Στις κάλπες θα προσέλθουν στα τέλη της εβδομάδας οι Ευρωπαίοι προκειμένου να επιλέξουν τους αντιπροσώπους τους στο Ευρωκοινοβούλιο, το μόνo εκλεγμένο με απευθείας ψηφοφορία θεσμικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Νέα έρευνα του ινστιτούτου Pew Research Center διαπιστώνει ότι 63% των ενηλίκων σε εννέα κράτη-μέλη έχουν θετική γνώμη για την Ε.Ε.
Σε δύο κράτη της έρευνας, τα οποία δεν είναι μέλη της Ενωσης, τις ΗΠΑ και τη Βρετανία, η πλειονότητα των ερωτηθέντων εξέφρασε θετική άποψη για την Ε.Ε. Στην τρίτη εκτός Ευρώπης χώρα της έρευνας, την Τουρκία, οι απόψεις διίστανται (46% θετική γνώμη, 50% αρνητική).
Στην Ελλάδα, όμως, 53% των ενηλίκων έχουν αρνητική άποψη για την Ενωση. Τον μεγαλύτερο ενθουσιασμό για την Ε.Ε. εκφράζουν οι Πολωνοί και οι Σουηδοί, με σχεδόν τα τρία τέταρτα του πληθυσμού να έχουν θετική άποψη για τον ευρωπαϊκό θεσμό. Στη Γερμανία, την Ουγγαρία, την Ιταλία, την Ολλανδία και την Ισπανία, τουλάχιστον έξι στους δέκα ερωτηθέντες εκτιμούν πως η Ε.Ε. είναι ένας θετικός και ωφέλιμος θεσμός.
Εξαίρεση
Η Ελλάδα αποτελεί εξαίρεση στον ευρωπαϊκό κανόνα. Στη χώρα μας, ποσοστό 56% των πολιτών με δεξιές ιδεολογικές απόψεις έχει θετική άποψη για την Ε.Ε., ενώ μόλις 31% των αριστερών αντιμετωπίζουν θετικά την Ενωση. Στις περισσότερες χώρες της έρευνας, τόσο εντός όσο και εκτός Ε.Ε., όσοι δηλώνουν κοντά στις απόψεις της Αριστεράς έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να αντιμετωπίζουν θετικά την Ε.Ε. από ό,τι όσοι δηλώνουν δεξιοί. Η διαφορά στις περισσότερες χώρες μεταξύ δεξιών και αριστερών ξεπερνά συχνά τις 20 ποσοστιαίες μονάδες.
Οπως έδειξαν και οι προηγούμενες μελέτες του ινστιτούτου Pew, οι υποστηρικτές δεξιών λαϊκιστικών κομμάτων σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν μικρότερες πιθανότητες να εκφράσουν θετική άποψη για την Ε.Ε. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, όσοι υποστηρίζουν την ακροδεξιά AfD (Εναλλακτική για τη Γερμανία) έχουν 42% λιγότερες πιθανότητες σε σχέση με άλλους Γερμανούς να θεωρούν ότι η Ε.Ε. είναι θετικός θεσμός. Ανάλογο φαινόμενο διαπιστώνεται και στη Γαλλία, την Ουγγαρία, την Ολλανδία, την Πολωνία, τη Σουηδία και τη Βρετανία σε ό,τι αφορά τα δεξιά λαϊκιστικά κόμματα στις χώρες αυτές.
Οι θετικές απόψεις των πολιτών για την Ε.Ε. γνώρισαν σημαντική ενίσχυση σε πολλά κράτη-μέλη το 2022, στον απόηχο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, για να υποχωρήσουν ελαφρώς το 2023. Φέτος, οι θετικές γνώμες για την Ε.Ε. συνεχίζουν την αργή διολίσθησή τους στις περισσότερες χώρες της έρευνας.
Το 2021, για παράδειγμα, 63% των Γερμανών είχαν θετική άποψη για την Ε.Ε. Ενα χρόνο αργότερα, αριθμός ρεκόρ Γερμανών (78%) εξέφρασε θετική γνώμη για την Ενωση, με το ποσοστό αυτό να σημειώνει υποχώρηση το 2023 στο 71%. Φέτος, το ποσοστό επανήλθε στο 63%.
Oι αλλαγές από πέρυσι
Τη μεγαλύτερη υποχώρηση σε θετικές γνώμες από το 2023 έως σήμερα κατέγραψε η Πολωνία, παρότι η πλειονότητα των Πολωνών συνεχίζει να εκφράζεται θετικά για την Ε.Ε. Συντριπτική πλειονότητα (88%) των ερωτηθέντων στη χώρα το 2023 είχε δηλώσει ότι αντιμετωπίζει θετικά την Ενωση. Το ποσοστό αυτό, όμως, υποχώρησε φέτος στο 76%. Η πτώση αυτή οφείλεται, σύμφωνα με αναλυτές, στο κύμα διαδηλώσεων Πολωνών αγροτών εναντίον των περιβαλλοντικών κανονισμών των Βρυξελλών και των εισαγωγών ουκρανικών σιτηρών στην Ε.Ε.
Η υποχώρηση της δημοτικότητας της Ε.Ε. μεταξύ των Γάλλων μπορεί να αποδοθεί στην άνοδο της δημοτικότητας του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού της Μαρίν Λεπέν. Η πρόεδρος του κόμματος πρόκειται να δικαστεί στα τέλη Σεπτεμβρίου στο πλαίσιο της υπόθεσης των πλασματικών κοινοβουλευτικών βοηθών.
Η Λεπέν είχε προσλάβει δεκάδες δήθεν συνεργάτες της για τη διεκπεραίωση των υποχρεώσεών της στο Ευρωκοινοβούλιο, μετακινώντας τους στο Παρίσι και στα γραφεία του κόμματος. Στο εδώλιο θα βρίσκονται, πέρα από τη Μαρίν Λεπέν, και ο πατέρας της και ιδρυτής του Εθνικού Μετώπου, Ζαν-Μαρί Λεπέν, ενώ η εισαγγελία άσκησε πρωτοφανή δίωξη και κατά του Εθνικού Συναγερμού ως φυσικού και όχι νομικού προσώπου.
Οι διώξεις αυτές έπεισαν τους ακροδεξιούς ψηφοφόρους ότι η πρόεδρος και ο ιστορικός ηγέτης της σύγχρονης γαλλικής Ακροδεξιάς βρίσκονται αντιμέτωποι με συνωμοσία των Βρυξελλών για την εξαφάνιση του κόμματος.
Στην Τουρκία, η οποία βρίσκεται σε συζητήσεις για το ενδεχόμενο ένταξής της στην Ε.Ε. από το 1987, τα ποσοστά θετικών γνωμών βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδό τους από το 2004. Σήμερα, 46% των Τούρκων λένε ότι έχουν θετική άποψη για την Ε.Ε. Το 2019, το ποσοστό αυτό ήταν 34%.
Παρότι οι απόψεις για την Ενωση παραμένουν διχασμένες στην Τουρκία και οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με τις Βρυξέλλες παραμένουν «παγωμένες» από το 2018, 56% των πολιτών της χώρας συνεχίζουν να στηρίζουν έστω και μερικώς την ευρωπαϊκή προοπτική της Αγκυρας. Το ποσοστό αυτό είναι κατά 16 μονάδες υψηλότερο από εκείνο του 2017. Οπως αναμενόταν, όσοι Τούρκοι έχουν θετική γνώμη για την Ε.Ε. έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να στηρίζουν την ένταξη της χώρας τους, από όσους διατηρούν αρνητική άποψη για τις Βρυξέλλες.
Οι αριστεροί Τούρκοι στηρίζουν ιδιαίτερα την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας τους, με 73% να επιθυμεί μια τέτοια εξέλιξη. Αντιθέτως, μόλις 45% των Τούρκων Δεξιών μοιράζονται το ευρωπαϊκό όραμα των συμπατριωτών τους. Οι νεότεροι Τούρκοι κάτω των 35 ετών έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες (75%) να στηρίζουν μια ευρωπαϊκή υποψηφιότητα της χώρας τους από ό,τι οι άνω των 50 ετών (35%).
Οι απόψεις διαφέρουν επίσης και ανάλογα με το μορφωτικό επίπεδο. Οι Τούρκοι με πανεπιστημιακό πτυχίο στηρίζουν την Ε.Ε. σε ποσοστό 69%, με μόλις 52% των αποφοίτων λυκείου να συμφωνούν.
Τι λένε οι Αμερικανοί
Στις ΗΠΑ, οι απόψεις για την Ε.Ε. έχουν παραμείνει σχετικά σταθερές από το 2020, με περίπου έξι στους δέκα Αμερικανούς να εκφράζουν θετική άποψη για τον διακρατικό θεσμό σε κάθε ετήσια έρευνα έκτοτε. Πριν από το 2020, οι αμερικανικές έρευνες ήταν τηλεφωνικές και τα δεδομένα δεν είναι έτσι συγκρίσιμα.
Στη νέα έρευνα του ινστιτούτου Pew τέθηκε το ερώτημα της διεθνούς επιρροής της Ε.Ε. τα τελευταία χρόνια. Το ήμισυ των ερωτηθέντων Αμερικανών εκτίμησε πως η επιρροή της Ε.Ε. παρέμεινε η ίδια, 28% είπαν ότι η επιρροή της Ενωσης εξασθενεί και 17% υποστηρίζουν ότι ενισχύεται.
Οι απόψεις των Αμερικανών εξαρτώνται από την πολιτική στάση τους. Ρεπουμπλικανοί και προσκείμενοι στους Ρεπουμπλικανούς ανεξάρτητοι έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες (33%) να πουν ότι η ευρωπαϊκή επιρροή υποχωρεί, από ό,τι Δημοκρατικοί ερωτηθέντες (25%).
