Η ευρωπαϊκή πολιτική περιβάλλοντος και οι επιμέρους πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και την προστασία της φύσης είναι ένα πεδίο που προσφέρεται για κοινές δράσεις, θέσεις και πρωτοβουλίες των δημοκρατικών – προοδευτικών πολιτικών δυνάμεων στην Ευρώπη αλλά και στη χώρα μας. Διότι κοινό χαρακτηριστικό των προοδευτικών – δημοκρατικών δυνάμεων είναι η έγνοια για τις επόμενες γενιές και το συλλογικό καλό, μακριά από την αντίληψη της εφήμερης ευημερίας για ορισμένους. Δεν ισχυριζόμαστε ότι αυτό αποτελεί το μοναδικό ή το απολύτως ικανό κοινό σημείο επαφής των προοδευτικών δυνάμεων για συμπόρευση. Είναι όμως ένας κοινός παρονομαστής για σημαντικές πρωτοβουλίες που μπορούν να μετουσιωθούν σε νόμους, θεσμούς και πολιτικές και να οδηγήσουν σε συνέργειες προς όφελος της κοινωνίας, δίχως κατ’ ανάγκη ή ως προϋπόθεση την άρση της αυτοτέλειας των κομματικών σχηματισμών.
Δύο παραδείγματα από την τρέχουσα ευρωπαϊκή νομοθετική πραγματικότητα με προφανείς προεκτάσεις στο εσωτερικό: Ενα αναφορικά με προσφάτως θεσπισμένη νομοθεσία. Και ένα σχετικά με προτεινόμενη νομοθεσία.
Το πρώτο παράδειγμα αφορά τον εμβληματικό ευρωπαϊκό κανονισμό για την υποχρεωτική αποκατάσταση της κατεστραμμένης φύσης από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Το σχέδιο κανονισμού πολεμήθηκε λυσσαλέα πέρυσι το καλοκαίρι στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (καταψηφίστηκε από τους ευρωβουλευτές Ν.Δ., Χρυσής Αυγής και ΚΚΕ). Τελικά, ο κανονισμός πέρασε χάρη στη σθεναρή επιμονή και σύμπραξη Αριστερών, Σοσιαλδημοκρατών, Πρασίνων και Φιλελευθέρων. Ποιες εκ των ανωτέρω αποτελούν προοδευτικές και ποιες συντηρητικές δυνάμεις αποδεικνύεται στην πράξη, χωρίς άλλες περιττές ταμπέλες και επεξηγήσεις.
Το δεύτερο παράδειγμα (πάντοτε με αναφορά στην κλιματική κρίση και στην προστασία του περιβάλλοντος) αποτελεί συνάμα και πρόταση προς τις προοδευτικές δυνάμεις ενόψει κρίσιμων αποφάσεων τα επόμενα χρόνια σε μια κομβική τομεακή πολιτική όπως η Κοινή Αγροτική Πολιτική, που επηρεάζει σημαντικά και τη χώρα μας. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, το διακύβευμα για κάθε Ευρωπαίο αγρότη και καταναλωτή είναι η αντιμετώπιση της τριπλής πρόκλησης της βιωσιμότητας – ανθεκτικότητας (οικονομικής, περιβαλλοντικής, κοινωνικής), της διατροφικής ασφάλειας, της διασφάλισης των υδάτινων πόρων και διαχείρισης εδαφών. Οι προκλήσεις αυτές οφείλουν να σχεδιαστούν και να εφαρμοστούν με κριτήρια περιφερειακής ανάπτυξης και υποδομών, αποδοτικής παραγωγής και προϊόντων. Το κόστος των προκλήσεων αυτών δεν μπορεί να επιβαρύνει τους καταναλωτές που, διά μέσου και των αθέμιτων πρακτικών της εφοδιαστικής αλυσίδας εντός και εκτός Ελλάδας, συρρικνώνουν το βιοτικό τους επίπεδο. Το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο για την ΚΑΠ 2023-2027, που κατέθεσε η κυβέρνηση χωρίς κοινωνική διαβούλευση, βρίσκεται σε φάση επαναπροσδιορισμού της λόγω των αλλαγών που θα γίνουν στις πολιτικές της ΚΑΠ το επόμενο διάστημα. Οι διαπραγματεύσεις μας πρέπει να περιλαμβάνουν ολοκληρωμένη και πολυεπίπεδη πολιτική ασφαλιστικής πολιτικής σε συνδυασμό με ένα νέο ΕΛΓΑ, εκσυγχρονισμό του παραγωγικού μοντέλου με ψηφιοποίηση της παραγωγικής αλυσίδας χωρίς την επιβάρυνση των ίδιων των αγροτών και νέο σύστημα διαχείρισης υδάτινων πόρων. Αυτές οι πολιτικές θα ενισχύσουν την ανθεκτικότητα και ανταγωνιστικότητα των ελληνικών αγροτικών εκμεταλλεύσεων.
Στο νέο συντηρητικό πολιτικό περιβάλλον που διαμορφώνεται στην Ευρώπη είναι ευθύνη των προοδευτικών – δημοκρατικών δυνάμεων να συνεργάζονται και να αξιώνουν ένα καλύτερο αύριο για τις επόμενες γενιές και την κοινωνία.
Επειδή η Ε.Ε. οφείλει να έχει προμετωπίδα της την οικολογία και την περιβαλλοντική προστασία σε κάθε επιμέρους πολιτική και ασφαλώς στην ΚΑΠ, δεν μπορεί να «τσουβαλιάζει» συλλήβδην όλες τις χώρες ανεξαρτήτως ιδιαιτεροτήτων και ως εκ τούτου να στραγγαλίζει κάποιες έναντι κάποιων άλλων. Γι’ αυτό προτείνουμε οι χώρες που αποδεδειγμένα βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της κλιματικής κρίσης, με ερημοποίηση, θεομηνίες, ξηρασία, ξηροθερμία, τροπικότητα κτλ. (όπως η Ελλάδα), να μην αντιμετωπιστούν στην επόμενη ΚΑΠ οριζόντια και ισοπεδωτικά, αλλά με μεγαλύτερη ευελιξία και περισσότερους πόρους. Με άλλα λόγια, η ένθεση της περιβαλλοντικής πολιτικής και της κλιματικής κρίσης στην ΚΑΠ να γίνει από φαινομενικό μειονέκτημα, πλεονέκτημα για εξασφάλιση περισσότερων πόρων και μεγαλύτερης ευελιξίας.
Στο νέο συντηρητικό πολιτικό περιβάλλον που διαμορφώνεται στην Ευρώπη, με την προστασία του περιβάλλοντος να επισκιάζεται από άλλες γεωστρατιωτικές προτεραιότητες, είναι ευθύνη των προοδευτικών – δημοκρατικών δυνάμεων να συνεργάζονται και να αξιώνουν κάθε φορά ένα καλύτερο αύριο για τις επόμενες γενιές και την κοινωνία, μακριά από περιχαρακώσεις και εγωισμούς για όσα (πολλά) μπορούν να ενώσουν. Η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης με την κοινωνία σύμμαχο είναι ένα μόνο από αυτά και μπορεί να αποτελέσει τον ασφαλέστερο οδικό χάρτη της συνεργασίας των δυνάμεων της Κεντροαριστεράς.
*Ο κ. Νικόλας Φαραντούρης είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με τον ΣΥΡΙΖΑ – Π.Σ. / The Left, καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου και Δικαίου Ενέργειας στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς.
*Η κ. Κατερίνα Μπατζελή είναι πρ. υπουργός Γεωργίας, πρ. μέλος του ελληνικού και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με το ΠΑΣΟΚ/S&D.
