Οι διευθυντές δύο μεγάλων εφημερίδων στις δύο όχθες του Αιγαίου, της «Κ» και της Milliyet, συνεχίζουν την πρωτοβουλία τους, απευθυνόμενοι ο καθένας στους αναγνώστες του άλλου.
Tο κριτήριο επιτυχίας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις
Οζάι Σεντίρ, διευθυντής της Milliyet
Στην Τουρκία βρίσκεται ο Ελληνας πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης. Από αυτή την όχθη του πελάγους άρεσε σε πολλούς όταν ο κύριος πρωθυπουργός είπε «καλώς ήλθατε» στους Τούρκους στη Λέσβο. Η αντιπροσωπεία του θα διαισθανθεί άνετα τη συμπάθεια που έχει αποκτήσει στους δρόμους το όνομα Μητσοτάκης.
Ως πολίτες και στις δύο πλευρές του πελάγους έχουμε ένα κοινό χαρακτηριστικό. Χαιρόμαστε έστω και με μια μικρή καλή χειρονομία, αισθανόμαστε τον ίδιο ενθουσιασμό των αδελφών που ήταν τσακωμένοι για χρόνια πριν συμφιλιωθούν και πάλι. Αυτό το κοινό συναίσθημα είναι στην πραγματικότητα το ισχυρό σημείο μας.
Αν και υπάρχει ο ενθουσιασμός, υπάρχει και η πραγματικότητα. Οπως ότι δεν θα λυθούν όλα τα προβλήματα από τους δύο ηγέτες. Δεν θα πουν καν πως συμφωνήσαμε στον αριθμό των θεμάτων στα οποία δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε. Τα επόμενα βήματα θα είναι η συνέχιση της μεγάλης επιτυχίας της Αγκυρας και της Αθήνας στη διατήρη-ση ενός περιβάλλοντος χωρίς εντάσεις και στη διατήρηση ανοιχτών διαύλων διαλόγου.
Πρέπει να καταλάβουμε καλά αυτή τη θετική ατζέντα, καθώς οι δυο χώρες δεν έχουν αλλάξει τις θέσεις τους στα προβλήματα. Οσο συνομιλούμε, θα κατανοήσουμε ο ένας τις απόψεις του άλλου, τις ανησυχίες και τα προβλήματα του άλλου και θα είναι ευκολότερη η λύση των προβλημάτων.
Αυτές οι αμοιβαίες επισκέψεις, οι συναντήσεις και η άμεση επαφή ίσως να μη φέρουν κάποιο άμεσο αποτέλεσμα. Ομως, δεν είναι χάσιμο χρόνου.
Καθώς ερχόμαστε πιο κοντά ως λαοί, καθώς καθιερώνουμε επιχειρηματικές επαφές και συνεργασίες, καθώς οι φωνές των επιθυμιών μας για ειρήνη γίνονται πιο δυνατές, η έλευση της ειρήνης θα γίνεται ευκολότερη. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στη διαδικασία να φέρουμε κοντά ανθρώπους, μη κυβερνητικές οργανώσεις και τον επιχειρηματικό κόσμο.
Την 1η Μαΐου συνάντησα τον κύριο πρωθυπουργό στο Μέγαρο Μαξίμου. Ηταν μια σύντομη, αλλά θερμή συνάντηση, που η κουβέντα έφτασε μέχρι και στις αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα των φίλων μου που μάθαιναν συρτάκι στην Κωνσταντινούπολη.
Η ιδέα τα δισεκατομμύρια ευρώ που ξοδεύουμε για τα εξοπλιστικά να τα ξοδέψουμε για τους ηλικιωμένους μας και τα παιδιά μας περνάει μέσα από την ειρήνη.
Ηταν μια όμορφη μέρα διότι ήταν κεφάτος ο οδηγός ταξί που πήγε τον Τούρκο δημοσιογράφο στο Μέγαρο Μαξίμου, τις ώρες που η κυκλοφορία στην Αθήνα ήταν δύσκολη. Ηταν θερμή υποδοχή της Αριστοτελίας Πελώνη, την οποία θαύμασα για την εξαιρετική επαγγελματική της στάση και την πειθαρχία στη δουλειά της στο πρωθυπουργικό γραφείο. Ηταν όμορφη μέρα επίσης επειδή ακριβώς στην αρχή της οδού Ερμού, συζητούσα για την Κωνσταντινούπολη με την κυρία που πουλάει κουλούρια.
Μετά από όλα αυτά, είχα μια άσχημη εμπειρία στο αεροδρόμιο στο τμήμα καπνιζόντων. Κάποιος που είδε το τουρκικό διαβατήριο στο χέρι μου, όταν ρώτησα αν μπορούσα να καθίσω στο άδειο σκαμπό δίπλα του, μου είπε όχι. Αναρωτήθηκα μήπως ίσως περίμενε κάποιον, αλλά όχι, κάπνισε δυο τσιγάρα, μετά έφυγε κοιτάζοντας το διαβατήριό μου.
Στενοχωρήθηκα, όχι για τον εαυτό μου, αλλά για τον άνθρωπο που ζει με αυτό το μίσος. Στο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη στον Ζορμπά, ο καθηγητής Αγγλικών φέρεται να είπε: «Αν είχα την επιλογή να είμαι ερωτευμένος με μια γυναίκα ή να διαβάζω ένα βιβλίο που αφορά τον έρωτα, θα διάλεγα αυτό το βιβλίο». Κι αυτή είναι μια τέτοια κατάσταση.
Η εχθρότητα που έχει εμπεδωθεί είναι πιο εύκολη από το να τολμήσουμε για την ειρήνη. Στο ταξίδι της ειρήνης, σίγουρα θα συναντήσουμε ανθρώπους και στις δύο πλευρές του πελάγους που φοβούνται να κόψουν τις συνήθειές τους και αντί να θυμώσουμε με αυτό που τους συμβαίνει, η καλύτερη απάντηση σε αυτούς θα είναι να λυπούμαστε γι’ αυτούς.
Ας είμαστε ρεαλιστές, ο πληθυσμός μας γερνάει, χρειαζόμαστε περισσότερα νοσοκομεία, περισσότερους γιατρούς. Χρειαζόμαστε περισσότερες τάξεις και περισσότερη εκπαίδευση.
Η ιδέα τα δισεκατομμύρια ευρώ που ξοδεύουμε για τα εξοπλιστικά να τα ξοδέψουμε για τους ηλικιωμένους μας και τα παιδιά μας περνάει μέσα από την ειρήνη.
Αγαπητέ πρωθυπουργέ, καλώς να έρθετε στην Τουρκία.
Να κρατήσουμε τη ρουτίνα της ηρεμίας
Αλέξης Παπαχελάς, διευθυντής της «Καθημερινής»
Στις ελληνοτουρκικές σχέσεις οι περίοδοι που η ηρεμία γίνεται ρουτίνα είναι ελάχιστες. Από το 1983 που ασχολούμαι με τη δημοσιογραφία μπορώ να μετρήσω αυτές τις «παρενθέσεις» στα δάχτυλα του ενός χεριού. Το σημαντικό σήμερα είναι ότι οι δύο κυβερνήσεις μιλούν σε πολλά επίπεδα, οι συναντήσεις κορυφής είναι μέσα στο πρόγραμμα και τα κανάλια επικοινωνίας έχουν ανοίξει. Σε μια εποχή που η περιοχή μας έχει πάρει φωτιά, είναι πολύ σημαντικό και θετικό πως Ελλάδα και Τουρκία διανύουν μια φάση ειρηνικής συμβίωσης.
Θα χρειαστεί ωριμότητα και από τις δύο πλευρές για να μην ξαναπέσουμε στην παγίδα της έντασης και των ανύπαρκτων καναλιών επικοινωνίας.
Υπάρχουν ασφαλώς κινήσεις που μας προκαλούν εντύπωση εδώ στην Αθήνα. Οπως η μετατροπή μιας ιστορικής μονής σε τζαμί λίγες ημέρες πριν από την επίσκεψη του Ελληνα πρωθυπουργού στην Αγκυρα. Κανείς δεν θα σκεφτόταν –και πολύ περισσότερο δεν θα έκανε– το αντίστροφο, μετατρέποντας ένα ιστορικό τζαμί σε εκκλησία. Εχουμε άλλωστε φτάσει σε ένα σημείο που κανείς μας δεν πρέπει να νιώθει ανασφαλής· αντιθέτως, είναι δείγμα αυτοπεποίθησης και σεβασμού να προφυλάξεις σημαντικά μνημεία χωρίς να τους αλλάζεις την ταυτότητά τους.
Θα χρειαστεί ωριμότητα και από τις δύο πλευρές για να μην ξαναπέσουμε στην παγίδα της έντασης και των ανύπαρκτων καναλιών επικοινωνίας. Πολλοί θα το ήθελαν και είναι πολύ εύκολο να ξαναγυρίσουμε στην παλιά καλή ρουτίνα μας. Η επικείμενη συνάντηση των δύο ηγετών θα δείξει αν υπάρχει η δυναμική για περαιτέρω βελτίωση και άνθηση της σχέσης. Γιατί μην ξεχνάμε ότι επίσης σπάνιες είναι οι συγκυρίες όπου και τις δύο χώρες κυβερνούν ηγέτες που έχουν λάβει ισχυρή εντολή και δεν απειλούνται από κανέναν.
