Πέντε μήνες έπειτα από την τελευταία συνάντησή τους στην Αθήνα τον περασμένο Δεκέμβριο, μια συνάντηση που είχε συνοδευτεί από την υπογραφή της (μη δεσμευτικής κατά το διεθνές δίκαιο) Διακήρυξης των Αθηνών Περί Σχέσεων Φιλίας και Καλής Γειτονίας, οι κ.κ. Μητσοτάκης και Ερντογάν βρέθηκαν ξανά μαζί σήμερα, αυτήν τη φορά στην Αγκυρα, με στόχο να κρατήσουν ήρεμα τα νερά στο Αιγαίο, ανοικτούς τους διαύλους της μεταξύ τους επικοινωνίας και ζωντανή τη θετική ατζέντα στα ελληνοτουρκικά.
Οι δύο ηγέτες συναντήθηκαν στη σκιά ανυποχώρητων ελληνοτουρκικών διαφορών, μέσα σε ένα κλίμα… ακανθώδους νηνεμίας, αναγνωρίζοντας ότι οι δύο χώρες μπορούν να συνεχίσουν να επιδιώκουν την ενίσχυση της μεταξύ τους συνεργασίας «χωρίς όμως να θίγονται οι εκατέρωθεν νομικές θέσεις τους», για να αντλήσουμε μια φράση από τη Διακήρυξη των Αθηνών.
«Δίπλα στις διαπιστωμένες διαφωνίες μας μπορούμε να γράφουμε μια παράλληλη σελίδα με τις συμφωνίες μας», δήλωσε, χαρακτηριστικά, από το βήμα της συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε μαζί με τον Τούρκο πρόεδρο το απόγευμα στην Αγκυρα, ο Ελληνας πρωθυπουργός.
Οι συμφωνίες που ανακοινώθηκαν σήμερα από την τουρκική πρωτεύουσα για τη μεγαλύτερη συνεργασία στους τομείς της Υγείας και της Πολιτικής Προστασίας (στην αντιμετώπιση/διαχείριση καταστροφών και εκτάκτων αναγκών) καθώς και για την ίδρυση Ελληνοτουρκικού Επιχειρηματικού Συμβουλίου, δεν πρόκειται, παρά την αδιαμφισβήτητη αξία τους, να αλλάξουν τη μεγάλη εικόνα στα ελληνοτουρκικά. Ερχονται, ωστόσο, να κρατήσουν ζωντανό και επίκαιρο το πνεύμα και γράμμα της Διακήρυξης των Αθηνών που έκανε λόγο για «μέτρα κοινού ενδιαφέροντος […] με στόχο την επίτευξη σημαντικών και συγκεκριμένων παραδοτέων» στο πλαίσιο ενός «ενισχυμένου Κοινού Σχεδίου Δράσης».
Κυριάκος Μητσοτάκης και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συμφώνησαν ότι θα συνεχίσουν να τα λένε, με τα (έστω συγκρατημένα) χαμόγελα να έχουν πια παραμερίσει τις «Μητσοτάκης γιοκ» μεγαλοστομίες του πρόσφατου παρελθόντος. Οι δύο τους αναμένεται, άλλωστε, να ξανασυναντηθούν τους προσεχείς μήνες κατά πάσα πιθανότητα στην Ουάσιγκτον (για τα 75 χρόνια από την ίδρυση του ΝΑΤΟ τον Ιούλιο) και στη Νέα Υόρκη (στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών τον Σεπτέμβριο).
Εν τω μεταξύ ωστόσο, οι περιφερειακές/διεθνείς εξελίξεις θα τρέχουν, επηρεάζοντας το κλίμα και στα ελληνοτουρκικά τα οποία αποτελούν άλλωστε κομμάτι των «δυτικοτουρκικών».
Το πώς μπορούν οι περιφερειακές εξελίξεις να επηρεάσουν το κλίμα στα ελληνοτουρκικά φάνηκε, άλλωστε, και σήμερα, κατά τη συνέντευξη Τύπου των δύο ηγετών στην Αγκυρα.
Παρά τις θετικές τους διαθέσεις και τους χαμηλούς τόνους, οι κ.κ. Μητσοτάκης και Ερντογάν διαφώνησαν σήμερα –δημοσία θέα– για όσα θα περίμενε κανείς: εν προκειμένω για τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης την οποία ο κ. Ερντογάν αποκάλεσε ξανά «τουρκική» προκαλώντας έτσι την (ήπια αλλά εμπεριστατωμένη) αντίδραση του Ελληνα πρωθυπουργού, καθώς και για την πρόσφατη μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τέμενος, μια τουρκική απόφαση για την οποία ο κ. Μητσοτάκης εξέφρασε «στενοχώρια και δυσαρέσκεια».
«Ο χαρακτηρισμός της μειονότητας ως θρησκευτικής προβλέπεται ρητά στη Συνθήκη της Λωζάνης, ενώ το έμπρακτο ενδιαφέρον της ελληνικής πολιτείας για την ευημερία της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη εκδηλώνεται με την αυτονόητη τήρηση των αρχών ισονομίας και ισοπολιτείας για τα μέλη της αλλά και με τη λήψη ειδικών μέτρων που απολαμβάνουν οι μουσουλμάνοι της χώρας μας. Θεωρούμε επιτυχία μας την ενεργό παρουσία της μειονότητας στην ελληνική πολιτική και κοινωνική ζωή και θα ήταν ευχής έργον αν την ίδια άνθιση γνώριζε και ο, δυστυχώς, διαρκώς συρρικνούμενος Ελληνισμός στην Τουρκία», δήλωσε, χαρακτηριστικά, ο Ελληνας πρωθυπουργός.
Η διαφωνία που ξεχώρισε ωστόσο σήμερα, κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου, με επιλογή της τουρκικής ηγεσίας, είχε (παραδόξως;) να κάνει όχι με τα ελληνοτουρκικά ή το Αιγαίο ή τη Λιβύη (στην οποία δεν έγινε καμία αναφορά) αλλά με τη… Χαμάς.
Χαμάς και Παλαιστινιακό στην κορυφή της τουρκικής ατζέντας
«Υπάρχει ένα σημαντικό θέμα στο οποίο δεν είμαστε σύμφωνοι», δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος λίγο πριν από το τέλος της συνέντευξης Τύπου, νιώθοντας προφανώς την ανάγκη να απαντήσει στον Ελληνα πρωθυπουργό όχι όμως για τη Μονή της Χώρας ούτε για τη μειονότητα στη Θράκη (ή για την ελληνική μειονότητα στην Τουρκία στη δυστυχή συρρίκνωση της οποίας αναφέρθηκε ο κ. Μητσοτάκης) αλλά για ένα άλλο θέμα… Η τουρκική ηγεσία «δεν θεωρεί τρομοκρατική οργάνωση τη Χαμάς», συνέχισε ο Τούρκος ηγέτης, υπογραμμίζοντας μάλιστα ότι πολλά μέλη της εν λόγω, «αντιστασιακής» σύμφωνα με τον ίδιο, οργάνωσης που τραυματίστηκαν στη Γάζα νοσηλεύονται επί του παρόντος στην Τουρκία.
Λίγο νωρίτερα ωστόσο, ο κ. Ερντογάν είχε κάνει και κάτι άλλο: είχε ευχαριστήσει δημόσια τον Ελληνα πρωθυπουργό «εκ μέρους των Παλαιστινίων» για τη θετική ψήφο που έδωσε η Ελλάδα σε ψήφισμα υπέρ της μελλοντικής ένταξης της Παλαιστίνης στον ΟΗΕ ως πλήρους μέλους.
Από πού και ως πού, όμως, ο Τούρκος πρόεδρος μιλά πια εξ ονόματος των «Παλαιστινίων αδελφών» όταν απευθύνεται στον ηγέτη μιας τρίτης χώρας; Το γεγονός προφανώς φανερώνει την κομβική σημασία που έχει πια προσδώσει στο Παλαιστινιακό η τουρκική εξωτερική πολιτική.
«Ας συμφωνήσουμε, κ. πρόεδρε, ότι διαφωνούμε στο θέμα αυτό (σ.σ. για τη Χαμάς), αλλά ας συμφωνήσουμε ότι συμφωνούμε στην ανάγκη αυτήν τη στιγμή να υπάρξει μια άμεση κατάπαυση του πυρός (σ.σ. στη Γάζα) και πάνω απ’ όλα να προστατευθούν οι άμαχοι Παλαιστίνιοι που είναι και τα άδικα, τα μεγάλα θύματα αυτού του πολέμου», δήλωσε, από την πλευρά του, ο Ελληνας πρωθυπουργός… κάμπτοντας τις τουρκικές ενστάσεις.
