Ακόμη πιο ισχυρά είναι τα σενάρια για επικείμενο ανασχηματισμό στην κυβέρνηση –και πριν από το υπουργικό συμβούλιο της Παρασκευής–, με πολλούς μάλιστα να λένε πως οι αλλαγές είναι «μονόδρομος» μετά το ηχηρό μήνυμα που εστάλη από τους πολίτες, που κατέβασαν το ποσοστό της Νέας Δημοκρατίας στο χαμηλότερο επί εποχής Μητσοτάκη, ανεβάζοντας παράλληλα τα δεξιά κόμματα αθροιστικά σχεδόν στο 20%.
Η χθεσινή απόφαση του πρωθυπουργού να ακυρώσει το ταξίδι στην Ιορδανία και να παραχωρήσει σήμερα συνέντευξη στο κεντρικό δελτίο του Alpha δείχνει την πρόθεσή του να πάρει άμεσα πρωτοβουλίες και να κάνει πράξη αυτό που είπε για «νέα αφετηρία», στην οποία ο ανασχηματισμός μπορεί να είναι κομβικό κομμάτι.
Αποτίμηση
Χθες πάντως στο Μέγαρο Μαξίμου ήταν ημέρα απολογισμού και αποτίμησης του εκλογικού αποτελέσματος, η οποία –σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ»– κινήθηκε σε τρία επίπεδα:
• Πρώτον, η αποχή ήταν τεράστια λόγω της έλλειψης διακυβεύματος. «Πολλοί από αυτούς που δεν πήγαν να ψηφίσουν, αν είχαμε εθνικές εκλογές θα πήγαιναν και θα ψήφιζαν ξανά Νέα Δημοκρατία», έλεγε στέλεχος του Μαξίμου χθες το πρωί, δίνοντας το στίγμα της τεράστιας αποχής που κόστισε στην κυβερνητική παράταξη, βάζοντας παράλληλα το αποτέλεσμα «στην πραγματική του βάση».
• Δεύτερον, στο Μαξίμου θεωρούν πως εκφράστηκε σαφέστατη δυσαρέσκεια για συγκεκριμένες πολιτικές, όπως για παράδειγμα απέναντι στους ελεύθερους επαγγελματίες και τους δικηγόρους. Μπορεί στην πορεία να υπήρξε «διόρθωση» των πολιτικών, αλλά η πληγή είχε ανοίξει. «Τι θέλουν οι νεοδημοκράτες; Χαμηλούς φόρους και ασφάλεια», έλεγε κυβερνητική πηγή, τονίζοντας πως η κυβέρνηση έπρεπε να είναι πιο προσηλωμένη προς αυτή την κατεύθυνση και δεν το έπραξε, εισπράττοντας τελικά δυσαρέσκεια.
Στη μεγάλη αποχή και σε πρωτοβουλίες όπως η φορολόγηση των ελεθέρων επαγγελματιών και ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών αποδίδεται, μεταξύ άλλων, η μείωση του ποσοστού του κυβερνώντος κόμματος.
• Τρίτον, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, υπάρχει προβληματισμός για το πολιτικό μήνυμα που έστειλε η βάση της Νέας Δημοκρατίας, που είτε απείχε είτε επέλεξε να κινηθεί σε άλλα πιο δεξιά κόμματα. Η ίδια κυβερνητική πηγή έλεγε στην «Κ» πως «ο κόσμος της Ν.Δ. μάς είπε πως δεν πρέπει να τον θεωρούμε δεδομένο και μπορεί πολύ εύκολα να κινηθεί διαφορετικά», καθώς τα δεξιά κόμματα σημείωσαν το ιστορικό 20%, ενώ η Ν.Δ. την ίδια ώρα πάθαινε μεγάλη καθίζηση. Οι ερμηνείες όμως δεν είναι ξεκάθαρες εδώ –αντιθέτως αποκλίνουν–, ενδεικτικό της εσωτερικής ζύμωσης που υπάρχει στην κυβέρνηση. Το πιο κεντρώο κομμάτι της Ν.Δ. διαβάζει διαφορετικά το αποτέλεσμα, αποδίδοντας την αποχή και σε πολλούς κεντρώους που δεν πήγαν στην κάλπη ως ένδειξη διαμαρτυρίας για καθυστέρηση των μεταρρυθμίσεων και αλλαγών. Το συγκεκριμένο μπρα ντε φερ δεν θα λήξει έτσι απλά, καθώς οι δύο διαφορετικές απόψεις υποστηρίζονται με πάθος από τις δύο πλευρές. Η πλευρά πάντως που υποστηρίζει πως οι απώλειες είναι από την παραδοσιακή βάση της Ν.Δ. είναι πλειοψηφούσα στην Κοινοβουλευτική Ομάδα, εστιάζοντας στο θέμα του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών, που κατηγορούν ως «κορωνίδα» της κεντρώας στροφής της οποίας ο αντίκτυπος φάνηκε στην κάλπη.
Πάντως, η πλευρά που βλέπει καθυστερήσεις σε κομβικές αλλαγές είναι αρκετά ισχυρή μέσα στο Μαξίμου και υποστηρίζει πως ο γάμος των ομοφύλων δεν είχε τον αντίκτυπο στο εκλογικό σώμα «που λένε οι δεξιοί». Η τελική άποψη του ίδιου του Κυριάκου Μητσοτάκη για το πού οφείλονται οι απώλειες θα φανεί στον επικείμενο ανασχηματισμό.
Δύο ακόμη βασικά διλήμματα που θα κληθεί να απαντήσει ο πρωθυπουργός και έχουν άμεση σχέση (και) με τον ανασχηματισμό είναι τι θα κάνει με το Μέγαρο Μαξίμου και προς τα πού θα κινηθεί στην πολιτική σκακιέρα. Θεωρείται πιθανό στο Μαξίμου να υπάρξουν ενισχύσεις, με πολλούς να λένε πως η ενίσχυση της Κεντροδεξιάς εντός του νεοκλασικού είναι μονόδρομος. Οι αποφάσεις ωστόσο θα είναι ψύχραιμες, με τις πληροφορίες να λένε πως ο κ. Μητσοτάκης αν προχωρήσει σε αλλαγές εντός του Μαξίμου αυτές θα είναι περιορισμένες, για να δώσουν το στίγμα που θέλει, χωρίς όμως να αλλάξει τη βασική μαγιά.
Αξιοποίηση της Κ.Ο.
Από εκεί και πέρα, μια ευρύτερη συζήτηση αφορά το πώς θα κινηθεί γενικότερα η Ν.Δ. στην πολιτική σκακιέρα, ώστε να θωρακίσει τα δεξιά της. Και εδώ όποιος περιμένει κάποια απότομη στροφή στα δεξιά «δεν ξέρει τον Μητσοτάκη», όπως λέει αρμόδια πηγή. Επειδή όμως η αναχαίτιση της ανόδου των δεξιών κομμάτων είναι επιτακτική ανάγκη, στο τραπέζι βρίσκεται η αξιοποίηση μεγαλύτερου αριθμού από την Κοινοβουλευτική Ομάδα και μικρότερη εξωκοινοβουλευτικών. Και κυρίως στελεχών που προέρχονται από τη Ν.Δ. Η άποψη άλλωστε που έχει διαμορφωθεί το τελευταίο διάστημα στο Μαξίμου είναι πως υπάρχουν στελέχη της Κοινοβουλευτικής Ομάδας που θα πρόσφεραν περισσότερα ως μέλη της κυβέρνησης από άλλα εξωκοινοβουλευτικά, που δεν βοηθούν ούτε κυβερνητικά ούτε πολιτικά. «Το ότι η Ν.Δ. δεν έχει πάγκο είναι ένας μύθος», τόνιζε στην «Κ» κυβερνητική πηγή, απαριθμώντας τουλάχιστον 10 βουλευτές που θα μπορούσαν να είναι υπουργοί ή υφυπουργοί. Με δεδομένο λοιπόν πως η άνεση του 41% είναι πια παρελθόν, η Ν.Δ. έχει σαφώς ανάγκη να βάλει στο παιχνίδι περισσότερο την Κοινοβουλευτική Ομάδα. Χθες μάλιστα ο βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας Μάριος Σαλμάς ζήτησε έκτακτη σύγκληση της Κ.Ο. για να αναλυθεί το αποτέλεσμα των εκλογών.
Οι «μαύρες τρύπες» της Ν.Δ. στην κάλπη της Κυριακής
Σε αναλυτική καταγραφή των αποτελεσμάτων ανά νομό προχωράει ήδη από χθες η Ν.Δ., ώστε να καταφέρει να αποκρυπτογραφήσει ποιες είναι οι αιτίες για την καθίζηση του ποσοστού της. Τα ποσοστά της έχουν πολλές διακυμάνσεις ανά νομό. Ας δούμε τα χαμηλότερα και την πολιτική εξήγησή τους:
Το ποσοστό στον ακριτικό νομό της Ροδόπης, 19,61%, είναι το χαμηλότερο στην Ελλάδα, αλλά είναι αποτέλεσμα περισσότερο δημογραφικό παρά πολιτικό. Το μειονοτικό κόμμα ΚΙΕΦ σάρωσε με 36,1%, καθώς οι μουσουλμάνοι είναι πλέον πλειοψηφία, αφήνοντας πολύ μικρά περιθώρια στη Ν.Δ.
Αντίστοιχο θέμα υπάρχει και στην Ξάνθη, όπου η Ν.Δ. έλαβε 20,39%. Και εδώ το μειονοτικό κόμμα βγήκε πρώτο με 27,16%, με το θέμα του δημογραφικού και της μείωσης του χριστιανικού πληθυσμού να αποτελούν εθνικό ζήτημα.
Το μικρότερο ποσοστό της –πλην των δύο νομών με τη μειονότητα– η Ν.Δ. το πήρε στη Δυτική Αθήνα με 22,82%. Η συγκεκριμένη περιοχή ήταν πάντα προνομιακή της Κεντροαριστεράς και αυτό φαίνεται από το γεγονός πως ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ και ΠΑΣΟΚ πήραν μαζί 34%.
Το αμέσως επόμενο πιο μικρό ποσοστό πήρε στην Αχαΐα με 23,13%. Ουδέποτε η πρωτεύουσα της Δυτικής Ελλάδας ήταν κάποιος ευνοϊκός για τη Ν.Δ. νομός, στις τελευταίες ωστόσο ευρωεκλογές υπέστη καθίζηση 3,5% από τις προηγούμενες και σ’ αυτό έπαιξε μεγάλο ρόλο και το γεγονός πως Ελληνική Λύση και Νίκη κατέγραψαν μαζί ποσοστό κοντά στο 15%.
Ακολουθεί η λαϊκή Β΄ Πειραιώς με 24,02%, ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά της Ν.Δ. πανελλαδικά. Το ποσοστό ωστόσο δεν αποτελεί έκπληξη, καθώς και στις προηγούμενες ευρωεκλογές του 2019 η Ν.Δ. κινήθηκε στα ίδια επίπεδα και απλώς επιβεβαίωσε πως είναι μια δύσκολη περιοχή για το κυβερνών κόμμα.
Τα αίτια που τα ποσοστά της υποχώρησαν σημαντικά σε μια σειρά από νομούς ανά την επικράτεια.
Και στο Ιόνιο η Νέα Δημοκρατία κατέγραψε μερικά από τα πιο χαμηλά ποσοστά της. Στην Κέρκυρα έλαβε 24,47%, με την Ελληνική Λύση και τη Νίκη να παίρνουν μαζί 12,8%. Και στην Κεφαλονιά η Ν.Δ. δεν πέρασε το φράγμα του 25%, φτάνοντας το 24,9%, με το ΚΚΕ εδώ να έχει πάνω από 15%. Παρόμοια κατάσταση και στη Ζάκυνθο, με τη Ν.Δ. να καταγράφει ποσοστό 25,26%, με δεύτερο το ΚΚΕ με 17,7%.
Στην Α΄ Θεσσαλονίκης η Νέα Δημοκρατία έλαβε επίσης πολύ χαμηλό ποσοστό, μόλις 24,33%, με την Ελληνική Λύση να πλησιάζει το 14%.
Και στο Ηράκλειο η Ν.Δ. κατέγραψε πολύ χαμηλό ποσοστό της τάξεως του 24,54%. Εδώ κομβικό ρόλο έχει παίξει το ποσοστό του ΠΑΣΟΚ, που ξεπέρασε το 26%, ενώ και τα τρία κόμματα δεξιά της Ν.Δ. πλησίασαν το 10%, ένα ποσοστό που για την Κρήτη δεν θεωρείται αμελητέο.
Στο όριο του 25% βρέθηκε η Ν.Δ. και στη Βοιωτία, λαμβάνοντας 24,98%, που φαίνεται να πλήρωσε σε μεγάλο βαθμό και τον πόλεμο μεταξύ Θήβας και Αγρινίου για το Ειρηνοδικείο, που σε τοπικό επίπεδο αποτέλεσε μέγα θέμα.
Τα υψηλότερα ποσοστά
Τέλος, όσον αφορά τα υψηλότερα ποσοστά η Νέα Δημοκρατία τα κατέγραψε στη Λακωνία με 35,62%, στον Βόρειο Τομέα της Αθήνας με 34,69%, στη Χίο με 33,74%, στην Αν. Αττική με 32,95%, στην Καρδίτσα με 32,2%, ενώ από τη Μακεδονία το υψηλότερο ποσοστό το πήρε στη γενέτειρα του Κωνσταντίνου Καραμανλή, τις Σέρρες, με 31%.
