση λίστας με συστήματα που ανταποκρίνονται στις επιχειρησιακές ανάγκες του Πολεμικού Ναυτικού. Η Τουρκία κάνει ταχύτατα βήματα στον τομέα των αυτόνομων συστημάτων με την εγχώρια βιομηχανία να αναπτύσσει τέσσερις διαφορετικές πλατφόρμες για επιχειρήσεις πάνω αλλά και κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Εσωτερικές «τρικυμίες»
Η σημαντικότερη, ίσως, πρόκληση που έχει μπροστά της η νέα ηγεσία του Πολεμικού Ναυτικού είναι η διαρροή έμπειρων και εξειδικευμένων στελεχών που αναζητούν καλύτερες προοπτικές στον ιδιωτικό τομέα. Το 2023 ήταν χρονιά αρνητικού ρεκόρ με περισσότερες από 130 παραιτήσεις, οι οποίες, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, κάθε έτος εμφανίζουν αυξητικές τάσεις. Με άλλα λόγια, μέσα σε έναν χρόνο «χάθηκε» το πλήρωμα μιας φρεγάτας.
«Αγκάθι» αποτελεί και η υποστήριξη των μέσων, αρκετά από τα οποία βρίσκονται τρεις ή και τέσσερις δεκαετίες στις ελληνικές θάλασσες. Ακόμη και σε μονάδες πρώτης γραμμής τα προβλήματα δεν είναι αμελητέα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η προσπάθεια που καταβάλλουν οι τεχνικοί του Πολεμικού Ναυτικού ώστε η φρεγάτα που θα αναπτυχθεί στην Ερυθρά Θάλασσα να έχει πλήρως λειτουργικά όλα τα συστήματα αυτοπροστασίας, κάτι που αποτελεί προϋπόθεση για την ανάληψη της αποστολής της. Στην πρόσφατη συνέντευξή του στην «Καθημερινή της Κυριακής» και τον Βασίλη Νέδο, ο Νίκος Δένδιας επισήμανε ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί η διαθεσιμότητα των πλοίων του Πολεμικού Ναυτικού, δηλώνοντας χαρακτηριστικά: «Oχι απλώς να βγαίνουν στη θάλασσα, αλλά να βγαίνουν με όλα τα συστήματά τους σε λειτουργία».
