Πρόκειται για διορισμό. Για πρωθυπουργικό προνόμιο. Πρόκειται για αξίωμα τυπικά άσχετο με εκλογικούς ανταγωνισμούς και υπολογισμούς. Κι όμως, αυτή τη φορά ο επόμενος επίτροπος της Ελλάδας φαίνεται να αναδεικνύεται εμμέσως από την κάλπη. Ή, ακριβέστερα, από τους ανέμους που απελευθέρωσαν οι ευρωεκλογές.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης φέρεται να έχει κάνει την επιλογή του. Τα κριτήριά του είναι διαποτισμένα από τα πολιτικά συμπεράσματα που εξήγαγε από την ευρωκάλπη. Στο σκεπτικό της επούλωσης των εκλογικών πληγών που έχει η Ν.Δ. στο συντηρητικό ακροατήριο της Βόρειας Ελλάδας αποδίδεται το χρίσμα στον περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολο Τζιτζικώστα, ο οποίος τις τελευταίες ώρες φερόταν ως επικρατέστερος για να λάβει θέση στο διευθυντήριο των Βρυξελλών.
Η επανάσταση της πατριωτικής και ριζοσπαστικής Δεξιάς, που το 28% της Ν.Δ. σηματοδοτεί, έκανε τον ρεαλιστή Μητσοτάκη να αφουγκραστεί τη μομφή που δέχεται εδώ και καιρό ότι το κόμμα του έχει μπατάρει προς το Κέντρο. Και να αποφασίσει ότι ενδεχομένως ήρθε η ώρα να πάρει και η Δεξιά ένα μεγαλύτερο μερίδιο εξουσίας.
Σύμφωνα με μια ερμηνεία (που πάντως σηκώνει πολλή συζήτηση…), ένα υπολογίσιμο μέρος της βάσης της Ν.Δ. εκμεταλλεύτηκε τις ευρωεκλογές για να στείλει το μήνυμα «ώς εδώ και μη παρέκει» με τις διαρκείς απονομές θέσεων εξουσίας, τις υπουργοποιήσεις προσώπων προερχόμενων από το Κέντρο και τον «κοινωνικό ακτιβισμό». Ο νόμος για την ισότητα στον γάμο χρησιμοποιείται ως συνεκδοχή για όλες τις δεξιές δυσαρέσκειες. Τη συζήτηση περί προδοσίας της «ψυχής» του κόμματος υποδαυλίζουν στελέχη της Ν.Δ., που απλώς αισθάνονται ότι η καριέρα τους δεν εξελίχθηκε όπως θα ήθελαν τα τελευταία χρόνια. Σε κάθε περίπτωση, όμως, είναι γεγονός ότι μερίδα της παραδοσιακής Δεξιάς είτε απείχε στις ευρωεκλογές είτε ψήφισε κόμματα δεξιότερα της Ν.Δ.
Ειδικότερα στη Μακεδονία η δεξιά πτέρυγα της Ν.Δ. με δυσκολία κρατήθηκε όρθια απέναντι στην επέλαση Βελόπουλου – Νατσιού. Μια από τις συνέπειες του «εκλογικού σεισμού» ήταν να συζητηθεί σοβαρά η επιθυμία του «γνήσιου δεξιού» Τζιτζικώστα να είναι ο επόμενος Ελληνας επίτροπος. Ο 46χρονος και πατέρας δύο παιδιών Τζιτζικώστας επιτυγχάνει στρατοσφαιρικά ποσοστά στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και είναι ο μόνος νεοδημοκράτης που συσπειρώνει το σύνολο της Δεξιάς πάνω από τη Λάρισα. Εάν αισθανθεί περιφρονημένος θα μπορούσε να σηκώσει παντιέρα. Ηδη τα Σκόπια και τα Τίρανα έχουν ερεθίσει την πατριωτική πτέρυγα. Ορισμένοι διακινούν τη φήμη –που πάντως διαψεύδεται από αρμόδιες πηγές– ότι ο Τζιτζικώστας θα μπορούσε να ιδρύσει μια «Λίγκα του Βορρά» και να εκφράσει την πατριωτική Δεξιά γνησιότερα από τους Βελόπουλους. Κάποιοι μάλιστα θυμήθηκαν ότι στον α΄ γύρο των εσωκομματικών εκλογών της Ν.Δ. του 2015-2016 ήλθε τρίτος με 20% (έναντι 28,5% του Μητσοτάκη και μόλις 11% του Αδώνιδος Γεωργιάδη).
Πηγές του Μαξίμου λένε ότι «ο Τζιτζικώστας είναι στη shortlist» και πως «η τελική απόφαση θα εξαρτηθεί από το χαρτοφυλάκιο που θα λάβει η Ελλάδα».
Πτυχιούχος του Πανεπιστημίου Τζορτζτάουν της Ουάσιγκτον στις Πολιτικές Επιστήμες και Διπλωματία και του βρετανικού UCL (Ευρωπαϊκή Δημόσια Διοίκηση και Οικονομικά), ο Τζιτζικώστας συνδυάζει το ευπρεπές βιογραφικό με την έφεση στον λαϊκισμό και τις άριστες σχέσεις με το οπαδικό, λούμπεν και μπρουτάλ πολιτικό στοιχείο του Βορρά. Γιος του πολιτικού της Ν.Δ. Γιώργου Τζιτζικώστα (που έφυγε πρόωρα από τη ζωή το 2000) εκλέχτηκε οριακά βουλευτής το 2007 και το 2009. Οι μετοχές του στη Δεξιά απογειώθηκαν το 2014, όταν κόντρα στον Αντώνη Σαμαρά (που τον ήθελε υποψήφιο δήμαρχο Θεσσαλονίκης) κατέβηκε ως αντάρτης στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (κόντρα στην επίσημη υποψηφιότητα του Γιάννη Ιωαννίδη) και σάρωσε με 71%.
Ο περιφερειάρχης μπορεί να μην αρέσει στο «ακραίο Κέντρο», αλλά δεν έχει «συλληφθεί» να κομπάζει δημόσια (σε αντίθεση με τον προκάτοχό του Παναγιώτη Ψωμιάδη, δίπλα στον οποίο έκανε τα πρώτα του βήματα στην αυτοδιοίκηση). Αυτές τις μέρες διαβεβαιώνει ότι δεν έχει συζητήσει το θέμα του επιτρόπου με τον πρωθυπουργό και ότι η πρόσφατη συνάντησή τους πραγματοποιήθηκε λόγω της ιδιότητάς του ως προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Περιφερειών, θέση που κατέχει από το 2020. Από την άλλη πλευρά πηγές της Περιφέρειας μιλώντας στην «Κ» δεν αρνούνται ότι θα αντιμετώπιζε θετικά το ενδεχόμενο να γίνει επίτροπος.
Ανεξάρτητες πηγές διαμηνύουν ότι «το θέμα έχει κλείσει». Ο πρωθυπουργός έχει συζητήσει σχετικά τόσο με τον ίδιο τον κ. Τζιτζικώστα όσο και με τη νεοεκλεγείσα για δεύτερη θητεία πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Πηγές του Μεγάρου Μαξίμου δεν επιβεβαιώνουν τα παραπάνω, αλλά λένε προσεκτικά ότι «ο Τζιτζικώστας είναι στη μικρή λίστα (shortlist) του πρωθυπουργού». Προσθέτουν ότι «η τελική απόφαση θα εξαρτηθεί από το χαρτοφυλάκιο που θα λάβει η Ελλάδα».
Δύο επιλαχόντες
Από την άλλη πλευρά, όντως δεν έχει «κλειδώσει» πλήρως η υποψηφιότητα Τζιτζικώστα (το όνομα του επιτρόπου αναμένεται να «κλειδώσει» στις αρχές της εβδομάδας). Μπορεί ο Γιώργος Γεραπετρίτης να μην ενδιαφέρεται πλέον και μπορεί ο Μαργαρίτης Σχοινάς να έχει ενημερωθεί ότι θα πρέπει να απολαύσει τη συνταξιοδότησή του (και δεν αποκλείεται και κάποια τιμητική υπουργοποίηση στο μέλλον), αλλά παραμένουν στο παιχνίδι ο Σταύρος Παπασταύρου και η Νίκη Κεραμέως. Ο Παπασταύρου έχει όλα τα προσόντα για μια επιτυχημένη θητεία, αλλά είναι σεμνός. Δεν «τζογάρει» στην πολιτική αρένα. Η Κεραμέως μέχρι πρόσφατα ήταν το φαβορί. Η Φον ντερ Λάιεν ζήτησε γυναίκες από τους πρωθυπουργούς και μέχρι στιγμής όλοι έχουν στείλει άνδρες. Ισως την τελευταία στιγμή η Γερμανίδα πιέσει τον Ελληνα να της στείλει μια διακεκριμένη γυναίκα. Ομως, ακόμη κι αν το κάνει, δεν προβλέπεται να επιμείνει πολύ. Ο Μητσοτάκης την υποστήριξε σθεναρά και εν πολλοίς χρωστάει και σ’ αυτόν την επανεκλογή της. Οι χειρισμοί του ήταν άψογοι. Και όταν προ μηνών κάποιοι ισχυροί ομόλογοί του συζητούσαν σοβαρά να είναι εκείνος ο διάδοχός της, ο Μητσοτάκης απάντησε αρνητικά, ενισχύοντας και με αυτόν τον τρόπο τη θέση της. Μάλλον λοιπόν εκείνη θα κάνει το χατίρι του Κυριάκου στο θέμα του επιτρόπου και όχι ο Κυριάκος το δικό της.
Ποια χαρτοφυλάκια «παίζουν» για την Ελλάδα
Από την πλευρά του περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας λένε ότι «θα πρέπει πρώτα να εξετάσει αν θα μπορούσε να υπηρετήσει το χαρτοφυλάκιο που θα λάβει η Ελλάδα» στην Κομισιόν. Στην πράξη, αν του προταθεί, αποκλείεται να αρνηθεί οποιοδήποτε από τα χαρτοφυλάκια που παίζονται αυτή την ώρα. Η αγροτική ανάπτυξη έχει συζητηθεί πολύ, όπως και η ανταγωνιστικότητα, αλλά ελάχιστοι στοιχηματίζουν ακόμη ότι η Ελλάδα θα λάβει ένα από αυτά. Αντιθέτως, ουδείς θα εκπλαγεί αν ακούσει για τις μεταφορές ή την καινοτομία.
