Σε μια, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις, τρίμηνης διάρκειας διαδικασία σοβαρών αναταράξεων φαίνεται πως θα εισέλθει το ΠΑΣΟΚ από αύριο Κυριακή, ημέρα διεξαγωγής μιας εξαιρετικά κρίσιμης συνεδρίασης της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος.
Στον απόηχο της πρόσφατης δημόσιας πρότασης του Χάρη Δούκα για προσφυγή στις κάλπες για την ανάδειξη νέας ηγεσίας τον προσεχή Νοέμβριο, χθεσινοβραδινές πληροφορίες έφεραν τον υπό έντονη εσωκομματική αμφισβήτηση πρόεδρο Νίκο Ανδρουλάκη να ετοιμάζεται αύριο να εισηγηθεί το κλείσιμο αυτής της εκκρεμότητας νωρίτερα μέσα στο φθινόπωρο, με πιθανότερο αυτή τη στιγμή οι εσωκομματικές κάλπες να μη στηθούν μετά τον Οκτώβριο. Σε κάθε περίπτωση ο Ν. Ανδρουλάκης μέχρι τότε θα ασκεί πλήρως τα καθήκοντά του: Θα οργανώσει την εκδήλωση για τα 50 χρόνια του ΠΑΣΟΚ, ενώ θα μιλήσει και στη ΔΕΘ.
Δεν μπορεί η σημερινή κατάσταση να «σέρνεται» για πολύ, φέρεται να σημειώνει ο κ. Ανδρουλάκης. Αφενός αναγνωρίζει το αυτονόητο πως όσο τελεί υπό αμφισβήτηση, οι δυνατότητες για αξιόπιστες παρεμβάσεις στο πολιτικό σύστημα θα είναι εξαιρετικά περιορισμένες. Αφετέρου, πιθανόν εκτιμά πως η επιτάχυνση των διαδικασιών είναι ευνοϊκή για εκείνον, έναντι του νυν δημάρχου, ως προς τους εσωκομματικούς συσχετισμούς.
Σε επίπεδο φιλοδοξιών ή και σχεδιασμών, πέραν του νυν αρχηγού, ακούγονται –ως γνωστόν– περισσότερα του ενός ονόματα υποψηφίων, με πρώτο ασφαλώς εκείνο του νυν δημάρχου Αθηναίων Χάρη Δούκα, ενώ δεν είναι λίγοι και εκείνοι οι οποίοι θα ανέμεναν άμεσα γνωστοποίηση τρίτης υποψηφιότητας, αυτή τη φορά από τον Παύλο Γερουλάνο.
Πέραν του δημάρχου Αθηναίων, σίγουρα υποψήφιος θα είναι ο Παύλος Γερουλάνος, ενώ ακούγονται τα ονόματα των Μιχάλη Κατρίνη και Μιλένας Αποστολάκη – Αύριο η κρίσιμη Κ.Ε.
Οι τρεις τους, με πολύ μικρές διαφορές (20,9% ο κ. Ανδρουλάκης, 21,5% ο κ. Δούκας και 18,4% ο κ. Γερουλάνος) εμφανίζονται ως πρώτοι στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ σε περίπτωση εσωκομματικών εκλογών, σύμφωνα με δημοσκόπηση (Interview). Ουδείς, ωστόσο, αποκλείει το ενδεχόμενο να κάνουν την εμφάνισή τους –ακόμα και μετά τη μεθαυριανή συνεδρίαση της Κ.Ε.– και άλλες υποψηφιότητες. Ηδη «ακούγεται» το όνομα του Μιχάλη Κατρίνη, ενώ ορισμένοι στη Χαριλάου Τρικούπη εκφράζουν την εκτίμηση πως δεν θα πρέπει να αποκλειστεί και η περίπτωση της Μιλένας Αποστολάκη.
Ως προς την περίπτωση Δούκα, ο κ. Ανδρουλάκης αναμένεται να εμφανιστεί πως ζητεί «καθαρές λύσεις»: Να μην επιλεγεί, δηλαδή, για αρχηγός ένα μη κοινοβουλευτικό πρόσωπο. Ο κ. Δούκας δήλωσε πως ακόμα και αν εκλεγεί πρόεδρος, θα παραμείνει στη δημαρχία, γεγονός το οποίο σημαίνει πως θα προκύψει σχήμα δυαρχίας, με επικεφαλής πιθανότατα της Κ.Ο. τον Μανώλη Χριστοδουλάκη που ήδη εξέφρασε, ως γνωστόν, δημόσια τη στράτευσή του δίπλα στον δήμαρχο – κάνοντας ουκ ολίγους να κάνουν λόγο για προσυναφθείσες υπόγειες συμφωνίες. «Δεν μπορεί για τρία χρόνια να μένει χωρίς αντίπαλο ο κ. Μητσοτάκης στη Βουλή», φέρεται να λέει χαρακτηριστικά η πλευρά Ανδρουλάκη.
Σημειώνεται, τέλος, ότι όχι ευκαταφρόνητος αριθμός στελεχών στέκεται με έντονο προβληματισμό για την επικρατούσα κατάσταση, τηρώντας μεγάλες αποστάσεις από το «δίπολο» Ανδρουλάκη – Δούκα και τις κινήσεις τους.
Κριτική από την κυβέρνηση στην επιλογή του Χάρη Δούκα
Πόλεμος μεταξύ Μεγάρου Μαξίμου και Χάρη Δούκα ξεκίνησε χθες, με αφορμή το σχόλιο του κυβερνητικού εκπροσώπου Παύλου Μαρινάκη σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Open, όπου μεταξύ άλλων κλήθηκε να σχολιάσει την υποψηφιότητα του Χάρη Δούκα.
«Ακούς ανθρώπους που έχουν μια μικρομεσαία επιχείρηση και σου λένε δεν μου φτάνουν οι ώρες της ημέρας για τη δουλειά μου, να δω την οικογένειά μου, να διοικήσω μια επιχείρηση. Δεν μπορώ να καταλάβω ένας άνθρωπος που διοικεί τον μεγαλύτερο δήμο της χώρας, πώς μπορεί να το κάνει αυτό και να έχει αποτέλεσμα και να διοικήσει ένα από τα μεγαλύτερα κόμματα», είπε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος και προσέθεσε: «Δεν το έχω ξανακούσει, και πέρα από τον χρόνο είναι και ένα ζήτημα θεσμικό. Είναι ο δήμαρχος Αθηναίων. Μπορεί να δούμε τον πρόεδρο του κόμματος που μπορεί να είναι αξιωματική αντιπολίτευση και θέλει αύριο – μεθαύριο να γίνει και κυβέρνηση να είναι ο πρώτος πολίτης του μεγαλύτερου δήμου της χώρας;», κατέληξε, τονίζοντας την (αντι)θεσμική διάσταση του θέματος.
Τέσσερις αρχηγοί τα τελευταία είκοσι χρόνια
Με όρους ιστορικούς, το ΠΑΣΟΚ φέτος έχει πολιτικά γενέθλια-«ορόσημο», δεδομένου ότι συμπληρώνει 50 χρόνια ύπαρξης στη χώρα, γεγονός το οποίο κάτω από άλλες συνθήκες θα ήταν αφορμή για εκδηλώσεις πανηγυρικού χαρακτήρα. Ωστόσο, η νέα κρίση που έχει ξεσπάσει στη Χαριλάου Τρικούπη, σε συνέχεια εκείνων που το έχουν περίπου εγκλωβίσει σε φθοροποιό σπιράλ από την αρχή των μνημονίων, δεν αφήνει περιθώρια πανηγυρισμών.
Οπως, δε, ακριβώς συνέβη και με όλες τις προηγούμενες ανάλογες κρίσεις, έτσι και αυτή συνδέεται άμεσα με την έγερση ζητήματος αμφισβήτησης του αρχηγού και εκκίνησης εσωκομματικών διαδικασιών για την ανάδειξη νέου προσώπου στην προεδρία του Κινήματος.
Τίποτα από όλα αυτά τα χαρακτηριστικά, ασφαλώς, δεν εκδηλώθηκαν κατά τα χρόνια ισχύος του ιδρυτή και μακροβιότερου ηγέτη του ΠΑΣΟΚ, Ανδρέα Παπανδρέου. Το πρόσωπο που διαχρονικά –έως ακόμα και σήμερα– θεωρείται «ιερό τοτέμ» για τον ελληνικό σοσιαλιστικό χώρο, καθώς παρέμεινε πρόεδρος για 22 χρόνια: από τη στιγμή της ίδρυσης με τη Διακήρυξη της «3ης του Σεπτέμβρη» του 1974, έως το 1996, όταν απεβίωσε.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου παρέμεινε πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ από το 1974, οπότε και το ίδρυσε, μέχρι τον θάνατό του, το 1996.
Εκείνη τη χρονιά, νέος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ εξελέγη έπειτα από «ιστορικών διαστάσεων» μάχη στο εσωτερικό ενός κόμματος, ο Κ. Σημίτης. Διέθετε ήδη τον ρόλο του πρωθυπουργού, εκλεγείς από την τότε πράσινη Κοινοβουλευτική Ομάδα, όταν αποσύρθηκε ο ιδρυτής εξαιτίας σοβαρών προβλημάτων υγείας που αντιμετώπιζε. Στη θέση αυτή παρέμεινε για οκτώ χρόνια, έως τον Φεβρουάριο του 2004, όταν με εκλογή πλέον από τη βάση τον διαδέχθηκε ο μετέπειτα επίσης πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου.
Ο γιος του ιδρυτή, έχοντας το βαρύ όνομα, παρέμεινε στην αρχηγία επίσης για οκτώ χρόνια, αφήνοντας το κόμμα σε βαθύτατη κρίση (μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης), και την καρέκλα του αρχηγού στον Ευ. Βενιζέλο. Ο επί πολλά έτη έως τότε υπουργός, εκλέγεται πρόεδρος τον Μάρτιο του 2012, για να αποχωρήσει μόλις τρία χρόνια αργότερα: τον Ιούνιο του 2015 στην αρχηγία για πρώτη φορά στην ιστορία του ΠΑΣΟΚ εκλέγεται γυναίκα – με επίσης βαρύ, ιστορικό για τον συγκεκριμένο πολιτικό χώρο, όνομα: η Φώφη Γεννηματά.
Επί των ημερών της, το ΠΑΣΟΚ φάνηκε με δυσκολίες να διαγράφει έστω και μικρή ανοδική τροχιά, μετά μια μακρά πορεία διαρκούς συρρίκνωσης. Εξι χρόνια μετά την εκλογή της, ωστόσο, χάνει τη σκληρή μάχη με τον καρκίνο, και την διαδέχεται πλέον (Δεκέμβριος 2021) στην ηγεσία ο Ν. Ανδρουλάκης. Ο υπό ανοιχτή αμφισβήτηση σημερινός αρχηγός μένει να αποδειχθεί αν θα «σπάσει» το αρνητικό ρεκόρ της τριετίας στην παραμονή στην προεδρία, ή στη θέση του θα εκλεγεί άλλο πρόσωπο, ως ο έβδομος αρχηγός.
Στη μακρά αυτή πεντηκονταετή πορεία των έξι αρχηγών, εκ των οποίων οι τέσσερις άλλαξαν μέσα στα τελευταία 20 χρόνια, υπήρξαν κατά καιρούς και άλλοι διεκδικητές, που όμως έχασαν στις σχετικές εσωκομματικές διαδικασίες. Αναφέρονται οι Ακης Τσοχατζόπουλος, Κ. Σκανδαλίδης, Ανδρ. Λοβέρδος και Οδ. Κωνσταντινόπουλος.
