Της Μαργαρίτας Πουρνάρα
Τα τζιτζίκια είχαν πιάσει από νωρίς δουλειά. Ο αξιωματικός της Προεδρικής Φρουράς διόρθωνε μία μία τις πιέτες στη φουστανέλα ενός ευζώνου που αντιμετώπιζε τη ζέστη με θαρραλέα στωικότητα. Οι μουσικοί που θα ερμήνευαν τον εθνικό ύμνο έβγαζαν από τις θήκες τα όργανά τους. Οι σερβιτόροι ετοίμαζαν τις παγωμένες λεμονάδες.
Ολα ήταν έτοιμα για τον σωστό εορτασμό μιας ιστορικής ημέρας. Μισός αιώνας πέρασε από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας και η δεξίωση που γίνεται κάθε χρόνο στις 24 Ιουλίου, φέτος είχε ξεκάθαρα άλλη βαρύτητα. Το ένιωθε κανείς βλέποντας τους επισήμους να κατεβαίνουν τη μαρμάρινη κλίμακα που οδηγεί στους κήπους. Ανάμεσά τους, πολλοί σπουδαίοι άνθρωποι των τεχνών και των γραμμάτων, τους οποίους έχει τιμήσει πολύ κατά τη θητεία της η ΠτΔ.
Οι αρχηγοί των Ενόπλων Δυνάμεων, αγωνιστές του αντιδικτατορικού αγώνα, μέλη της κοινωνίας των πολιτών και της ακαδημαϊκής κοινότητας, διακεκριμένοι αθλητές, δήμαρχοι ακριτικών νησιών, εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου, διανοούμενοι από τη διασπορά. Συγκροτούσαν ένα αντιπροσωπευτικό corpus της ελληνικής κοινωνίας σε μια επέτειο-ορόσημο.
Και βέβαια, παρόντες και οι πολιτικοί. Πρώτοι ήρθαν οι βουλευτές, ακολούθησαν ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου Κώστας Τασούλας, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο Νίκος Ανδρουλάκης, ο Στέφανος Κασσελάκης, ο Δημήτρης Κουτσούμπας, η Ζωή Κωνσταντοπούλου. Τελευταία κατέβηκε τις σκάλες η Κατερίνα Σακελλαροπούλου, ντυμένη στα κρεμ (ένα χρώμα που τίμησαν πολλές από τις κυρίες στη δεξίωση).
Η ομιλία της ήταν μεστή, καλειδοσκοπική. Αγγιξε τα επιτεύγματα αλλά συνυπολόγισε και τις ανοιχτές πληγές, την πρόοδο αλλά και τα σημεία όπου οφείλουμε να προσπαθήσουμε περισσότερο: «Γιορτάζουμε σήμερα τη Μεταπολίτευση, την πιο ομαλή και προοδευτική περίοδο της σύγχρονης ιστορίας μας. Μια πολιτική, κοινωνική και πολιτισμική κατάκτηση των Ελλήνων. Με ορόσημο την καθολική απόλαυση της δημοκρατίας και την άρση των αποκλεισμών και των διακρίσεων.
Το πολιτειακό επιλύθηκε, το Κομμουνιστικό Κόμμα νομιμοποιήθηκε, η εθνική αντίσταση αναγνωρίστηκε, τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων καταργήθηκαν. Μπορεί αυτά να ηχούν τώρα αυτονόητα, αλλά υπήρξαν σημαντικά βήματα για μια πολιτεία ελευθερίας και ισότητας. Οι αδιάβλητες εκλογές, η απρόσκοπτη εναλλαγή των κομμάτων στην εξουσία και η σταθερότητα του κοινοβουλευτισμού δείχνουν το βάθος και την αντοχή των δημοκρατικών μας θεσμών, ακόμα και σε δύσκολες στιγμές για την κοινωνία και το πολιτικό σύστημα», υπογράμμισε.
«Πιο υψηλό εθνικό μας χρέος, η οριστική δικαίωση του κυπριακού αγώνα, στη βάση των αποφάσεων του ΟΗΕ και του ενωσιακού κεκτημένου».
Χαρακτήρισε, στη συνέχεια, το Κυπριακό ως τη μεγαλύτερη και ανοιχτή πληγή του ελληνισμού, πέντε δεκαετίες μετά την αποτρόπαιη τουρκική εισβολή. «Η Κύπρος κέρδισε τη θέση που της αξίζει στην Ευρώπη. Είναι, όμως, ακόμη μια ημικατεχόμενη χώρα. Δεν ξεχνάμε ποτέ το πιο υψηλό εθνικό μας χρέος, την οριστική δικαίωση του κυπριακού αγώνα, στη βάση των αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών και του ενωσιακού κεκτημένου». Ξετυλίγοντας την πορεία της χώρας τα τελευταία 50 χρόνια, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας στάθηκε περισσότερο στην ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στη συνέχεια στην Ευρωζώνη: «Συνέβαλε καθοριστικά στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, στους θεσμούς, στις αντιλήψεις και στον τρόπο ζωής μας. Η ευρωπαϊκή και η ελληνική ταυτότητα δεν διακρίνονται, είναι αναπόσπαστες», τόνισε. Η Κατερίνα Σακελλαροπούλου μίλησε για την Ελλάδα της Μεταπολίτευσης και πώς άφησε πίσω της τη μεταπολεμική υστέρηση. Δεν ήταν όμως όλα ρόδινα.
«Περάσαμε, ωστόσο, αυτόν τον μισό αιώνα, μεγάλες δοκιμασίες και ανατροπές. Βιώσαμε τις αλλεπάλληλες κρίσεις της εποχής μας, με κορυφαία τη δημοσιονομική. Αναμετρηθήκαμε με συσχετισμούς και παράγοντες εξωτερικούς, αλλά και με τις δικές μας αδυναμίες και παθογένειες. Γίναμε μάρτυρες τραγικών συμβάντων, στο Μάτι και στα Τέμπη, που μας πλήγωσαν βαθιά. Τα τραύματα της Μεταπολίτευσης μας καλούν σε αυτοκριτική, αναστοχασμό και εγρήγορση. Μας υπενθυμίζουν τη σημασία των συναινέσεων και του γενικού συμφέροντος έναντι της μικροπολιτικής και της αδράνειας για λόγους πολιτικού κόστους. Οπως και το καθήκον μας για μηδενική ανοχή σε κάθε μορφή πολιτικής βίας και αμφισβήτησης των θεμελιωδών αξιών του πολιτεύματός μας. Η ποιότητα της δημοκρατίας δεν είναι δεδομένη, ούτε η ιστορία έχει γραμμική εξέλιξη. Ιδίως σε έναν κόσμο μεταβατικό και μετέωρο», ανακεφαλαίωσε.
Από την ομιλία δεν έλειπε και η αναφορά στις προκλήσεις: «Είναι πολλαπλές και υπερβαίνουν τα εθνικά μας σύνορα. Η τεχνητή νοημοσύνη φέρνει επαναστατικές αλλαγές σε πολλούς τομείς, όπως η υγεία, η εργασία, η εκπαίδευση. Ταυτόχρονα, ανησυχούμε για τις στρεβλώσεις της, τη διάβρωση της δημοκρατίας και της προσωπικής μας σφαίρας από τις ψευδείς ειδήσεις, την υποκατάσταση του ανθρώπινου δυναμικού από τους αλγόριθμους. Η ακρίβεια, η μείωση της αγοραστικής δύναμης και το άνοιγμα της ψαλίδας ανάμεσα στους κερδισμένους και στους χαμένους της παγκοσμιοποίησης υπαγορεύουν την ανάγκη ρυθμίσεων και δημόσιων πολιτικών με άξονα την κοινωνική δικαιοσύνη και την ισότητα των ευκαιριών. Επιδιώκουμε ένα καλύτερο και αποτελεσματικότερο κράτος, φιλικό στον πολίτη, δίκαιο, με βιώσιμη ανάπτυξη. Η κλιματική κρίση μάς απειλεί υπαρξιακά. Στο μεταναστευτικό και προσφυγικό ζήτημα, η διαφύλαξη των συνόρων, μια υπόθεση ευρωπαϊκή, πρέπει να εναρμονίζεται με τον σεβασμό της ανθρώπινης ζωής και αξίας. Τραγωδίες όπως της Πύλου προσβάλλουν τον πυρήνα του πολιτισμού μας. Οι ένοπλες συρράξεις στην Ουκρανία και στο Ισραήλ και η ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα αναδεικνύουν τις εύθραυστες γεωπολιτικές ισορροπίες, καθώς και την ευθύνη μας να υπερασπιστούμε τις βασικές αρχές μας, αυτές που υπηρετούν την αρμονική συνύπαρξη μεταξύ των λαών», είπε εμφατικά και έκλεισε με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον: «Οφείλουμε στους Ελληνες και στις επόμενες γενιές, που θα αναλάβουν τα βάρη της πατρίδας μας, μια συνέχεια αντάξια και ακόμη καλύτερη αυτών των πενήντα ετών».
Ο απολογισμός των πολιτικών αρχηγών με αφορμή την επέτειο
Της Δώρας Αντωνίου
Τον δικό τους απολογισμό των επιτευγμάτων και των κατακτήσεων, αλλά και των δυσκολιών και των πισωγυρισμάτων που αποτυπώθηκαν στην πορεία της χώρας τα τελευταία 50 χρόνια, κατέθεσαν οι πολιτικοί αρχηγοί χθες, στην επετειακή συνεδρίαση της Βουλής για τα 50 χρόνια από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι η χώρα «το 2027, όταν θα ξανασυναντηθούμε στις κάλπες, θα είναι πολύ καλύτερη από σήμερα». Αναφερόμενος στο πόσο και πώς άλλαξε η χώρα μέσα σε αυτές τις δεκαετίες, αναφέρθηκε στην «ανθεκτικότητα του λαού, ο οποίος κράτησε ζωντανή την πίστη του στα δημοκρατικά ιδανικά» και στην «τόλμη και τη σοφία όσων υλοποίησαν τη μετάβαση». Ο πρωθυπουργός έκανε εκτενή αναφορά στις προτεραιότητες που έθεσε και υλοποίησε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, που, όπως τόνισε, ήταν ο ηγέτης «που ανέλαβε τη βαριά ευθύνη να ανατάξει τη χώρα και να διαχειριστεί την τραγωδία της Κύπρου». Πρόσθεσε ότι μέσα σε αυτόν τον μισό αιώνα «άλλαξαν πολλά στη χώρα μας με τη συμβολή πολλών πολιτικών», αλλά χάθηκαν και μεγάλες ευκαιρίες.
Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε σε κοινή πορεία της Νέας Δημοκρατίας με την Ελλάδα εδώ και πέντε δεκαετίες, κορυφαία στιγμή της οποίας χαρακτήρισε «την ένταξη στην ευρωπαϊκή οικογένεια, πάλι με πρωταγωνιστή τον Κωνσταντίνο Καραμανλή». Ως κομβικά αιτήματα που προβάλλουν μπροστά μας παρέθεσε την ανάγκη ενός ισχυρού Εθνικού Συστήματος Υγείας, την Πολιτική Προστασία για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής κρίσης, την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, τον αναπροσανατολισμό του κράτους για να γίνει πιο αποτελεσματικό.
Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, Σωκράτης Φάμελλος, τόνισε ότι «τιμούμε πρώτα απ’ όλα όλες και όλους που πάλεψαν ενάντια στη χούντα των συνταγματαρχών και αγωνίστηκαν για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας», χαρακτηρίζοντας την επέτειο και ως διαρκή υπενθύμιση των κινδύνων του φασισμού. Πρόσθεσε ότι η Μεταπολίτευση χαρακτηρίστηκε από μεγάλες τομές, όπως το προοδευτικό Σύνταγμα του ’75, η νομιμοποίηση του ΚΚΕ, αλλά και η αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης, χαρακτηρίστηκε από την ένταξη αλλά και από την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας, από τη μεγάλη πολιτική αλλαγή του ’81 που κατοχύρωσε την επικράτηση του τρίπτυχου εθνική ανεξαρτησία – λαϊκή κυριαρχία – κοινωνική απελευθέρωση. Πρόσφατες μεγάλες πολιτικές τομές, όπως είπε, ήταν «η έξοδος από τα μνημόνια από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και η συμφωνία των Πρεσπών».
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι η χώρα «το 2027, όταν θα ξανασυναντηθούμε στις κάλπες, θα είναι πολύ καλύτερη».
Σε μια επέτειο που υπενθυμίζει «τις τραγωδίες που γέννησαν την Τρίτη Ελληνική Δημοκρατία, την εξέγερση του Πολυτεχνείου, τον «Αττίλα», τη βάρβαρη εισβολή και διχοτόμηση της Κύπρου, μια ανοιχτή πληγή που ακόμη δεν έχει επουλωθεί και αποτελεί την προδοτική κληρονομιά που μας άφησε η επταετής δικτατορία», αναφέρθηκε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης. Πρόσθεσε ότι οι πρώτες κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου εγκαινίασαν μια περίοδο επέκτασης του κοινωνικού κράτους και ενίσχυσαν την κοινωνική κινητικότητα, με αποτέλεσμα τη μείωση των ανισοτήτων. Υπογράμμισε ότι «σήμερα έχουμε ανάγκη από μια νέα Μεταπολίτευση», η οποία, όπως πρόσθεσε, «θα ξαναδώσει πίστη και όραμα στον ελληνικό λαό, με τη νέα γενιά και τους μη προνομιούχους στο επίκεντρο».
Ο γ.γ. του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, με επιστολή του προς το προεδρείο της Βουλής ανέφερε ότι δεν είχε ενημερωθεί ότι η συνεδρίαση θα γινόταν σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών και δεν μπορούσε να παραστεί λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων. Κατέθεσε στα πρακτικά την ομιλία του από εκδήλωση για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας που έγινε στον χώρο του ΕΑΤ-ΕΣΑ.
Ο επικεφαλής της Ελληνικής Λύσης, Κυριάκος Βελόπουλος, μίλησε για «έλλειμμα, αριθμητικό, Δημοκρατίας», που εξυπηρετείται με την αλλαγή εκλογικών νόμων και πρόσθεσε ότι δεν μπορούμε να μιλάμε για δημοκρατία «σε μια χώρα που δεν υπάρχουν δημοψηφίσματα για σημαντικά ζητήματα».
Η πρόεδρος της Πλεύσης Ελευθερίας, Ζωή Κωνσταντοπούλου, έκανε λόγο για αμείλικτα ερωτήματα για τη Δημοκρατία και για τη Βουλή: «Πώς κύλησε μισός αιώνας χωρίς να εμπεδωθούν έμπρακτα στην Ελλάδα εγγυήσεις που να εδραιώνουν την πραγματική δημοκρατική λειτουργία της Δικαιοσύνης, την προστασία των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας όλων, το τέλος των διακρίσεων, την ισότητα και την ισονομία, την εξάλειψη κάθε εμποδίου στην άσκηση των δημοκρατικών δικαιωμάτων;».
