Απαντούν: Βίβιαν Στεργίου, Μάνος Ματσαγγάνης, Αρης Αλεξανδρής, Γιάννης Παλαβός, Πέτρος Μαρτινίδης, Αντιγόνη Λυμπεράκη, Γιώργος Ρόρρης, Χρήστος Αστερίου, Αμαλία Κωτσάκη, Σπύρος Κίντζιος, Κωστής Κορνέτης.
Επιμέλεια: Σάκης Ιωαννίδης
Βίβιαν Στεργίου, Συγγραφέας
Μ’ ενθουσιάζουν οι εκλογές. Η βραδιά των αποτελεσμάτων είναι ο δικός μου τελικός του Τσάμπιονς Λιγκ και παρόλο που συχνά απορώ με το αποτέλεσμα, με νοιάζει να το παρακολουθήσω με μεγάλη προσοχή. Οι ευρωεκλογές είναι απλά συναρπαστικές. Το πεδίο διευρύνεται σε ολόκληρη την Eνωση και –ιδανικά– η πολιτική συζήτηση ξεφεύγει από τα μικρά και τα τοπικά, πλαταίνει.
Πιστεύω πως ο κόσμος θα μπορούσε να είναι καλύτερος. Από τις διάφορες πιθανές συμπεριφορές που έχω στη διάθεσή μου, αναγνωρίζω την πολιτική βαρύτητα της ψήφου, την ικανότητά της να παράγει πολιτικό αποτέλεσμα. Μ’ αρέσει η ιδέα της συμμετοχής στα κοινά, γιατί προϋποθέτει ότι υπάρχουν κοινά. Οτι δεν έχουν στενέψει όλα.
Η αποχή δυναμώνει την ψήφο του προβάτου, του κομματικού ακολούθου και των ανθρώπων που συναλλάσσονται με τους πολιτικούς. Ενισχύει τον κυνισμό, το «δεν αλλάζει τίποτα» και την ψυχική παραίτηση. Αφήνει χώρο στους οραματιστές του σκοταδιού. Oμως, δεν θέλω τα σκοτάδια των άλλων να ρυθμίζουν τη ζωή μου. Και δεν μ’ αρέσει να γκρινιάζω, αφού καλά καλά δεν θα ‘χω κουνήσει ούτε το δαχτυλάκι μου για ν’ αλλάξει το παραμικρό.
Σ’ αυτές τις ευρωπαϊκές εκλογές, αυτό που κρίνεται δεν είναι η κυβέρνηση του Μητσοτάκη, οι ικανότητες του Ανδρουλάκη ή η ηγεσία του Κασσελάκη. Κρίνεται το εάν τη Δευτέρα οι φίλοι του Τραμπ και του Πούτιν θα πανηγυρίζουν. Ας μην τους κάνουμε τη χάρη. Μάνος Ματσαγγάνης
Μάνος Ματσαγγάνης, Καθηγητής Δημόσιας Οικονομικής στο Πολυτεχνείο του Μιλάνου και επικεφαλής του Παρατηρητηρίου Ελληνικής και Ευρωπαϊκής Οικονομίας του ΕΛΙΑΜΕΠ
Για τους περισσότερους ανθρώπους της γενιάς μου, το ερώτημα τού εάν θα ψηφίσουμε στις εκλογές δεν τίθεται καν. Ζήσαμε (ως μικρά παιδιά, έστω) την εποχή που τις αποφάσεις που καθόριζαν τη ζωή μας τις έπαιρναν ημιαγράμματοι συνταγματάρχες. Είδαμε τους γονείς μας να γιορτάζουν τις πρώτες εκλογές της Μεταπολίτευσης, ό,τι κι αν ψήφιζαν.
Αν ήταν στο χέρι μου θα ψήφιζα στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ. Αυτές θα καθορίσουν τη ζωή των παιδιών μου περισσότερο από όλες τις άλλες εκλογές, εδώ και δεκαετίες (ή μήπως αιώνες;) οπουδήποτε στον πλανήτη.
Η ειρηνική, ελεύθερη και σχετικά άνετη ζωή στην οποία συνήθισαν οι Δυτικοευρωπαίοι τα τελευταία 80 χρόνια είναι σε κίνδυνο. Με τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο η Ευρώπη θα βρεθεί σε δίλημμα. Θα επιχειρήσει να κατευνάσει όσους την απειλούν είτε από ιδεολογική συμπάθεια είτε με την ελπίδα ότι θα την αφήσουν στην ησυχία της; Ή θα τους αποδείξει ότι έκαναν λάθος που υπολόγιζαν στη δήθεν τρυφηλή αβουλία της;
Σ’ αυτές τις ευρωπαϊκές εκλογές, αυτό που κρίνεται δεν είναι η κυβέρνηση του Μητσοτάκη, οι ικανότητες του Ανδρουλάκη ή η ηγεσία του Κασσελάκη. Κρίνεται το εάν τη Δευτέρα οι φίλοι του Τραμπ και του Πούτιν θα πανηγυρίζουν. Ας μην τους κάνουμε τη χάρη.
Θα επιλέξω άτομα που πληρούν τις προδιαγραφές για μία απαιτητική δουλειά, λες και τα προσλαμβάνω εγώ ο ίδιος σε μια επιχείρηση, κι ας μην τα έχω ξανακούσει ποτέ μου. Αρης Αλεξανδρής
Αρης Αλεξανδρής, Συγγραφέας
Σ’ αυτές τις εκλογές θα ψηφίσω, όχι τόσο επειδή θεωρώ τη συμμετοχή μου σπουδαία, όσο επειδή βρίσκω την ενδεχόμενη αποχή μου τρομακτική. Οποιος είναι σε θέση να διακρίνει την παρακμή των ευρωπαϊκών κοινωνιών, στις οποίες –αν και κάπως απρόθυμα– ανήκει και η ελληνική, δεν μπορεί να μην παραδεχθεί ότι αυτή οφείλεται κατά μεγάλο μέρος στην κουλτούρα αποστασιοποίησης των Ευρωπαίων πολιτών από την πολιτική· στην απατηλή βεβαιότητα πως, στο τέλος της ημέρας, τα πράγματα θα αυτορυθμιστούν ερήμην τους, όπως το smartphone φορτώνει το νέο του λογισμικό, ενώ αυτοί κοιμούνται. Η πραγματικότητα είναι αρκετά διαφορετική, ωστόσο. Η οικονομική αστάθεια, τα ταξικά χάσματα, η κλιματική κρίση, η βία και η σύγκρουση των πολιτισμών που καθημερινά εντείνονται, αποδεικνύουν ότι το πολιτικό σύστημα δεν μπορεί να λειτουργήσει στον αυτόματο πιλότο. Χρειάζεται κίνητρο, καθοδήγηση, αιτήματα, κοινωνική αιμοδοσία. Σ’ αυτές τις εκλογές θα διαβάσω βιογραφικά, θα κάνω έρευνα, θα επιλέξω άτομα που πληρούν τις προδιαγραφές για μία απαιτητική δουλειά, λες και τα προσλαμβάνω εγώ ο ίδιος σε μια επιχείρηση, κι ας μην τα έχω ξανακούσει ποτέ μου· κι ας αποδειχθούν κατώτερα των προσδοκιών μου. Τουλάχιστον θα ξέρω πως εγώ έκανα ό,τι μπορούσα.
Φέτος, σκέφτομαι, ας γίνει η αποχή έκφραση της απαρέσκειάς μου –της αποστροφής μάλλον– για το γεγονός ότι το ελληνικό πολιτικό σύστημα απαξίωσε την εκλογική διαδικασία μετατρέποντάς την σε τσίρκο. Γιάννης Παλαβός
Γιάννης Παλαβός, Συγγραφέας
Τον περασμένο Νοέμβριο, αρκετούς μήνες προτού η ημερομηνία των ευρωεκλογών φανεί στον ορίζοντά μας, κλείσαμε για την Κυριακή των εκλογών μ’ έναν φίλο ένα ταξίδι στο εξωτερικό. Ο φίλος μου, συνεπής ψηφοφόρος της Κεντροαριστεράς, αξιοποίησε τη δυνατότητα επιστολικής ψήφου. Εγώ, λιγότερο συνεπής, κι αφού το ζύγισα κάμποσο, αποφάσισα να απόσχω. Τα επιχειρήματα κατά της αποχής τα γνωρίζω και τα έχω επικαλεστεί πολλές φορές σε περιπτώσεις εθνικών εκλογών. Ομως φέτος, σκέφτομαι, ας γίνει η αποχή έκφραση της απαρέσκειάς μου –της αποστροφής μάλλον– για το γεγονός ότι το ελληνικό πολιτικό σύστημα απαξίωσε την εκλογική διαδικασία μετατρέποντάς την σε τσίρκο, σ’ ένα ιδιότυπο freak show και σε σφυγμομέτρηση των κομματικών δυνάμεων στο εσωτερικό. Οι πρώτοι που απέχουν από τις εκλογές, σκέφτομαι, είναι οι ίδιοι οι υποψήφιοι, είναι τα κόμματα: τόσο λίγο τους νοιάζει. Αλλωστε, αν το διακύβευμα είναι η Ευρώπη, υπάρχουν πολλοί τρόποι να αποδείξει κανείς έμπρακτα –στο σπίτι, στη δουλειά, στις συναναστροφές, στην καθημερινότητά του– την εγγραφή του σε ό,τι αποκαλείται ευρωπαϊκή κοσμοαντίληψη. Και όχι ως άβουλος υποδοχέας, αλλά ως δρων υποκείμενο που, με την ποικίλη δράση των στοχαστικών προσαρμογών, διασώζει ό,τι από την εγχώρια ιδιαιτερότητα αξίζει να διασωθεί.
Πέτρος Μαρτινίδης, Ομότιμος καθηγητής του τμήματος Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ
Λόγω ηλικίας δικαιούμαι να απέχω. Ασφαλώς θα πάω να ψηφίσω. Θα πήγαινα και με αναπηρικό αμαξίδιο, αν χρειαζόταν. Θεωρώ τις ευρωεκλογές σημαντικότερες των εθνικών. Πριν από εκατό χρόνια, το 1924, καταδικαζόταν ο Αδόλφος Χίτλερ για το «πραξικόπημα της Μπιραρίας». Η Δημοκρατία της Βαϊμάρης επιβίωσε μόνο για λίγο. Τις σφαγές του Μεγάλου Πολέμου ακολούθησαν οι κορυφαίες του Δευτέρου Παγκοσμίου. Αυτό που από το 1946 άρχισε χάρη στον Ουίνστον Τσώρτσιλ, ως ιδέα μιας Ενωμένης Ευρώπης, ευοδώθηκε σταδιακά, υπερβαίνοντας πανάρχαια μίση. Η γενιά μου –οι «boomers»– απόλαυσε μακρά περίοδο ειρήνης και ελευθερίας. Στην Ελλάδα είχαμε την επταετία της χούντας. Συγκριτικά με την Ισπανία ή χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού, φτηνά τη γλιτώσαμε. Εκλαμβάνοντας τη δημοκρατία ως δεδομένη, οι νεότερες γενιές αναζητούν κάτι καλύτερο. Καλύτερο δεν υπάρχει παρά στη φαντασία ενός μεταμοντέρνου ανορθολογισμού, σαν αυτόν που χαιρέτιζε την επικράτηση του Αγιατολάχ Χομεϊνί ή υποστηρικτών του Πούτιν και του δικού του «ζωτικού χώρου». Η προσευχή που λέει: «Θεέ μου, δώσε μου τη δύναμη να αλλάξω όσα αλλάζουν, το κουράγιο να αντέξω όσα δεν αλλάζουν και τη σοφία να ξεχωρίζω τα μεν από τα δε», μένει συνεχώς επίκαιρη. Συνελόντι ειπείν: Ευρώπη και ξερό ψωμί.
Αντιγόνη Λυμπεράκη, Καθηγήτρια Οικονομικών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
Θα ψηφίσω για την Ευρώπη. Γιατί η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι ευρύχωρο σπίτι για τα κράτη, αλλά και για τους ανθρώπους. Γιατί έχει υποδομές για το σήμερα και ιδέες για το αύριο.
Επειδή στην εποχή της αβεβαιότητας, η Ευρώπη δυναμώνει τη φωνή των πολιτών. Δίνει χειροπιαστά (και γι’ αυτό όχι ιδανικά) παραδείγματα συνεργασίας. Επειδή η Ευρώπη στον κόσμο των ανταγωνισμών πασχίζει για συνεννόηση.
Επειδή δεν επαναπαύεται, αλλά μας συντονίζει για τις νέες προκλήσεις: την κλιματική αλλαγή, τη γήρανση, τις νέες τεχνολογίες. Προσφέρει στην Ελλάδα φωνή για τα μεγάλα (τα περιφερειακά, τα μακροοικονομικά, τα στρατηγικά). Στους Ελληνες, προστασία για τα προσωπικά: τις αξίες, σεβασμό ανεξαρτήτως φύλου, θρησκείας και σεξουαλικού προσανατολισμού.
Τέλος, θα ψηφίσω επειδή η Ευρώπη σήμερα με χρειάζεται, όπως τη χρειάζομαι κι εγώ.
Και δεν θα μου κοπεί η φόρα επειδή δεν βρίσκω «το κόμμα των ονείρων μου». Ευτυχώς, υπάρχουν κόμματα που με προστατεύουν τουλάχιστον από τους χειρότερους εφιάλτες μου.
Γιώργος Ρόρρης, Ζωγράφος
Ψηφίζω πάντα! Πηγαίνω στο χωριό μου και ψηφίζω. Θέλω να μετέχω στα κοινά διά της ψήφου μου και όσο περνάει από το χέρι μου, να ξέρω ότι αποφάσισα εγώ για μένα.
Θεωρώ ότι οι εκλογές για το Ευρωκοινοβούλιο έχουν την ίδια σημασία με τις εθνικές εκλογές. Και τούτο γιατί πιστεύω σε αυτή την προσπάθεια, την ευρωπαϊκή, στην οποία συμμετέχει η χώρα μας από το ’81. Και ψηφίζω πρόσωπα. Πρόσωπα που με πείθουν για τη σοβαρότητα και την επάρκειά τους, την επάρκειά τους που απαιτείται για να εκπροσωπήσουν τη χώρα σε τόσο απαιτητικό περιβάλλον.
Σκέπτομαι και τη μικρή αλλά θαυμαστή για όποιον τη γνωρίσει πορεία της νεοελληνικής τέχνης. Σχεδόν από τις απαρχές της είχε στραμμένο το ενδιαφέρον της στην Ευρώπη. Από τη σχολή του Μονάχου περάσαμε στην εποχή του Παρισιού, ο Πανταζής στο Βέλγιο, ο Αλταμούρας στην Κοπεγχάγη, ο Παρθένης στη Βιέννη, η γενιά του ’30 ξανά στο Παρίσι και αμέσως μετά τον πόλεμο, ο Κουνέλλης, ο Κεσσανλής, ο Κανιάρης στην Ιταλία και ο Ακριθάκης στο Βερολίνο μέχρι τη γενιά τη δική μου. Και έτσι συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Το πρόσωπο της τέχνης μας, το δικό μας πρόσωπο δηλαδή, πλάστηκε εκδηλώνοντας μια βαθιά εκλεκτική συγγένεια με την τέχνη των άλλων ευρωπαϊκών κρατών. Μοιάζουμε διαφέροντας και πρέπει να το δείξουμε.
Χρήστος Αστερίου, Συγγραφέας
Θα ψηφίσω στις ευρωεκλογές για τον ίδιο ακριβώς λόγο που ψηφίζω κάθε φορά: επειδή πιστεύω ότι όσοι απέχουν ή αδιαφορούν δεν δικαιούνται να εκφέρουν εκ των υστέρων γνώμη ή να κριτικάρουν εκ του ασφαλούς όσα πρόκειται να συμβούν στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Η επιλογή της αποχής με το πρόσχημα της απογοήτευσης («κανείς δεν με εκφράζει / τίποτα δεν αλλάζει έτσι κι αλλιώς») είναι φθηνή υπεκφυγή και αποφυγή ανάληψης ευθύνης. Και καλώς ή κακώς οι εκλογικές αναμετρήσεις δεν κρίνονται πάντα από τους στρατούς των κομματικών οπαδών, αλλά από εκείνους/ες που καλούνται να συμβιβαστούν κάνοντας επιλογές που δεν τους/τις εκφράζουν απόλυτα. Οι πάλαι ποτέ «απολιτικές» ευρωεκλογές έχουν αποκτήσει πλέον κι αυτές τη σημασία τους, καθώς η Ε.Ε. βρίσκεται σε καταφανή κρίση καλούμενη να αντιμετωπίσει μια σειρά από ζητήματα που την απειλούν άμεσα: μεγάλους πολέμους στο κατώφλι της, έναν καλπάζοντα πληθωρισμό αλλά και την κανονικοποίηση της Ακροδεξιάς που απειλεί να την αλλοιώσει εκ των έσω. Από αυτή την άποψη, η παρουσία μας στις κάλπες μόνο τυπικό χαρακτήρα δεν έχει.
Αμαλία Κωτσάκη, Καθηγήτρια Πολυτεχνείου Κρήτης
Δυσκολεύομαι να αντιληφθώ πώς μπορεί να τίθεται τέτοιο ερώτημα. Κατ’ αρχήν γιατί θεωρώ ότι σε οποιαδήποτε ψηφοφορία καλείται κάποιος/α να συμμετάσχει, εφόσον τεκμηριωμένα διασφαλίζεται το αδιάβλητο της διαδικασίας και δεν πρόκειται περί παρωδίας, οφείλει να ανταποκριθεί στην πρόσκληση καθότι του δίδεται το δικαίωμα να εκφράσει τη θέση του για το συγκεκριμένο κάθε φορά ζήτημα. Πόσο μάλλον για την πολιτική πορεία της χώρας.
Ειδικότερα όσον αφορά τις ευρωεκλογές, θεωρώ τη συμμετοχή περισσότερο επιβεβλημένη και από τις εθνικές εκλογές καθότι, είτε μας αρέσει είτε όχι, μεγάλο μέρος από τις σημαντικές αποφάσεις για τη χώρα μας παίρνονται σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Η συμμετοχή μάλιστα στις ευρωεκλογές αποδεικνύει έμπρακτα και τη συνείδηση του/της ψηφοφόρου ως Ευρωπαίου/ας πολίτη. Παρά τις επιφυλάξεις που κατά καιρούς εκφράζονται για το κατά πόσον στηρίζεται πειστικά, ειδικότερα στις μέρες μας, αυτό που ονομάζουμε «ευρωπαϊκή ιδέα» και το ποιoς θα έπρεπε να είναι ο ρόλος της Ευρώπης στο διεθνές γίγνεσθαι, προσωπικά εξακολουθώ να είμαι υπέρμαχός της και η συμμετοχή στις ευρωεκλογές συνιστά άλλη μια απόδειξη της θέσης μου αυτής.
Κωστής Κορνέτης, Eπίκουρος καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης
Oλες οι μετρήσεις δείχνουν πως αυτές οι ευρωεκλογές θα καταγράψουν ρεκόρ αποχής. Η ζέστη είναι αφόρητη και το διακύβευμα θεωρείται –λανθασμένα– δευτερεύον για να μείνει κανείς και να ψηφίσει, αντί να πάει να δροσιστεί σε κάποια παραλία. Η εγχώρια πολιτική κατακλύζεται από ασκήσεις εντυπωσιασμού με έμφαση στο φαίνεσθαι μέσω νέων κοινωνικών δικτύων, παρά σαφών προτάσεων. Οι δε Βρυξέλλες έχουν ταυτιστεί στο μυαλό πολλών συμπολιτών μας με την απρόσωπη γραφειοκρατία, την αναποτελεσματικότητα και τα εσωτερικά πολιτικά παιχνίδια – πράγμα που μοιάζει να επιβεβαιώνει η άχαρη μάχη για την επιλογή των κορυφαίων ευρω-αξιωματούχων. Σε μια στιγμή που η κλιματική κρίση, οι συνεχιζόμενοι πόλεμοι στην ευρύτερη γειτονιά μας και η τρομακτική ακρίβεια είναι θέματα που μας απειλούν με υπαρξιακό σχεδόν τρόπο, δεν υπάρχει πολυτέλεια για χαλαρότητα. Η ταυτόχρονη και εντυπωσιακή άνοδος της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη πιθανότατα θα αλλάξει τους συσχετισμούς, επιδιώκοντας να σπρώξει την ατζέντα της Ε.Ε. προς όλο και πιο φοβικές και απομονωτικές κατευθύνσεις, υποθηκεύοντας, εντέλει, την ίδια της την υπόσταση. Ψηφίζω στις ευρωεκλογές γιατί ως Ευρωπαίος πολίτης οφείλω να μη μείνω παθητικός θεατής των εξελίξεων. Πενήντα χρόνια μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα και πάνω από σαράντα μετά την είσοδο της χώρας στην ΕΟΚ είναι η ώρα να ξαναπάρουμε την πολιτική (αλλά και την ψήφο μας) στα σοβαρά· πριν να είναι πολύ αργά.
Σπύρος Κίντζιος, Πρύτανης Γεωπονικού Πανεπιστημίου
Οφείλουμε να ψηφίσουμε, καθώς δεν είναι ούτε λογικό ούτε έξυπνο να απεμπολεί κάποιος το δικαίωμα να επιλέξει, έστω και ως ελάχιστη ατομική οντότητα, τους συντελεστές της πολιτικής και των αποφάσεων που τον αφορούν άμεσα ή/και έμμεσα. Το ασυνήθιστα μεγάλο ποσοστό αποχής στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις καταδεικνύει το έλλειμμα αντίληψης αυτής της δυνατότητας. Ιδιαίτερα όσον αφορά τις ευρωεκλογές, το διακύβευμα του αποτελέσματός τους είναι εξαιρετικά ουσιαστικό. Είμαστε μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης και οι κανόνες που ρυθμίζουν τους περισσότερους τομείς των καθημερινών δραστηριοτήτων μας εξαρτώνται σημαντικά από το ενωσιακό πλαίσιο. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της γεωργίας, η δημόσια χρηματοδότηση της οποίας καθορίζεται σχεδόν αποκλειστικά από τους κανόνες της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Αλλά και στο πεδίο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ο συνεχώς αυξανόμενος αριθμός των συμμαχιών ευρωπαϊκών πανεπιστημίων σηματοδοτεί τη μετάβαση από την εγχώρια στην πανευρωπαϊκή κλίμακα διακυβέρνησης. Η Ευρώπη είμαστε εμείς και είναι στο χέρι μας να αποφασίσουμε τις πολιτικές που θα χαράξουν το μέλλον μας.
