Ο τρόπος ζωής του Στέφανου Κασσελάκη και του Παύλου Πολάκη βρίσκεται στον αντίποδα ο ένας του άλλου. Οχι όμως ο τρόπος σκέψης. Οι δύο πολιτικοί διακρίνονται από την ίδια ανάγκη να βρίσκονται στο επίκεντρο της προσοχής. Το πρώτο χαρακτηριστικό που τους ενώνει είναι ο ναρκισσισμός. Η ναρκισσιστική προδιάθεση μπορεί δυνητικά να αποτελέσει αιτία τριβών, όπως συνέβη με την ισότητα στον γάμο, που ο Πολάκης αρνήθηκε να ψηφίσει («δεν μπορώ να ανέβω στα χωριά»). Το αποτέλεσμα ήταν ο Κασσελάκης να τον καθαιρέσει από τη θέση του συντονιστή των τομεαρχών του ΣΥΡΙΖΑ. Σήμερα θα γλιτώσει ο Πολάκης την οριστική διαγραφή όπως τη γλίτωσε και το 2023;
Ο Κώστας Τασούλας χαρακτήρισε τον Πολάκη «ζήτουλα προσοχής». Πέρα από το μεγάλο θέμα που άνοιξε ο πρόεδρος της Βουλής (ότι, δηλαδή, μεγάλο μέρος της πολιτικής, πνευματικής και καλλιτεχνικής παραγωγής οφείλεται σε «ζήτουλες προσοχής»), το ερώτημα πρέπει να απαντηθεί: Είναι ή δεν είναι «ζήτουλας προσοχής»; Οι φίλοι του στην Κρήτη λένε ότι είναι «ντρέτος», δηλαδή ευθύς και ειλικρινής. Οι επικριτές του υποστηρίζουν ότι η ανάγκη του για προσοχή είναι τόσο μεγάλη ώστε δεν αρκείται στις επιδοκιμασίες που αποκομίζει από μερίδα της κοινής γνώμης λόγω των συστηματικών καταγγελιών του για σκάνδαλα διαφθοράς.
Ο Πολάκης δεν αρκείται ούτε στην παραπανίσια προσοχή που κερδίζει λόγω των συζητήσεων σχετικά με τη συμπεριφορά του στη Βουλή και στα κανάλια απέναντι σε γυναίκες σε θέσεις ευθύνης. Δεν τον ικανοποιεί ούτε η σκόνη που σηκώνει με τις αναρτήσεις του στα κοινωνικά δίκτυα, με τις οποίες εκβιάζει με πολιτικό εξοστρακισμό («θα έχει κρύο τον Οκτώβρη») την Ολγα Γεροβασίλη και τον Κώστα Ζαχαριάδη επειδή τόλμησαν να υποστηρίξουν ότι πρέπει να διαγραφεί από το κόμμα. Ο Πολάκης απαιτεί και από τον πρόεδρο της Βουλής να ανακαλέσει τα περί «ζήτουλα προσοχής». Ζητεί έτσι ακόμη περισσότερη προσοχή!
Κυνηγοί της διαπλοκής
Θα ήταν, όμως, άδικο να καταχωρισθεί η παρουσία του Κασσελάκη και του Πολάκη στη δημόσια ζωή μόνο ως παράδειγμα της δύναμης του ναρκισσισμού να ξεκλειδώνει τις ικανότητες και το ταλέντο. Το δεύτερο –απολύτως συμπληρωματικό– στοιχείο που χαρακτηρίζει τους δύο πολιτικούς είναι η σπουδή για τον εντοπισμό και την καταγγελία υποθέσεων διαφθοράς και διαπλοκής. Η αιχμή του πολιτικού λόγου τους είναι η αγανάκτηση απέναντι σε ένα πλέγμα πολιτικών, οικονομικών, ενημερωτικών και δικαστικών συμφερόντων, που παρουσιάζουν ως βαθιά διεφθαρμένο.
Ο Στέφανος έχει μιλήσει εκτενώς για την αδικία που πιστεύει ότι υπέστη προ εικοσαετίας ο επιχειρηματίας πατέρας του από το «παραδικαστικό». Ο Παύλος κατάγεται από κομμουνιστική οικογένεια και ο συνονόματος παππούς του εκτελέστηκε από τους Γερμανούς το 1943. Ο ίδιος οργανώθηκε στο ΚΚΕ τη δεκαετία του ’80 και παρέμεινε στον χώρο της Ακροαριστεράς μετά την αποχώρησή του το 1989. Οταν έγινε δήμαρχος Σφακίων το 2010 βρισκόταν κοντά στον ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Οπως είπε την περασμένη Τρίτη στη Βουλή, όπου μίλησε για πρώτη φορά ως ανεξάρτητος βουλευτής, «βρίσκομαι σε σύγκρουση με τις 80-100 οικογένειες που πίνουν το αίμα της χώρας από τον πόλεμο και μετά».
Ο πολιτικός λόγος του Κασσελάκη και του Πολάκη εδράζεται στη σκανδαλολογία. Εκκινεί από ενδείξεις που τροφοδοτούν μια δραματική γενίκευση. Συνδέεται με τις εμφυλιοπολεμικές παραδόσεις και –παρά τις αντιρρήσεις πολλών– πρόκειται για γνήσιο αριστερό λόγο. Είναι ο ίδιος λόγος που σφράγισε την ταυτότητα του ΣΥΡΙΖΑ τα χρόνια της κρίσης. Εκφράστηκε όχι μόνο από τον Αλέξη Τσίπρα αλλά και από άλλα στελέχη, λαϊκιστές, αλλά και διανοούμενους της Αριστεράς. Δεν διαφέρει ιδιαίτερα από τον λόγο του ΚΚΕ – ιδίως στο σκέλος της διχοτόμησης της κοινωνίας. Ο αριστερός λόγος δεν είναι μόνο ένας λόγος κοινωνικής δικαιοσύνης, όπως συνήθως παρουσιάζεται ρομαντικά. Είναι κυρίως ένας λόγος σύγκρουσης με τον εσωτερικό εχθρό, με τους «άλλους».
Ο Κασσελάκης εκφράζει και ανανεώνει αυτό τον λόγο για την εποχή του Instagram. Σε αυτό μάλλον χρωστάει μέρος της απήχησής του στον αντισυστημικό πυρήνα του κόμματος, που πέρυσι τον προτίμησε από την Αχτσιόγλου. Οσοι συνομιλούν με απλούς συριζαίους αντιλαμβάνονται την αμφιθυμία τους απέναντι στους πολιτικούς του κόμματός τους που έγιναν «υπουργοί». Υπουργιλίκι ίσον συμβιβασμός. Ο Πολάκης είναι ο μόνος υπουργός που δεν έγινε «υπουργός». Γι’ αυτό ο πολακισμός παραμένει η πιο γνήσια έκφραση του αριστερού λόγου του ΣΥΡΙΖΑ.
Ο Τσίπρας όταν ήταν πρόεδρος είχε πει ότι, αν πάψει να είναι πρόεδρος, η σκορδαλιά θα μείνει χωρίς σκόρδο. Αλλά το αυθεντικό σκόρδο φαίνεται πως είναι ο Παύλος. Η σκορδαλιά του ΣΥΡΙΖΑ στον Πολάκη οφείλει την αψάδα της. Γι’ αυτό όλοι προεξοφλούν ότι θα αποκατασταθεί στην Κοινοβουλευτική Ομάδα. Ο Κασσελάκης αμέσως προετοίμασε το έδαφος: «Αισθάνθηκα άσχημα για την απόφαση που αναγκάστηκα να πάρω. Ηταν πολύ δύσκολη απόφαση, γιατί πραγματικά τον αγαπώ τον Παύλο κι έχει κάνει σπουδαία δουλειά». Ο Πολάκης των 11.862 σταυρών στα Χανιά το είπε λιτά: «Μόνο ο λαός μπορεί να με διαγράψει». Και προειδοποίησε τον Στέφανο: «Οι αγάπες δεν φτάνουν».
Ο Τσίπρας όταν ήταν πρόεδρος είχε πει πως, αν πάψει να είναι πρόεδρος, η σκορδαλιά θα μείνει χωρίς σκόρδο. Αλλά το αυθεντικό σκόρδο φαίνεται πως είναι ο Παύλος. Η σκορδαλιά του ΣΥΡΙΖΑ στον Πολάκη οφείλει την αψάδα της. Γι’ αυτό όλοι προεξοφλούν ότι πρόκειται να αποκατασταθεί στην Κοινοβουλευτική Ομάδα…
Το ύφος και η «ουσία»
«Σας δείχνω το φεγγάρι και εσείς κοιτάτε το δάχτυλο», λέει ο Πολάκης, διαμαρτυρόμενος ότι το πολιτικό και δημοσιογραφικό κατεστημένο εστιάζει επίτηδες στο ύφος και στους τρόπους του προκειμένου έτσι να απομακρυνθεί η προσοχή από την ουσία των καταγγελιών του. Για παράδειγμα, στην επίμαχη συζήτηση που του στοίχισε τη θέση του στην Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ κατήγγειλε υπέρβαση προϋπολογισμού σχεδόν 1,5 εκατ. ευρώ για την ενεργειακή αναβάθμιση του Κέντρου Υγείας Φιλιατρών. «Παίρνουν τα κρατικά λεφτά και τα κάνουν κόλλυβα». Γιατί δεν συζητάμε γι’ αυτό; Προφανώς, γιατί ένας δημόσιος διαγωνισμός για να τεκμηριωθεί ως «σκάνδαλο» χρειάζεται πολύ περισσότερη δουλειά από μια απλή αριθμητική εικασία που θα μπορούσε να κάνει ο καθένας.
Το γεγονός ότι συζητούμε κυρίως για το ύφος του προβάλλεται από τον πολιτικό ως επιβεβαίωση της εγκυρότητας των καταγγελιών του, αλλά και ως απόδειξη της λειτουργίας ενός συστήματος συγκάλυψης. Η τακτική αυτή τον απαλλάσσει από την ευθύνη να τεκμηριώνει απολύτως τα δυσώδη σκάνδαλα. Απλώς τα πετάει στον ανεμιστήρα. Στη συνέχεια, η παραίνεση «μη στρίβετε τη μούρη σας» (που είπε στη Βουλή στη συνεργάτιδα του υπουργού Υγείας) απευθύνεται σε όλους όσοι «στραβώνουν» από την μπόχα.
Γνωρίζει ασφαλώς ο Πολάκης ότι το περιβόητο «δόγμα Πολάκη» από το 2018 («να βάλουμε κάποιους στη φυλακή») και η σκευωρία Novartis, την οποία υποστήριξε ως «κάθαρση», μπορεί να εντάσσονται στο πεδίο του ολοκληρωτισμού. Αισθάνεται, όμως, ότι αξίζει να υπερβάλλεις όταν είσαι στρατευμένος στη σύγκρουση ανάμεσα στο καλό και στο κακό. «Στην Κρήτη λέμε ότι ο καλός θέλει τον καλύτερο και ο κακός τον χειρότερο». Ο Παύλος, το παλικάρι από την Κρήτη που δούλεψε για να σπουδάσει στην Ιατρική Αθηνών, ο χειρουργός-εντατικολόγος που βεβαιωμένα βοηθάει τους πάντες στο χωριό του, γίνεται εν γνώσει του «χειρότερος», αλλά το κάνει για χάρη του λαού.
Κασσελάκης και Πολάκης έχουν ένα τρίτο κοινό χαρακτηριστικό μετά τον ναρκισσισμό και τη σκανδαλολογία: τον εθισμό τους στην αδρεναλίνη που εκλύεται στην κυκλοφορία του αίματος μέσα από τις αντιπαραθέσεις στα κοινωνικά δίκτυα. Το πάθος τους για το εκάστοτε ζήτημα συχνά ξεθυμαίνει στο τέλος της ημέρας. Δεν αντιμετωπίζουν τα υποτιθέμενα σκάνδαλα με βάση ένα στρατηγικό σχέδιο πολιτικού κόμματος. Θυμίζουν συχνά ραδιοφωνική εκπομπή όπου οι εκφωνητές αυτοσχεδιάζουν. Υπάρχει και ένα τέταρτο κοινό χαρακτηριστικό. Ο Πολάκης είναι εκείνος που διέκρινε πρώτος τις «πολακικές» αρετές του Κασσελάκη – και γι’ αυτό τον στήριξε για αρχηγό όταν ο ίδιος αποφάσισε να μην είναι υποψήφιος. Η αλήθεια είναι ότι δικαιώθηκε.
Εκείνες κι εκείνοι
Το πέμπτο κοινό χαρακτηριστικό τους είναι η επιφυλακτική στάση τους απέναντι στις γυναίκες. Ενώ και οι δύο δηλώνουν ότι αγαπούν τις γυναίκες, πολλοί τούς καταλογίζουν ότι συχνά φέρονται σαν να επαγρυπνούν για να περιφρουρήσουν την αρσενική υπεροχή τους απέναντι στο γυναικείο φύλο. Ο Κασσελάκης έχει κατηγορηθεί για το ψυχρό ύφος του με το οποίο μίλησε πέρυσι για την «παρένθετη μητέρα» που θα προσφέρει «δύο αγόρια» στον ίδιο και στον σύζυγό του. Ο φεμινισμός του Πολάκη δεν χρειάζεται συστάσεις. Oπως μάθαμε πρόσφατα, οι μορφασμοί απαγορεύονται όταν πραγματοποιούνται από γυναίκα. Ο μυστακοφόρος βουλευτής σίγουρα έχει συναντήσει στη ζωή του περιφρονητικούς μορφασμούς ανδρών –με πρώτο και καλύτερο τον Aδωνι Γεωργιάδη– ως αντίδραση στον βελούδινο πολιτικό λόγο του. Δεν θυμάται κανείς να προσπάθησε να τους διορθώσει. Μια γυναίκα, όμως, προφανώς στερείται του δικαιώματος να μορφάζει. Οφείλει να τον ακούει ανέκφραστη.
Είχε προηγηθεί λίγες ημέρες πριν η νουθεσία στη γραμματέα της Ν.Δ., Μαρία Συρεγγέλα: «Πήγαινε να κάνεις καμιά δουλειά». Αυτή την πατριαρχική επιβολή, αυτή τη φραστική βία διέκρινε η βουλευτής του Βορείου Τομέα Αθηνών του ΣΥΡΙΖΑ, Αθηνά Λινού, και αντέδρασε συγκινησιακά ζητώντας αυθόρμητα συγγνώμη από την κυρία Πετρούλια. Προφανώς, η καθηγήτρια Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών διέκρινε στο τυχαίο περιστατικό τον κανόνα που το ορίζει. Ισως ανακάλεσε στη μνήμη της μια ολόκληρη εποποιία επιβολής που πραγματοποιείται μέσα από την –τόσο χαρακτηριστική σε αυταρχικά περιβάλλοντα– αστυνόμευση των εκφράσεων του προσώπου.
Η ευαισθησία της κυρίας Λινού δικαιώθηκε, όταν λίγο αργότερα δέχθηκε και η ίδια την επίπληξη (!) του Πολάκη για τη «χρονοκαθυστέρηση» στην έκφραση των συναισθημάτων της. Ιδού ένα ακόμη λάθος μιας γυναίκας. Ενα λάθος που καυτηριάζει ο άνδρας, ο οποίος προφανώς γνωρίζει καλύτερα από τις γυναίκες όχι μόνο τα επιτρεπτά όρια των εκφράσεων του προσώπου, αλλά και τον επιτρεπτό χρόνο μέσα στον οποίο μπορούν να εκφράζονται συναισθήματα έπειτα από το γενεσιουργό περιστατικό. Πέρα από αυτό τον επιτρεπτό χρόνο, η έκφραση συναισθημάτων δεν είναι γνήσια και μπορεί να υποκρύπτει δόλο. Αλλωστε, στο πατριαρχικό αξιακό σύστημα η γυναίκα είναι εσαεί δολοπλόκος και δυνητικά ένοχη. Είναι τυχαίο ότι η Λινού πρόσφατα διαχώρισε τη θέση της από τον Κασσελάκη; Και είναι τυχαίο ότι ο Κασσελάκης με τη σειρά του δεν την υποστήριξε δημόσια απέναντι στην επίπληξη του Πολάκη; Κατά συνέπεια, τα παραπάνω πέντε κοινά στοιχεία δείχνουν ότι Κασσελάκης και Πολάκης είναι διφυείς. Είναι δύο πρόσωπα της ίδιας μυώδους πολιτικής. Δείχνουν επίσης ότι η μοντέρνα σκορδαλιά του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς σκόρδο.
