Ο πρώτος είναι πρώτος, αλλά ποιος είναι ο δεύτερος; Αυτό είναι ένα από τα βασικά ερωτήματα για την εκλογική αναμέτρηση σε μια εβδομάδα από σήμερα. Η Ν.Δ. έχει δεδομένη την εκλογική επικράτηση και το βασικό ερώτημα σε σχέση με το κυβερνών κόμμα είναι ποιο θα είναι το ακριβές ποσοστό που θα λάβει και πόσο μεγάλη θα είναι η διαφορά από το δεύτερο κόμμα.
Αυτό το δεύτερο κόμμα είναι ο μεγαλύτερος γρίφος των εκλογών. Από τις περισσότερες δημοσκοπήσεις προδιαγράφεται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κατοχυρώσει τη δεύτερη θέση, που για ένα διάστημα φάνηκε ότι το ΠΑΣΟΚ θα μπορούσε με αξιώσεις να διεκδικήσει, καθώς μια σειρά από παράγοντες διαμόρφωναν πρόσφορο έδαφος για μια τέτοια εξέλιξη.
Ανάμεσα σε δύο κόμματα που δείχνουν, το καθένα μόνο του, να αδυνατούν να εκφράσουν τον κεντροαριστερό χώρο, η μάχη την τελευταία εβδομάδα της προεκλογικής περιόδου θα είναι σκληρή. Το ΠΑΣΟΚ επιδιώκει να ανατρέψει την παγιωμένη εικόνα και να επανακτήσει τη δεύτερη θέση που ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει να κρατήσει πάση θυσία. Και στα δύο κόμματα, πάντως, χαμηλώνουν τον πήχυ των προσδοκιών στην κάλπη.
Στην Κουμουνδούρου εδώ και καιρό έχουν πάψει οι αναφορές ακόμα και σε δυνατότητα να κερδίσει ο ΣΥΡΙΖΑ τις εκλογές. Η αξίωση για επίδοση πάνω από 20%, που ήταν ο εναλλακτικός στόχος, επίσης εγκαταλείπεται.
Στη Χαριλάου Τρικούπη προφανώς θα ήθελαν τη δεύτερη θέση, που θα δικαίωνε τις αναφορές σε «ολική επαναφορά του ΠΑΣΟΚ», ωστόσο, όπως εξελίσσεται η κατάσταση, έστω και η ελάχιστη αύξηση του ποσοστού του κόμματος από το 11,84% που πήρε στις εθνικές εκλογές, θα παρουσιαστεί ως επιτυχία.
Προβληματισμός
Ενώ οι ηγεσίες των δύο κομμάτων ψάχνουν να πιαστούν από κάτι για να μπορέσουν να δηλώσουν νικητές το βράδυ των εκλογών, γύρω τους αναπτύσσεται έντονος προβληματισμός για τις «χαμηλές πτήσεις». Προβληματισμός που, εφόσον οι δημοσκοπικές προβλέψεις επιβεβαιωθούν στην κάλπη, θα εκδηλωθεί ως αμφισβήτηση.
Στον ΣΥΡΙΖΑ οι προσδοκίες που έφεραν τον Στέφανο Κασσελάκη στην ηγεσία, ότι θα μπορούσε να αναμετρηθεί στα ίσα με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και να τον κερδίσει, για πολλά μέλη του κόμματος έχουν ήδη διαψευσθεί στην πράξη.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν εγείρει πια αξίωση για ποσοστό άνω του 20% – Το ΠΑΣΟΚ θα προβάλει ως επιτυχία έστω και μικρή αύξηση της δύναμής του.
Στο ΠΑΣΟΚ η πεποίθηση ότι τα αυξημένα ποσοστά του Ιουνίου του 2023 ήταν το εφαλτήριο για την «ολική επαναφορά», δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ. Το κόμμα δείχνει να αδυνατεί να ξεκολλήσει από τα ποσοστά γύρω στο 12% με 14%.
Στις 25 Ιουνίου 2023 οι κάλπες έκλεισαν με τον ΣΥΡΙΖΑ να καθηλώνεται στο 17,83% έχοντας χάσει περισσότερο από 40% του ποσοστού που έλαβε στις εθνικές εκλογές του 2019. Εκείνη τη μέρα το ΠΑΣΟΚ είδε τη δύναμή του να αυξάνεται κατά σχεδόν 50% και από το 8,10% του 2019 έφτασε στο 11,84%.
Η αναμενόμενη αναταραχή στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης διαμόρφωνε ένα ιδιαίτερα ευνοϊκό περιβάλλον για να διεκδικήσει το ΠΑΣΟΚ επαναπατρισμό των ψηφοφόρων που το εγκατέλειψαν μαζικά με κατεύθυνση τον ΣΥΡΙΖΑ. Και αρχικά φάνηκε ότι ήταν εφικτή μια τέτοια πορεία, καθώς έπειτα από λίγο καιρό δημοσκοπικά το ΠΑΣΟΚ πέρασε στη δεύτερη θέση.
Τον Δεκέμβριο του 2023 ο ΣΥΡΙΖΑ έκλεινε μια μακρά περίοδο μεγάλης εσωκομματικής αναταραχής. Με αλλαγή ηγεσίας, που δεν έγινε ήπια, με διπλή διάσπαση και αποχώρηση βουλευτών και στελεχών, με αμφισβήτηση της ικανότητας της νέας ηγεσίας να ενώσει το κόμμα, να το εκφράσει και να διαμορφώσει νέα δυναμική.
Παρά ταύτα, το ΠΑΣΟΚ έδειξε αδύναμο να καρπωθεί σημαντικά οφέλη από αυτή την εξέλιξη. Δημοσκοπικά, σύμφωνα με την PULSE, εκείνο τον μήνα το ΠΑΣΟΚ βρισκόταν μεν στη δεύτερη θέση, αλλά με ποσοστό μόλις 13% τη στιγμή που ο τρίτος ΣΥΡΙΖΑ είχε χάσει σχεδόν έξι ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τις εκλογές, και βρισκόταν στο 12%.
Δύο μήνες αργότερα, στη δημοσκόπηση της ίδιας εταιρείας τα δύο κόμματα ήταν ισόπαλα στο 12%. Τι είχε μεσολαβήσει; Κατ’ αρχάς για τον ΣΥΡΙΖΑ ήταν αναμενόμενο ότι μετά τη μακρά περίοδο εσωστρέφειας, θα ακολουθούσε μια διαδικασία επανασυσπείρωσης. Η επιβεβαίωση της απόλυτης κυριαρχίας Κασσελάκη στο συνέδριο του κόμματος στα τέλη Φεβρουαρίου λειτούργησε σαν σιωπητήριο για τις όποιες φωνές αμφισβήτησης και διαφωνίας. Το βράδυ της επόμενης Κυριακής θα φανεί εάν και με ποια ένταση θα επανεμφανιστούν.
Ο ΣΥΡΙΖΑ άρχισε να αυξάνει τα ποσοστά του και επανήλθε στη δεύτερη θέση δημοσκοπικά. Χωρίς, ωστόσο, η άνοδος να λαμβάνει χαρακτηριστικά μαζικά και ένα βασικό ερώτημα να παραμένει μέχρι την τελευταία στιγμή: αν ένα νέο ακροατήριο που εκτιμάται ότι κινητοποίησε υπέρ του κόμματος ο Στέφανος Κασσελάκης, θα φτάσει μέχρι την κάλπη για να στηρίξει το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Τα δύο νομοσχέδια
Το ΠΑΣΟΚ έχασε τη δεύτερη θέση που δημοσκοπικά είχε κατακτήσει όχι μόνο εξαιτίας της επανασυσπείρωσης του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και της αποσυσπείρωσης που προκλήθηκε στο ακροατήριό του από τη στάση του κόμματος στα δύο κρίσιμα νομοσχέδια που έφερε η κυβέρνηση στις αρχές του χρόνου: για τον γάμο ομόφυλων ζευγαριών, όπου φάνηκε ότι στη Χαριλάου Τρικούπη δεν συνεκτίμησαν ότι η άνοδος των ποσοστών στις περυσινές εκλογές προέκυψε από αύξηση των ψηφοφόρων στη σαφώς πιο συντηρητική περιφέρεια, και για την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων.
Ενας ακόμη παράγοντας που φαίνεται ότι περιόρισε τις πιθανότητες του ΠΑΣΟΚ να υποδεχθεί δυσαρεστημένους ψηφοφόρους από τη Ν.Δ., ήταν η απόφαση του Ανδρέα Λοβέρδου να κατέβει στις ευρωεκλογές με δικό του κόμμα, τους Δημοκράτες, που φαίνεται ότι λειτουργούν σαν «ανάχωμα» για την απευθείας μετατόπιση ψηφοφόρων από το κυβερνών κόμμα στο ΠΑΣΟΚ.
