«Αν δεν μπορείς να νικήσεις τον Κασσελάκη, θα κερδίσεις τον Μητσοτάκη;». Σε μία από τις δημόσιες τοποθετήσεις του μέσα στην εβδομάδα, ο Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος είπε αυτό που πολλοί σκέφτονται στο ΠΑΣΟΚ και κινητοποιεί όλες τις διεργασίες για αλλαγή ηγεσίας. Τώρα, μετά και την επεισοδιακή, κοινή συνεδρίαση Πολιτικού Γραφείου και Κοινοβουλευτικής Ομάδας την περασμένη Τετάρτη, το ενδιαφέρον στρέφεται στον χρόνο των επόμενων κινήσεων, καθώς από πολλούς προεξοφλείται ότι ο Νίκος Ανδρουλάκης δεν μπορεί να αποφύγει την προσφυγή στη βάση. Μπορεί, όμως, να επιδιώξει να αξιοποιήσει προς όφελός του τις διαδικασίες, ώστε οι κάλπες να στηθούν σε χρόνο που ο ίδιος θεωρεί ότι τον ευνοεί.
Καθώς, όμως, το εσωκομματικό παιχνίδι στο ΠΑΣΟΚ δεν εξελίσσεται σε συνθήκες εργαστηρίου, όσα συμβαίνουν και όσα δρομολογούνται επηρεάζονται από τις ευρύτερες εξελίξεις στον χώρο της Κεντροαριστεράς και από την κινητικότητα που καταγράφεται και στον ΣΥΡΙΖΑ. Παράλληλα, κάθε άλλο παρά απαρατήρητη πέρασε η δημόσια παρέμβαση και προτροπή του Αλέξη Τσίπρα για την ανάγκη οι προοδευτικές δυνάμεις να κινηθούν σε διαδικασίες σύγκλισης και συνεννόησης, ως μόνη λύση απέναντι στον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Παρέμβαση που κάνει ορισμένους στο ΠΑΣΟΚ να πιστεύουν ότι εάν το κόμμα δεν δείξει αντανακλαστικά και δεν κινηθεί γρήγορα, μπορεί να βρεθεί να κυνηγάει τις εξελίξεις που θα το ξεπεράσουν. Σε κάθε περίπτωση, το παιχνίδι έχει ανοίξει και οι ενδιαφερόμενοι και πιθανοί διεκδικητές της ηγεσίας στο κόμμα προετοιμάζουν τις επόμενες κινήσεις τους, με το βλέμμα στραμμένο στις κινήσεις των αντιπάλων. Ο Νίκος Ανδρουλάκης διατηρεί για τον εαυτό του το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού, καθώς δεν υπάρχουν και πολλά που μπορούν να κάνουν οι πιθανοί αντίπαλοί του εάν δεν γνωστοποιήσει ο ίδιος πώς σκέφτεται να δρομολογήσει τα επόμενα βήματα. Αν δεν υπάρχει διαδικασία ανάδειξης ηγεσίας, πώς μπορεί κάποιος να δηλώσει υποψήφιος σε αυτή;
Στον τοίχο
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, μετά τη συνεδρίαση της περασμένης Τετάρτης, όπου βρέθηκε κυριολεκτικά με την πλάτη στον τοίχο, καθώς τοποθετήθηκαν απέναντί του στελέχη από όλο το φάσμα –ιδεολογικό και ηλικιακό– του ΠΑΣΟΚ, σε μια κριτική που ξέφυγε από κάθε όριο πολιτικού πολιτισμού, ακόμη και κοσμιότητας, περνάει στην αντεπίθεση. Σε συνομιλητές του χαρακτηρίζει «ντροπιαστικά» όσα έγιναν και προσθέτει ότι δεν έχει ζήσει το κόμμα ανάλογες καταστάσεις. Οι επαναλαμβανόμενες αναφορές σε ηττημένο κόμμα, «λες και το κόμμα βρίσκεται στο 5%», και οι προσωπικοί χαρακτηρισμοί που του απέδωσαν κάποιοι, φτάνοντας να τον παρομοιάσουν με τον Μπέρια, τον εξόργισαν. «Είμαι εγώ Μπέρια, που ποτέ δεν διέγραψα κανέναν;», εμφανίζεται να αναρωτιέται. «Είμαι εγώ Μπέρια που άνοιξα τα ψηφοδέλτια σε νέους υποψηφίους και έσπασα την “ιδιοκτησιακή” λογική κάποιων για τις εκλογικές τους περιφέρειες;». Η πικρία είναι δεδομένη, όπως και ο θυμός, καθώς εμφανίζεται να θεωρεί ότι συντονισμένα μια ομάδα στελεχών εδώ και μήνες εργαζόταν στην κατεύθυνση αποδόμησής του, προετοιμάζοντας το έδαφος για να επιτεθεί μετά τις εκλογές.
«Είμαι εγώ Μπέρια, που ποτέ δεν διέγραψα κανέναν; Που άνοιξα τα ψηφοδέλτια σε νέους υποψηφίους και έσπασα την “ιδιοκτησιακή” λογική κάποιων για τις εκλογικές τους περιφέρειες;».
Πώς θα εκφραστούν αυτά και πώς θα επηρεάσουν τις αποφάσεις του; Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ έχει τη φήμη ανθρώπου που λειτουργεί με έναν πολύ στενό κύκλο συνεργατών. Κάτι που τώρα, λόγω της κρισιμότητας της συγκυρίας και εξαιτίας της αποστασιοποίησης σειράς στελεχών που στο παρελθόν τον στήριξαν, ισχύει ακόμη περισσότερο. Ετσι είναι δύσκολο να διαρρεύσουν πληροφορίες για τις προθέσεις του και το σχέδιο που θα ξεδιπλώσει στην Κεντρική Επιτροπή της Κυριακής. Δεδομένης της ροπής σε τακτικισμούς που του αποδίδουν εχθροί και φίλοι, προεξοφλείται ότι η παρουσία του στην Κεντρική Επιτροπή και ο οδικός χάρτης που θα παρουσιάσει για τις επόμενες κινήσεις στο κόμμα δεν θα είναι κάτι απλό. Ωστόσο φαίνεται ότι θα κινηθεί ανάμεσα σε δύο εναλλακτικές: η πρώτη είναι να προκηρύξει τις εκλογές το φθινόπωρο, όπως του ζητήθηκε από αρκετά στελέχη του κόμματος, και στο ενδιάμεσο να επιδιώξει να οικοδομήσει συμμαχίες προκειμένου να φτάσει ο ίδιος στις κάλπες με όσο το δυνατόν καλύτερες πιθανότητες ανανέωσης της θητείας του. Η δεύτερη εκδοχή, την οποία δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν και πιο πιθανή, είναι να επιχειρήσει με διάφορες διαδικασίες να μεταθέσει τον χρόνο προσφυγής στις κάλπες. Η πραγματοποίηση μιας συνδιάσκεψης ή ακόμη και ενός συνεδρίου θα μπορούσε να αξιοποιηθεί σε αυτή την κατεύθυνση και να μεταθέσει τον χρόνο προσφυγής στη βάση για το θέμα της ηγεσίας μέσα στο 2025. Μια τέτοια εξέλιξη θεωρείται από πολλά στελέχη καταστροφική, καθώς το κόμμα θα εγκλωβιστεί σε παρατεταμένη εσωστρέφεια, φθορά και γκρίνια, που το πιθανότερο είναι να προκαλέσουν αποστροφή στην εκλογική βάση και συρρίκνωσή της.
Το ενδεχόμενο ενός εκλογικού αιφνιδιασμού με άμεση παραπομπή στη βάση για ανάδειξη ηγεσίας ακόμη και μέσα στον Ιούλιο, το οποίο είχε διακινηθεί ως σκέψη από το άμεσο περιβάλλον του Νίκου Ανδρουλάκη, δεν δείχνει ιδιαίτερα πιθανό. Σε μια τέτοια περίπτωση, στην καρδιά του καλοκαιριού και έπειτα από πέντε εκλογικές αναμετρήσεις, εκτιμάται ότι ο αριθμός εκείνων που θα ανταποκρίνονταν στο προσκλητήριο προκειμένου να ψηφίσουν για εκλογή αρχηγού στο ΠΑΣΟΚ θα ήταν τόσο μικρός, που θα έδινε την εικόνα ενός μικρού κόμματος με ελάχιστη διείσδυση στην κοινωνία.
Οι κινήσεις Δούκα
Στην πλατεία Κοτζιά ο Χάρης Δούκας, χωρίς να έχει πει ότι θα είναι υποψήφιος, έχει πει όλα όσα «φωνάζουν» ότι θα είναι υποψήφιος. Και οι στενοί συνεργάτες του το επιβεβαιώνουν, κάνοντας λόγο για δρόμο που δεν έχει πλέον επιστροφή. Η μόνη περίπτωση να μην αποφάσιζε τη συμμετοχή του στην κούρσα για την ανάδειξη ηγεσίας στο ΠΑΣΟΚ ο δήμαρχος Αθηναίων θα ήταν αν εμφανίζονταν πάρα πολλοί ενδιαφερόμενοι και η διαδικασία αποκτούσε χαρακτηριστικά ευτελισμού. Δεν δείχνει, ωστόσο, να υπάρχει τέτοια προοπτική.
Ο δήμαρχος Αθηναίων έχει ήδη διαμορφώσει ένα επιτελείο συνεργατών, το οποίο εργάζεται σε δύο κατευθύνσεις ταυτόχρονα: στην παραγωγή έργου στον δήμο, ώστε να καταστεί σαφές ότι ο κ. Δούκας δεν αφήνει πίσω την ευθύνη που ανέλαβε για την πόλη της Αθήνας, και στην οικοδόμηση συμμαχιών για τη διεκδίκηση της ηγεσίας στο ΠΑΣΟΚ. Το αμέσως επόμενο διάστημα και πριν από την Κεντρική Επιτροπή του ΠΑΣΟΚ, που συνεδριάζει στο τέλος του μήνα, πιθανότατα ο δήμαρχος Αθηναίων θα εκδηλώσει την πρόθεσή του να είναι υποψήφιος, όποτε κινηθούν οι διαδικασίες. Προκειμένου σε δεύτερο χρόνο, στην Κεντρική Επιτροπή, να παρουσιάσει το συγκεκριμένο πλαίσιο της υποψηφιότητάς του. Ηδη έχει δώσει ένα πρώτο δείγμα γραφής, που επικεντρώνεται στην ανάγκη συστράτευσης δυνάμεων γύρω από το ΠΑΣΟΚ, που θα λειτουργήσει σαν κορμός στην προσπάθεια ανασύνθεσης της ευρύτερης δημοκρατικής παράταξης, προκειμένου να μπορέσει να διεκδικήσει εκ νέου πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξελίξεις. Παράλληλα, ο κ. Δούκας αναμένεται ότι θα ξεκαθαρίσει την πρόθεσή του να μην εγκαταλείψει τον δήμο, ακόμη και αν εκλεγεί πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ.
Μάλιστα, όπως αναφέρουν συνεργάτες του, και για τον Νίκο Ανδρουλάκη, όταν ήταν υποψήφιος το 2021, ορισμένοι είχαν ενστάσεις ότι δεν μπορεί να είναι ευρωβουλευτής και πρόεδρος του κόμματος ταυτόχρονα, αλλά τελικά αυτό λειτούργησε. Ηδη γύρω από την προοπτική υποψηφιότητας του δημάρχου Αθηναίων συσπειρώνονται στελέχη του ΠΑΣΟΚ που θεωρούν ότι στην πράξη απέδειξε με την εκλογή του στον δήμο ότι μπορεί να ενώσει και να κινητοποιήσει ευρύτερες δυνάμεις, κάτι που είναι και το ζητούμενο αυτή τη στιγμή προκειμένου να διαμορφωθεί πειστικός πόλος απέναντι στη Ν.Δ. και την κυριαρχία της στην πολιτική σκηνή.
Οι άλλοι ενδιαφερόμενοι
Ο Παύλος Γερουλάνος έχει προεξοφλήσει τη συμμετοχή του στην εσωκομματική διαδικασία με την οποία είναι εξοικειωμένος, καθώς ήταν υποψήφιος και το 2021. Τότε, στον πρώτο γύρο της εκλογικής αναμέτρησης είχε έρθει πέμπτος, εξασφαλίζοντας το 2,99% των ψήφων.
Ο Μανώλης Χριστοδουλάκης δηλώνει μέχρι την τελευταία στιγμή σε συνομιλητές του ότι περιμένει τις ανακοινώσεις του Νίκου Ανδρουλάκη για το εάν και πότε θα γίνει η προσφυγή στη βάση του κόμματος και μετά θα οριστικοποιήσει τις αποφάσεις του για το εάν θα είναι ο ίδιος υποψήφιος. Εναλλακτικά θα μπορούσε να στηρίξει κάποια άλλη υποψηφιότητα. Αλλωστε είναι πολύ νέος, μόλις 33 χρόνων, και θα μπορούσε και στο μέλλον να διεκδικήσει έναν πιο κεντρικό ρόλο στο κόμμα.
Στην τελική ευθεία για την οριστικοποίηση των αποφάσεων δεν αποκλείεται να προκύψει κάποια άλλη υποψηφιότητα. Και άλλα στελέχη κινούνται στο παρασκήνιο διερευνώντας τις προοπτικές που θα είχε μια τέτοια κίνησή τους, αναζητώντας συμμαχίες ή επιδιώκοντας να εξασφαλίσουν κάποιες δεσμεύσεις για την προοπτική τους στο κόμμα, προκειμένου ανοιχτά να εκδηλώσουν στήριξη σε κάποιον από τους υποψηφίους.
Παράλληλα εξελίσσονται ζυμώσεις ανάμεσα σε στελέχη του ΠΑΣΟΚ και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και άλλων πολιτικών δυνάμεων του χώρου της Κεντροαριστεράς, στην κατεύθυνση ανάληψης πρωτοβουλιών για την ενοποίηση και κοινή δράση. Δεν είναι τυχαίο ότι έγιναν τέτοιες παρεμβάσεις στη συνεδρίαση Πολιτικού Γραφείου και Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ την περασμένη Τετάρτη από στελέχη όπως ο Μιχάλης Κατρίνης, ο οποίος μίλησε για στρατηγική επιλογή του ΠΑΣΟΚ όσον αφορά την προγραμματική συνεργασία με κόμματα της προοδευτικής αντιπολίτευσης και στόχο μια παράταξη που να μπορεί να γίνει κυβέρνηση. Δεν αποκλείεται μέσα από αυτές τις διεργασίες και ζυμώσεις να προκύψει κάποια επιπλέον υποψηφιότητα, όταν ξεκαθαρίσει το τοπίο σε σχέση με τις διαδικασίες και τον χρόνο που αυτές θα «τρέξουν».
Στην πρώτη δημοσκόπηση μετά τη δρομολόγηση των εσωκομματικών εξελίξεων στο ΠΑΣΟΚ (GPO για το Star), ο Νίκος Ανδρουλάκης υπερτερεί έναντι των πιθανών εσωκομματικών αντιπάλων του ως καταλληλότερος για την ηγεσία στο ΠΑΣΟΚ. Στο σχετικό ερώτημα προς όλους τους συμμετέχοντες στη δημοσκόπηση είναι πρώτος με 20,7% και ακολουθούν ο Χάρης Δούκας με 16,5% και ο Παύλος Γερουλάνος με 13,3%. Ακόμη μεγαλύτερη είναι η προτίμηση στο πρόσωπο του Νίκου Ανδρουλάκη μεταξύ όσων ψήφισαν ΠΑΣΟΚ στις ευρωεκλογές. Το 34,5% αυτών τον θεωρεί καταλληλότερο για να ηγηθεί του κόμματος και ακολουθούν ο Παύλος Γερουλάνος με 17,7% και ο Χάρης Δούκας με 17,2%.
