Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών ενίσχυσε μεν ακροδεξιά, λαϊκιστικά και αντιευρωπαϊκά κινήματα, ωστόσο σε καμία περίπτωση δεν άλλαξε δραματικά τους συσχετισμούς εντός του Ευρωκοινοβουλίου. Οι φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις που κινούνται πέριξ του Κέντρου, εφόσον ενώσουν τις δυνάμεις τους, θα είναι σε θέση να ελέγχουν τις αποφάσεις, ακόμη και με διαρροές βουλευτών. Ομως, η μετατόπιση προς συντηρητικότερες και πιο ριζοσπαστικές πολιτικές σε εθνικό επίπεδο είναι προ των πυλών, δεδομένου ότι στα 2/3 των κρατών-μελών δυνάμεις με ανάλογη ατζέντα κατέγραψαν είτε άνοδο είτε παγίωση στις πρώτες θέσεις. Ωστόσο, το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ευρωπαϊκής Ενωσης αυτή τη στιγμή δεν είναι οι ισορροπίες στο Ευρωκοινοβούλιο, αλλά οι κλυδωνισμοί στον γαλλογερμανικό άξονα.
Μετά τα αποτελέσματα της περασμένης Κυριακής, οι ηγέτες Γαλλίας και Γερμανίας είναι ακόμη πιο αποδυναμωμένοι, γεγονός που εκ των πραγμάτων επιδρά τόσο στην επιρροή τους στα ευρωπαϊκά δρώμενα όσο και στην πρόσληψη των δρώντων εκτός Ε.Ε. για την αποτελεσματικότητά τους. Επί παραδείγματι, μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση θα έχουν από εδώ και πέρα, διαπραγματευόμενοι απευθείας με Παρίσι και Βερολίνο, ηγέτες όπως ο Ταγίπ Ερντογάν, ο Σι Τζινπίνγκ και αυτοί των κρατών της Μέσης Ανατολής, πολλώ δε μάλλον ο Τραμπ εφόσον κερδίσει τις εκλογές, στο μέλλον ακόμη και ο Πούτιν, θεωρώντας ότι οι ηγεσίες σε Γαλλία και Γερμανία είναι από προχθές πιο ευάλωτες. Αυτή η νέα συνθήκη, τουλάχιστον μέχρι να ξεκαθαρίσει η κατάσταση, επηρεάζει συνολικά τη θέση της Ευρωπαϊκής Ενωσης στον κόσμο, όπου το διπλωματικό της αποτύπωμα είναι έτσι κι αλλιώς ισχνό, γιατί οι δύο κυριότεροι διαμορφωτές της ευρωπαϊκής πολιτικής βρίσκονται πλέον σε εσωστρέφεια.
Πώς θα μπορέσει ο Μακρόν, ο οποίος προωθεί την ιδέα της ενιαίας άμυνας και εξωτερικής πολιτικής, να είναι εξίσου προσηλωμένος στο όραμά του, αν κληθεί να «συγκατοικήσει» με πρωθυπουργό προερχόμενο από την Εθνική Συσπείρωση της Λεπέν; Θα είναι ενιαία η στάση της Γαλλίας για το μέλλον της Ευρώπης ή (το πιθανότερο) το Παρίσι θα ομιλεί με δύο φωνές στο εξωτερικό; Ακόμη κι αν πετύχει το σχέδιο Μακρόν και οριστεί πρωθυπουργός από κάποιον άλλον πολιτικό σχηματισμό, η έτσι κι αλλιώς αναμενόμενη περαιτέρω ενίσχυση –συγκριτικά με τις προηγούμενες κοινοβουλευτικές εκλογές– της Εθνικής Συσπείρωσης δεν θα μετριάσει εκ των πραγμάτων την αποφασιστική στάση του Γάλλου προέδρου σε ζητήματα στα οποία η ατζέντα με την αντίστοιχη της Λεπέν απέχει παρασάγγας (π.χ. σχέσεις με Ρωσία ή ομοσπονδοποίηση Ε.Ε.); Επίσης, πόσο θα εισακούγεται πλέον ο Γάλλος πρόεδρος από ηγέτες τύπου Ορμπαν; Ποια εργαλεία θα μπορεί να ενεργοποιήσει για να γίνει πιστευτός όταν ο χρονικός ορίζοντας παραμονής του στην εξουσία συρρικνώνεται, όπως και η απήχησή του στο εσωτερικό;
Σε δίνη η Γερμανία
Ως προς τη Γερμανία, η συζήτηση έχει φουντώσει ακόμη και για ενδεχόμενη αντικατάσταση του καγκελάριου Σολτς, με διαδόχους να ξεπροβάλλουν αξιοποιώντας την αντικειμενικά πολύ ασθενική πολιτική παρουσία του πρώτου, εξέλιξη που βάζει την ισχυρότερη οικονομία της Ευρώπης σε εσωτερική δίνη. Η αντιπολίτευση θέτει ζήτημα νομιμοποίησης του έτσι κι αλλιώς απορρυθμισμένου κυβερνητικού συνασπισμού, η επιβίωση του οποίου μέχρι το τέλος της θητείας του τίθεται εν αμφιβόλω. Και το νεοναζιστικό μόρφωμα της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD) επιχειρεί να ακολουθήσει το παράδειγμα σχετικής κανονικοποίησης της Λεπέν, θέτοντας εκτός κόμματος τον επικεφαλής του ευρωψηφοδελτίου Μαξιμίλιαν Κρα, πρόεδρο της κοινοβουλευτικής ομάδας, για πρόσφατες δηλώσεις του υπέρ των ναζί αλλά και αποκαλύψεις για σχέσεις με Ρωσία και Κίνα. Στόχος είναι σε πρώτη φάση το AfD να επιστρέψει στους κόλπους της ευρωομάδας Ταυτότητας και Δημοκρατίας του ID. Αλλά ενδεχομένως να βάζει και υποθήκη για το μέλλον ώστε να αποτινάξει την ταμπέλα του φίλα προσκείμενου προς τους ναζί, ώστε να προσελκύσει περισσότερους ψηφοφόρους από μια μεγαλύτερη δεξαμενή.
Ρυθμιστής η Μελόνι
Η εξωτερική πολιτική και γενικότερα οι ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες που έχουν τη Γερμανία στο επίκεντρό τους δεν πρέπει να παρεμποδιστούν από τις εξελίξεις στο εσωτερικό. Εντούτοις, εκ των πραγμάτων, μια έτσι κι αλλιώς σχετικά άτολμη κυβέρνηση δύσκολα θα βρεθεί στην πρωτοπορία (έστω) των ευρωπαϊκών εξελίξεων το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Οπότε, η πρώτη διδάξασα για το πώς οι ρίζες του φασισμού και η ταύτιση με ακραίες αντιλήψεις μπορούν να μετατραπούν σε mainstream πολιτικό, η Τζόρτζια Μελόνι, καθίσταται εκ των πραγμάτων ρυθμιστής των εξελίξεων. Αν, λοιπόν, η Ιταλίδα πρωθυπουργός παίξει σωστά τα χαρτιά της, τότε η χρησιμότητά της δεν θα περιοριστεί σε τυχόν υποστήριξη της υποψηφιότητας Φον ντερ Λάιεν, αλλά θα διευρυνθεί στην ευρύτερη ευρωπαϊκή ατζέντα. Αυτή έχει τουλάχιστον δύο διαστάσεις: την εσωτερική και την εξωτερική. Η πρώτη εμπεριέχει το Σύμφωνο Σταθερότητας, την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη με κοινωνικό πρόσημο, τη δημοκρατία, το μεταναστευτικό, την πράσινη μετάβαση, την ψηφιακή μετάβαση, αλλά και την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση ή την περιχαράκωση στα εθνικά σύνορα. Η δεύτερη αφορά τη θέση της Ευρωπαϊκής Ενωσης στον κόσμο, τη σχέση της με Ρωσία, Κίνα, Ινδία, τον παγκόσμιο Νότο από τη μία και τις Ηνωμένες Πολιτείες από την άλλη.
Επιθυμεί η Μελόνι μια πιο παρεμβατική Ε.Ε. στα πρότυπα του πλάνου Μακρόν, και πώς ο δεύτερος, από θέση αδυναμίας, που έχει μάλιστα στηρίξει την υποψηφιότητα Ντράγκι, και με προφανείς διαφωνίες μαζί της σε σημαντικά ζητήματα, θα μπορούσε να βρει ένα modus operandi με την ανερχόμενη Ιταλία; Την ενδιαφέρει την Ιταλίδα πρωθυπουργό να παίξει τον ρόλο γέφυρας μεταξύ φιλοευρωπαϊκών και αντιευρωπαϊκών δυνάμεων, αλλά και με ηγέτες όπως ο Ορμπαν, ώστε να εξαργυρώσει τη στάση της εν συνεχεία υπέρ των ιταλικών συμφερόντων, ή η στήριξη στην ευρωπαϊκή ιδέα, κόντρα στο ιδεολογικό της υπόβαθρο, αποτελεί τακτικισμό και μόνο; Σημειωτέον ότι το υψηλό χρέος και τα οικονομικά προβλήματα δεν επιτρέπουν στη Μελόνι να κινηθεί με την ευχέρεια που ενδεχομένως θα ήθελε και είναι εκ των βασικών λόγων που έχει υποχρεωθεί στην επίδειξη μιας υπεύθυνης και φιλοευρωπαϊκής στάσης. Μετά την περασμένη Κυριακή, πάντως, βγαίνει η ίδια, και κατ’ επέκταση η χώρα της, αισθητά ενισχυμένη, με πολλούς να αναμένουν τη στάση που θα κρατήσει απέναντι στην υποψηφιότητα Φον ντερ Λάιεν αλλά και γενικότερα στην πλήρωση των θεσμικά σημαντικών θέσεων, ώστε να καταλάβουν τις προθέσεις της.
Το παζάρι των επόμενων εβδομάδων θα είναι σκληρό. Αλλά τελικά αυτό που έχει πολύ μεγαλύτερη αξία για την Ε.Ε. είναι η επόμενη μέρα και αυτή προσώρας προδιαγράφεται προβληματική, αν όχι ζοφερή.
