Μέχρι την τελευταία στιγμή της προεκλογικής περιόδου αρκετά στελέχη του ΠΑΣΟΚ επέμεναν, σε πείσμα των περισσότερων δημοσκοπικών μετρήσεων, ότι το κόμμα βρίσκεται κοντά στην κατάκτηση της δεύτερης θέσης στις ευρωεκλογές. Ευσεβής πόθος ή καλύτερη ανάγνωση των προθέσεων και των διαθέσεων του εκλογικού σώματος;
Το καλό σενάριο – Επιστροφή στο μέλλον του διπολισμού
Το καλό σενάριο για το ΠΑΣΟΚ στη σημερινή εκλογική αναμέτρηση είναι αυτό: το κόμμα να έρθει δεύτερο, αυξάνοντας το ποσοστό του και αφήνοντας πίσω, στην τρίτη θέση τον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτομάτως αυτό θα σηματοδοτήσει την εδραίωση του Νίκου Ανδρουλάκη στην ηγεσία του κόμματος. Οι εσωκομματικοί επικριτές υπάρχουν. Πρόκειται για στελέχη που αμφισβητούν τις επιλογές της ηγεσίας από τις εθνικές εκλογές και μετά, καθώς, όπως λένε, το κόμμα έχασε την ευκαιρία να αξιοποιήσει την περιδίνηση του ΣΥΡΙΖΑ και να καταστεί κυρίαρχο στον χώρο της Κεντροαριστεράς. Με το ΠΑΣΟΚ στη δεύτερη θέση, η μουρμούρα αυτή αυτομάτως θα σταματήσει.
Η κατάκτηση της δεύτερης θέσης, ακόμη και αν οι κάλπες δεν είναι εθνικών εκλογών, θα δώσει στο ΠΑΣΟΚ αέρα «αξιωματικής αντιπολίτευσης», τη δυνατότητα δηλαδή να εμφανίζεται ως ο κυρίαρχος αντιπολιτευτικός πόλος απέναντι στη Νέα Δημοκρατία και την κυβέρνηση.
Ολική επαναφορά στον ιστορικό διπολισμό της Μεταπολίτευσης. Σε συνδυασμό, βεβαίως, με την προδιαγεγραμμένη κρίση που θα εκδηλωθεί στον ΣΥΡΙΖΑ εάν το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης έρθει τρίτο. Κρίση που θα διευκολύνει τους σχεδιασμούς της ηγετικής ομάδας του ΠΑΣΟΚ για κινήσεις ανασύνθεσης της Κεντροαριστεράς.
Από θέση ισχύος ο Νίκος Ανδρουλάκης θα μπορέσει να ανοίξει αυτή τη συζήτηση βάζοντας τους δικούς του όρους στο τραπέζι, προφανώς και το να είναι ο ίδιος επικεφαλής της νέας προσπάθειας. Μια συζήτηση για ένα νέο μέτωπο απέναντι στην κυβέρνηση, η οποία ασφαλώς και θα αφορά σημαντικό κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ, που περιμένει το αποτέλεσμα των εκλογών για να καθορίσει τη στάση του πρωτίστως έναντι του Στέφανου Κασσελάκη και ακολούθως έναντι της αναπόφευκτης επιβεβαίωσης για το πολιτικό κενό απέναντι σε μια Ν.Δ., της οποίας η κυριαρχία στο πολιτικό σκηνικό δείχνει αδιατάρακτη.
Το ποσοστό που θα λάβουν τα μικρότερα κόμματα του χώρου της Κεντροαριστεράς, όπως η Νέα Αριστερά και ο Κόσμος, και τον εάν θα καταφέρουν να εκλέξουν ευρωβουλευτή ή όχι, σε σημαντικό βαθμό θα καθορίσει τους όρους της συζήτησης μαζί τους για ένα νέο σχήμα, ώστε να προκύψει μέτωπο προοδευτικών δυνάμεων απέναντι στη Ν.Δ.
Αφορά αυτή η συζήτηση στελέχη που απομακρύνθηκαν από το ΠΑΣΟΚ και βρίσκονται κοντά στη Ν.Δ.; Είναι κοινός τόπος ότι ένα μέτωπο απέναντι στο κυβερνών κόμμα, προκειμένου να έχει ρεαλιστικές, ισχυρές πιθανότητες να αποτελέσει εναλλακτική εξουσίας, θα πρέπει να ανακτήσει τον χώρο του Κέντρου που έχει καταφέρει να πάρει η Ν.Δ.
Υπό αυτή την έννοια, η συζήτηση μπορεί να μην αφορά στελέχη που εντάχθηκαν ως υπουργοί στην κυβέρνηση της Ν.Δ., αλλά πρόσωπα που έφυγαν από το ΠΑΣΟΚ, θεωρώντας ότι δεν απευθύνεται πειστικά στο Κέντρο, όπως για παράδειγμα ο Ανδρέας Λοβέρδος, τα οποία θα μπορούσαν να έχουν θέση σε αυτή τη διαδικασία.
Αν η επίδοση στην ευρωκάλπη κινηθεί κάτω του εθνικού ποσοστού 11,84%, τότε η επόμενη ημέρα δεν θα βρει το ΠΑΣΟΚ αντιμέτωπο μόνο με την εσωστρέφεια, αλλά και με την πρόθεση Κασσελάκη να «αρπάξει» απογοητευμένα στελέχη.
Το μέτριο – Μετρώντας τον πήχυ μονάδα μονάδα
Ενα δεύτερο σενάριο για το ΠΑΣΟΚ είναι να μείνει στην τρίτη θέση, αλλά να καταφέρει να βελτιώσει το ποσοστό των εθνικών εκλογών – είχε λάβει 11,84%. Σε αυτή την περίπτωση πολλά θα κριθούν όχι μόνο από το ποσοστό της ανόδου, αλλά και από το εύρος της διαφοράς με τον δεύτερο ΣΥΡΙΖΑ. Αν η διαφορά είναι μικρή και ο ΣΥΡΙΖΑ βρεθεί δεύτερος μεν, αλλά με ποσοστό μικρότερο του 17,83% της εθνικής κάλπης, τότε και πάλι η συζήτηση για την ανασύνθεση της Κεντροαριστεράς μπορεί να γίνει με το ΠΑΣΟΚ σε κομβικό ρόλο.
Ο Νίκος Ανδρουλάκης δεν θα αποφύγει την εσωκομματική κριτική και πίεση, ωστόσο εκτιμάται ότι πιθανότατα θα καταφέρει να επαναβεβαιώσει την ηγεσία του ενεργοποιώντας κομματικές διαδικασίες, όπως για παράδειγμα τη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής, για να λάβει από εκεί το πράσινο φως να συνεχίσει.
Οι εκτιμήσεις από τους ανθρώπους που γνωρίζουν τους συσχετισμούς δυνάμεων μέσα στο ΠΑΣΟΚ είναι ότι ο πρόεδρος του κόμματος έστω και δύσκολα μπορεί να καταφέρει να επιβιώσει από τις όποιες φωνές αμφισβήτησης ακουστούν, με βασικό όπλο τη διαρκή ανοδική πορεία του κόμματος, έστω και με αργούς ρυθμούς, απέναντι στις υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις που καταγράφουν απώλειες στα ποσοστά τους.
Πάντως, σε αυτό το σενάριο θα φανεί πόσο αποφασισμένα είναι να συνεχίσουν σε μια δική τους πρωτοβουλία ορισμένα στελέχη του ΠΑΣΟΚ που ήδη έχουν διαύλους επικοινωνίας με στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ ή και της Νέας Αριστεράς και συζητούν κινήσεις συμπόρευσης για την επόμενη μέρα.
Επιπλέον, στα συγκοινωνούντα δοχεία της Κεντροαριστεράς μεγάλη επίδραση θα έχουν και οι εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν αποκλείεται να αντιμετωπίσει ισχυρές εσωτερικές αναταράξεις, που σίγουρα δεν θα αφήσουν ανεπηρέαστες τις υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις του χώρου.
Το κακό – Οι ψίθυροι θα γίνουν κραυγές
Το κακό σενάριο για το ΠΑΣΟΚ και την ηγεσία του είναι σήμερα το βράδυ το κόμμα να βγει από την εκλογική αναμέτρηση όχι απλώς τρίτο, αλλά έχοντας καταγράψει απώλειες δυνάμεων, με ποσοστό δηλαδή ίσο ή μικρότερο του 11,84%. Οι φωνές αμφισβήτησης της ηγεσίας, που δεν εκδηλώνονται ανοιχτά, κυρίως διότι κανείς δεν ήθελε να φορτωθεί την ευθύνη πρόκλησης μιας κρίσης στην οποία θα μπορούσε να αποδοθεί το κακό εκλογικό αποτέλεσμα, θα είναι πλέον εκτός ελέγχου.
Η βασική αιτίαση κατά του Νίκου Ανδρουλάκη, που παρασκηνιακά ακούγεται κάθε φορά που μια νέα δημοσκόπηση εμφανίζει το κόμμα καθηλωμένο σε «χαμηλές πτήσεις», είναι ότι δεν κατάφερε να αξιοποιήσει το momentum του περυσινού καλοκαιριού και την εικόνα διάλυσης του ΣΥΡΙΖΑ για να καταστήσει το ΠΑΣΟΚ απόλυτο κυρίαρχο του κεντροαριστερού χώρου.
Οι επικρίσεις των εσωκομματικών αντιπάλων αφορούν επιλογές σε πρόσωπα και στρατηγική και τη θέση του κόμματος σε κομβικές πολιτικές αποφάσεις. Σε μια τέτοια εξέλιξη το βασικό ερώτημα είναι εάν το ΠΑΣΟΚ, που είχε εισέλθει σε πορεία σταδιακής αύξησης των δυνάμεών του, μπορεί να επιβιώσει από μια νέα καθοδική πορεία. Αν, δηλαδή, στο κόμμα υπάρχουν αντοχές και δυνάμεις για να γίνει ακόμη μία προσπάθεια παλινόρθωσης του παλαιού, κραταιού εαυτού του ή αν αυτή θα είναι η χαριστική βολή. Πολλά θα εξαρτηθούν όχι μόνο από τις εσωτερικές διεργασίες, αλλά και από τις πρωτοβουλίες, συζητήσεις και κινήσεις της επόμενης μέρας.
Ο Στέφανος Κασσελάκης εξέφρασε ανοιχτά τις διαθέσεις του: να λεηλατήσει το κόμμα από όσα στελέχη έχουν τη διάθεση να συνταχθούν μαζί του, ανταποκρινόμενα σε ένα προσκλητήριο που απηύθυνε χωρίς καν να περιμένει το εκλογικό αποτέλεσμα, προαναγγέλλοντας την πρόθεσή του ο ίδιος να είναι παρών και μετά τη σημερινή εκλογική αναμέτρηση, ανεξαρτήτως του αποτελέσματος της κάλπης.
