Στον προθάλαμο του γραφείου του Νίκου Ανδρουλάκη στη Βουλή, το λεύκωμα «Φωτογραφίες της Δράμας και του υπέροχου κόσμου της» προδίδει την καταγωγή κάποιου πρόσφατου επισκέπτη. Η πόρτα του γραφείου ανοίγει, καθώς στο εσωτερικό του διαλύεται μια θορυβώδης σύναξη και γονείς και παιδιά αποχωρούν με γέλια και φωνές, ενώ στο βάθος οι τελευταίοι στριμώχνονται για φωτογραφίες με τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ. Είναι μαθητές από το σχολείο Περάματος Μυλοποτάμου στο Ρέθυμνο και γονείς που τους συνοδεύουν. Βρίσκονται σε εκπαιδευτική εκδρομή στην Αθήνα και η ξενάγηση στο κτίριο της Βουλής τους έφερε έξω από το γραφείο του προέδρου του ΠΑΣΟΚ. Δεν έχασαν την ευκαιρία και ζήτησαν να τον συναντήσουν. Η χημεία της κοινής καταγωγής προδίδεται από το θορυβώδες αποτέλεσμα της συνάντησης.
Καθώς οι τελευταίοι αποχωρούν, πάνω στο γραφείο του Νίκου Ανδρουλάκη υπάρχει ένα κουτί με τα περίφημα λουκούμια του «Παππού», στη σακούλα του ακόμη – άλλο ένα τεκμήριο επίσκεψης, από τον Βόλο αυτή τη φορά.
Αυτή την καθημερινή ώσμωση με κόσμο από κάθε γωνιά της Ελλάδας ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ τη θεωρεί αναντικατάστατη. Είτε πηγαίνει ο ίδιος να τους συναντήσει σε περιοδείες, είτε τους δέχεται στο ανοιχτό πάντα για όποιον θελήσει να τον δει γραφείο του. Και χάρη σε αυτή την αλληλεπίδραση πιστεύει ότι πιάνει τον σφυγμό και τα μηνύματα της κοινωνίας, της «βάσης», καλύτερα από την ανάγνωση που κάνουν εκείνοι που επαγγελματικά αναλαμβάνουν να διαγνώσουν τις προθέσεις και τις τάσεις της. Είναι αυτή η προσωπική επαφή που τον κάνει και τώρα να εμφανίζεται αισιόδοξος ότι για άλλη μία φορά το ΠΑΣΟΚ θα αποτελέσει εκλογική έκπληξη και θα διαψεύσει τις προβλέψεις των δημοσκοπήσεων καταγράφοντας αύξηση των ποσοστών του.
«Εμείς είμαστε αυτοί που ανεβαίνουμε και θα συνεχίσουμε να ανεβαίνουμε. Παίρνω καλό κλίμα για εμάς από τον κόσμο που μιλάω», λέει. Αυτή τη βεβαιότητα για άνοδο των ποσοστών του ΠΑΣΟΚ στις κάλπες της 9ης Ιουνίου αντιπαραβάλλει με τη δημοσκοπική πρόβλεψη για απώλειες στην κάλπη για Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ, που θα μπορούσε, εφόσον επιβεβαιωθεί, τη βραδιά των εκλογών να κάνει τη Χαριλάου Τρικούπη να διεκδικεί θέση στην πλευρά των νικητών της εκλογικής αναμέτρησης. Ομως, και μέχρι διαψεύσεως στην κάλπη, ακόμη και αν το ΠΑΣΟΚ καταγράψει άνοδο ποσοστών, αυτή θα είναι πιθανότατα μικρή. Τι είναι αυτό που συγκρατεί την άνοδο; Γιατί η καλή γνώμη του κόσμου για το ΠΑΣΟΚ δεν μετουσιώνεται σε μαζική υπερψήφισή του;
Ο Νίκος Ανδρουλάκης πιστεύει ότι έχουν διαμορφωθεί συνθήκες για το κατά Ντιβερζέ «σύστημα του κυρίαρχου κόμματος» και θα απαιτηθεί χρόνος και προσπάθεια αυτό να αλλάξει. Ταυτόχρονα, ίσως και ως συνέπεια της παραπάνω διαπίστωσης, διακρίνει ένα καθεστώς προστασίας απέναντι στην κυβέρνηση αλλά και απέναντι στην αξιωματική αντιπολίτευση από μεγάλο μέρος του μιντιακού συστήματος. «Αν έκανα και έλεγα εγώ αυτά που κάνουν και λένε ο Μητσοτάκης και ο Κασσελάκης, δεν θα μπορούσα να σταθώ όρθιος πολιτικά», πιστεύει.
«Κοροϊδεύουν»
Αν και διαπιστώνει μεγάλη κόπωση στους πολίτες από την πέμπτη εκλογική αναμέτρηση μέσα σε ένα χρόνο, θεωρεί κρίσιμο να καταφέρει να τους κινητοποιήσει για να πάνε στην κάλπη. «Πρέπει να υπάρξει αποδοκιμασία της κλιμακούμενης αλαζονείας», λέει και αποδίδει αυτό το χαρακτηριστικό στον πρωθυπουργό και στην κυβέρνηση. «Για την ακρίβεια κοροϊδεύουν τον λαό. Ο πληθωρισμός στα τρόφιμα διαρκώς ανεβαίνει και λένε ότι θα το αντιμετωπίσουν με επιστολή στη Φον ντερ Λάιεν. Για τις υποκλοπές απαντούν με επίθεση στο θύμα. Για τα Τέμπη με επίθεση στις οικογένειες», προσθέτει για να ενισχύσει την άποψή του.
«Το θέμα είναι να είσαι doer. Μπορεί αυτό να μη δίνει χώρο στα πρωινάδικα, αλλά από την πλευρά μου δεν μπορεί να αλλάξει. Μπορεί να θεωρείται παραδοσιακό, αλλά αυτή είναι η ουσία της πολιτικής, η συζήτηση, η διαβούλευση, να βρίσκεις λύσεις».
Η «καύσιμη ύλη» για διαμόρφωση μιας άλλης εικόνας στην κεντρική πολιτική σκηνή υπάρχει. Για τον Νίκο Ανδρουλάκη διαμορφώνεται από την απογοήτευση του κόσμου και τη διάψευση των προσδοκιών ότι μετά την έξοδο από τα μνημόνια τα πράγματα θα ήταν καλύτερα. «Αυτό δεν ήρθε. Η ακρίβεια πλήττει, τα ενοίκια αυξήθηκαν σε τεράστιο ποσοστό, η δημόσια υγεία πάει από το κακό στο χειρότερο, το ίδιο και η εκπαίδευση». Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ πιστεύει ότι το κόμμα του κυριαρχεί στον χώρο του πολιτικού κέντρου, όπου οι αγωνίες και οι ανησυχίες αυτές γιγαντώνονται και αναζητούν έκφραση σε μια γόνιμη πολιτική πρόταση. Ομως ο Στέφανος Κασσελάκης υποστηρίζει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι η μόνη πολιτική δύναμη που μπορεί να εκφράσει αυτόν τον χώρο. «Λέγε λέγε, μπας και τον πιστέψουν», σχολιάζει ο Νίκος Ανδρουλάκης, ο οποίος για το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης παρατηρεί ότι «μετατρέπεται ταχύτατα σε ένα προσωπικό κόμμα, με ό,τι αυτό σημαίνει για τα ιδεολογικά χαρακτηριστικά του».
Ολα αυτά που περιγράφει ως προσλαμβάνουσες από την κοινωνία, είναι παλιά προβλήματα, είναι διαχρονικές αγωνίες και ανάγκες. Αξιοπρεπής διαβίωση, στέγη, υγεία, παιδεία… Πώς συζητάει το πολιτικό σύστημα γι’ αυτά; Αν συζητάει.
«Δεν μπορεί το βίντεο με τους χοχλιούς της μητέρας μου να έχει πολλαπλάσια views από το βίντεο με τις προτάσεις για ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα, αυτό της ακριβής στέγης», λέει ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, που διαπιστώνει επικάλυψη της πολιτικής από την επικοινωνία. «Πάντοτε υπήρχε ανάγκη για επικοινωνία στην πολιτική, αλλά λειτουργούσε με συμβατό τρόπο», προσθέτει. Τώρα «ο πρωθυπουργός έχει γίνει πρωταθλητής στο TikTok γιατί τον βολεύει αυτό, αντί να συζητάμε τα προβλήματα και τις λύσεις».
Οταν το ΠΑΣΟΚ κατάφερε να αυξήσει το ποσοστό του στο 12% στις τελευταίες εθνικές εκλογές, ο γραμματέας του κόμματος της Ανδαλουσίας καλωσόρισε την άνοδο συγχαίροντας τον κ. Ανδρουλάκη με τη φράση «the vintage is back». Μέσα στο τοπίο της κοινωνικοδιαδικτυακής πολιτικής επικοινωνίας, που απογειώθηκε με την προσγείωση του Στέφανου Κασσελάκη στην πολιτική σκηνή, ο Νίκος Ανδρουλάκης δείχνει να δικαιώνει απόλυτα τον Ανδαλουσιανό σύντροφο, επιλέγοντας την vintage οδό του πολιτεύεσθαι: «Επιλέγω να παίξω με την πολιτική ως πρωταγωνιστή μέχρι τέλους. Μπορεί να είναι κοπιαστικό και χρονοβόρο, αλλά δεν έγινα αρχηγός του ΠΑΣΟΚ για να σπαταλώ τον χρόνο στήνοντας μικρά σόου για views στα social. Δεν είμαι αυτό, δεν με επέλεξαν γι’ αυτό. Το θέμα είναι να είσαι doer. Μπορεί αυτό να μη δίνει χώρο στα πρωινάδικα και στα μεσημεριανά, αλλά από την πλευρά μου δεν μπορεί να αλλάξει. Μπορεί να θεωρείται παραδοσιακό ή και παλιομοδίτικο από κάποιους, αλλά αυτή είναι η ουσία της πολιτικής, η συζήτηση, η διαβούλευση, να βρίσκεις λύσεις».
Η ευρω-ατζέντα
Λίγο πριν στηθούν οι κάλπες για τις ευρωεκλογές, σε μια συζήτηση για την Ευρώπη της επόμενης πενταετίας που δεν έγινε στον εγχώριο πολιτικό διάλογο, ο Νίκος Ανδρουλάκης βάζει στο κάδρο τα μεγάλα ζητήματα και τις προτάσεις από την πλευρά του, από την πλευρά των Ευρωσοσιαλιστών. «Σήμερα η λέξη-κλειδί είναι η ασφάλεια. Η στροφή στην Ακροδεξιά ήρθε γιατί η ασφάλεια έγινε ανασφάλεια οικονομική, εργασιακή, γεωπολιτική», αναφέρει και παραθέτει πέντε επιμέρους άξονες επανάκτησης του αισθήματος ασφάλειας για τους πολίτες της Ε.Ε.: Στη γεωπολιτική, στην κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική άμυνας με ευρωστρατό που θα εγγυάται τα εξωτερικά σύνορα. Σε οικονομία και εργασία ένα ταμείο ευρωπαϊκής κυριαρχίας που θα επαναπατρίσει μέρος της παραγωγής που έφυγε προς τρίτες χώρες, σε συνδυασμό με ένα μόνιμο ταμείο ανάκαμψης που θα επενδύει σε πρωτογενή τομέα, αγροτοδιατροφή, τουρισμό στις χώρες που δεν έχουν βιομηχανική παραγωγή. Για την κλιματική κρίση, όχι μόνο την απαραίτητη επένδυση σε ευρωπαϊκή δομή πολιτικής προστασίας, αλλά πρόληψη, κουλτούρα σεβασμού του περιβάλλοντος, δίκαιη πράσινη μετάβαση. Για το κοινωνικό κράτος, ιδιαίτερα για την υγεία, όπου καταγράφονται τεράστιες ελλείψεις σχεδόν σε όλες τις χώρες και έχουν αρχίσει να καλύπτονται ακόμη και με έλευση νοσηλευτών από τη Λατινική Αμερική, να διαμορφωθεί μια ευρωπαϊκή κεντρική πολιτική, κεντρική στρατηγική πέρα από τα επιμέρους μέτρα των κρατών-μελών. Τέλος, για το δημογραφικό να γίνουν οριζόντιες κινήσεις σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε οι νεότερες γενιές να αισθανθούν ασφάλεια και προοπτική για να δημιουργήσουν οικογένειες.
Διακρίνει ένα καθεστώς προστασίας της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ από τα media. «Αν έκανα και έλεγα εγώ αυτά που κάνουν και λένε ο Μητσοτάκης και ο Κασσελάκης, δεν θα μπορούσα να σταθώ όρθιος πολιτικά», λεει.
Κλειδί σε όλα αυτά είναι για τον Νίκο Ανδρουλάκη η επιτάχυνση στη λήψη αποφάσεων, στην ανάληψη δράσης. «Η επιτάχυνση, όμως, θέλει πρόσωπα. Αλλο ο Γιούνκερ, άλλο η Φον ντερ Λάιεν. Η επιτάχυνση θέλει ηγέτες», λέει και προσθέτει ότι ο ίδιος είχε ψηφίσει τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, παρά το γεγονός ότι προερχόταν από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, γιατί «προέρχεται από την παλιά σχολή των μεγάλων “παικτών” της Ευρώπης». Ορισμένα τέτοια χαρακτηριστικά πιστεύει ότι έχει ο Νίκολας Σμιτ, ο υποψήφιος των Ευρωσοσιαλιστών για την ηγεσία της Κομισιόν, που την περασμένη Δευτέρα επισκέφθηκε Θεσσαλονίκη και Λάρισα μαζί με τον κ. Ανδρουλάκη. «Είναι σοβαρός ευρωπαϊστής, ένας μικρός Γιούνκερ. Του είπα ότι “είσαι ένας Γιούνκερ χωρίς να πίνεις”. Ούτε λίγο κρασί που του πρόσφεραν δεν ήπιε», σχολιάζει.
Βγαίνοντας από τη Βουλή πριν από λίγες ημέρες, ο Νίκος Ανδρουλάκης συνάντησε μια μητέρα με τον εξάχρονο γιο της. Ο μικρός, μόλις τον είδε, άρχισε να τραβάει το φόρεμα της μητέρας του δείχνοντάς τον. Εκείνη, διστακτικά, ρώτησε τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ αν θέλει να φωτογραφηθεί με το παιδί. Οταν ο Νίκος Ανδρουλάκης ρώτησε τον μικρό «τι ομάδα είσαι;», τον άκουσε έκπληκτος να απαντάει «ομάδα ΠΑΣΟΚ». Οπως εξήγησε η μητέρα του παιδιού, ο πεθερός της, παλιός «πασόκος», έχει κάνει το παιδί ΠΑΣΟΚ εξ απαλών ονύχων. Η νοσταλγία για το ΠΑΣΟΚ είναι σε μια σημαντική μερίδα του κόσμου υπαρκτή και έντονη. Μένει να φανεί αν αυτό το «vintage is back» μπορεί να αποτελέσει τη βάση για ολική επαναφορά. Αλλωστε, όπως ο Νίκος Ανδρουλάκης λέει, «vintage, ναι, αλλά χρήσιμο».
