Από σήμερα ημερολογιακά έχουμε μπει πλέον στο φθινόπωρο, που σηματοδοτεί και τυπικά την έναρξη της νέας πολιτικής σεζόν. Με βάση τον πάγιο κανόνα πως τον Αύγουστο δεν γίνονται ποτέ μετρήσεις, η πρώτη εικόνα αμέσως μετά τις διακοπές έχει αρχίσει να διαμορφώνεται μόλις τις τελευταίες ημέρες. Οι πρώτες δημοσκοπήσεις ήδη «τρέχουν». Οι περισσότερες δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί. Τα πρώτα δείγματα όμως για το πώς ξεκινάει η νέα χρονιά το έχουν δώσει.
Για το κυβερνών κόμμα είναι δεδομένο ότι η τελευταία περίοδος μετά και τις ευρωεκλογές είναι αρκετά δύσκολη και αναζητείται το αντίδοτο ανάνηψης. Η πρώτη τάση του φθινοπώρου δείχνει πως η Ν.Δ. κινείται –με αναγωγή– πέριξ των ποσοστών των ευρωεκλογών. Η «μηχανή», λένε όσοι διαβάζουν τις μετρήσεις, έχει κολλήσει και χρειάζεται δουλειά για να έρθει η ανάκαμψη.
Σε νεκρό χρόνο
Η πρώτη ένδειξη, ωστόσο, δεν πανικοβάλλει το Μαξίμου για δύο λόγους: ο πρώτος είναι πως οι μετρήσεις γίνονται σε νεκρό χρόνο, κατά τον οποίο δεν υπάρχουν εκλογικά διλήμματα, πόσο μάλλον μετά τις καλοκαιρινές διακοπές. Είναι λογικό να καταγράφεται φθορά για την κυβέρνηση, από τη στιγμή μάλιστα που διανύει τον 6ο χρόνο στο τιμόνι της χώρας και υπάρχει κόπωση τόσο της ίδιας όσο και των ψηφοφόρων. «Σε αυτή τη φάση είναι πολύ εύκολο για έναν που ερωτάται να απαντήσει πως θα ψηφίσει ένα άλλο κόμμα για να στείλει μήνυμα στην κυβέρνηση», λέει χαρακτηριστικά κυβερνητική πηγή.
Το ισχυρότερο «όπλο» για το Μαξίμου θα είναι «ο Θεσσαλονικιός να χτυπήσει το πρώτο εισιτήριό του στο μετρό και ο Πατρινός να πάει στον Πύργο από τον νέο δρόμο», σχολίαζαν κυβερνητικές πηγές.
Ο δεύτερος λόγος που φέρνει συγκρατημένη αισιοδοξία είναι πως το Μαξίμου, παρά το «κακό ξεκίνημα» του πρώτου έτους της δεύτερης θητείας, έχει το χρονικό περιθώριο για να θυμίσει αφενός πως η κυβέρνηση είναι εντός όλων των στόχων που είχε θέσει, αφετέρου πως μπορεί να διορθώσει τα κακώς κείμενα. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως σε όλα τα σημαντικά ζητήματα, όπως για παράδειγμα την ανάπτυξη και τη μείωση της ανεργίας, η κυβέρνηση έχει πετύχει τους στόχους της. Αυτό που σχεδιάζει να θυμίσει το Μαξίμου –κάτι που κάνει επισταμένως ο πρωθυπουργός το τελευταίο διάστημα– είναι πως το 2023 εξελέγη με ένα πρόγραμμα που είχε βάθος τετραετίας. Και έως το 2027 σκοπεύει να το υλοποιήσει στο ακέραιο. Οπως σημειώνουν κυβερνητικές πηγές, «το ισχυρότερο επιχείρημα για εμάς θα είναι ο Θεσσαλονικιός να χτυπήσει το πρώτο εισιτήριό του στο μετρό και ο Πατρινός να πάει στον Πύργο από τον νέο δρόμο», τονίζοντας πως η ίδια η πραγματικότητα θα αποτελέσει την καλύτερη πολιτική καμπάνια ανάκαμψης για την κυβέρνηση.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, η κυβέρνηση βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή και το πώς θα διαμορφωθεί το πολιτικό σκηνικό μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου με αρχές Νοεμβρίου θα καθορίσει πολλά για τη συνέχεια. Και σ’ αυτό το πλαίσιο το Μαξίμου έχει συγκεκριμένους φόβους. Ο πρώτος είναι πως στην κυβέρνηση είναι βέβαιοι πλέον πως η έλλειψη αντιπολίτευσης είναι αγκάθι και όχι πλεονέκτημα. Η αποστροφή του Κυριάκου Μητσοτάκη στο τελευταίο υπουργικό συμβούλιο το αποκάλυψε, όταν είπε πως «όσο εντείνονται τα αδιέξοδα της αντιπολίτευσης τόσο αυξάνονται οι δικές μας ευθύνες». Με ένα αντιπολιτευόμενο κόμμα στο 25%-27% είναι βέβαιο ότι και η Ν.Δ. θα είχε υψηλότερο ποσοστό και συσπείρωση. Το γεγονός πως στις τελευταίες μετρήσεις δεύτερο κόμμα είναι οι αναποφάσιστοι με περίπου 15%, επιβεβαιώνει το πρόβλημα, ενώ προβληματισμό προκαλούν και τα πρώτα συμπεράσματα των ποιοτικών στοιχείων, που δείχνουν πτώση της κυβέρνησης όσον αφορά την αποτελεσματικότητά της. Το φθινόπωρο, με απλά λόγια, ξεκινάει με την κυβέρνηση να έχει ακόμη πιο έντονο το εξής πρόβλημα: δεν ξέρει ποιον έχει αντίπαλο ή, ακόμη καλύτερα, δεν έχει αντίπαλο, με τους πολίτες να καλύπτουν το κενό κάνοντας εκείνοι αντιπολίτευση και ρίχνοντας τα ποσοστά της κυβέρνησης. Το έτερο ζήτημα που προβληματίζει το Μαξίμου είναι πως το πολιτικό σκηνικό από την εποχή των μνημονίων έχει αλλάξει ριζικά. Οι πολιτικές ταυτίσεις δεν είναι τόσο έντονες όσο παλαιότερα και τα πάντα είναι πιο ρευστά. Υπενθυμίζεται πως το 2009 η υπό κατάρρευση Ν.Δ. πήρε πάνω από 32%, ένδειξη μιας πολύ ισχυρής κομματικής βάσης. Σήμερα οι πολίτες μετακινούνται πιο εύκολα και χωρίς περιχαρακώσεις, κάτι που ανεβάζει τον πήχυ της δυσκολίας να χαρτογραφήσει κάποιος το πολιτικό σκηνικό.
Περιμένοντας το ΠΑΣΟΚ
Η Ν.Δ. όσο κοιτάει τον εαυτό της και θεωρεί ότι στην αποτελεσματικότητά της θα κριθούν τα πάντα, άλλο τόσο είναι υποχρεωμένη να κοιτάει και τα άλλα κόμματα. Οι πρώτες τάσεις του φθινοπώρου δείχνουν πως ο ΣΥΡΙΖΑ, μετά και τα τελευταία γεγονότα, κινείται σε τροχιά ελεύθερης πτώσης. Στο Μαξίμου εκτιμούν πως το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν μπορεί να ανακάμψει και θα παγιωθεί σε μονοψήφια ποσοστά ως ένα μικρό «κασσελακικό» κόμμα, κάνοντας αντιπολίτευση «τραμπικού τύπου». Ετσι, το βλέμμα στρέφεται όλο και πιο έντονα στο ΠΑΣΟΚ, με αρμόδια πηγή να εκτιμά πως, αργά ή γρήγορα, «αυτό θα είναι ο αντίπαλός μας», καθώς βλέπουν ότι παρά την εσωκομματική διαδικασία το ΠΑΣΟΚ κρατάει αξιοπρεπή ποσοστά και δείχνει πλέον καθαρή τάση να είναι δεύτερο κόμμα. Στο Μαξίμου κρατάνε στάση αναμονής, βέβαια, μέχρι να βγει ο νέος πρόεδρος του Κινήματος. Αν και δεν γίνονται κρίσεις επί προσωπικού, υπάρχει η εκτίμηση πως αν βγει πρόεδρος ο Χάρης Δούκας θα απορροφηθεί μεγάλο κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ και το Κέντρο θα μείνει υπό διεκδίκηση. Αν επανεκλεγεί ο Νίκος Ανδρουλάκης τότε εκτιμάται πως η κατάσταση δεν θα διαφοροποιηθεί ιδιαίτερα και η Ν.Δ. θα εξακολουθήσει να είναι «ο δυνατός παίκτης στο Κέντρο», κάτι που δεν αποκλείει να αυξηθούν οι διαρροές προς τα δεξιά. Η εκλογή της Αννας Διαμαντοπούλου ή του Παύλου Γερουλάνου θεωρείται βέβαιο ότι θα ανακατέψει την τράπουλα στο Κέντρο. Σε κάθε περίπτωση, η εκτίμηση είναι πως μετά τις εσωκομματικές εκλογές το ΠΑΣΟΚ θα παρουσιάσει αύξηση στα ποσοστά του, που ο χρόνος θα δείξει αν είναι πυροτέχνημα ή όχι.
Οι χαμηλές πτήσεις πάντως ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ και η καθήλωση της Ν.Δ. σε αυτή την πρώιμη φθινοπωρινή φάση διαμορφώνουν ένα κλίμα που «θυμίζει» τις αρχές της περασμένης δεκαετίας. Σ’ αυτό συντείνει και η άνοδος των αντισυστημικών κομμάτων. Ο Κυριάκος Βελόπουλος έχει πλέον σαφείς τάσεις δημιουργίας «εκλογικής βάσης», καθώς σταθεροποιείται στα ποσοστά του, ενώ ανοδικές τάσεις εμφανίζει και η Αφροδίτη Λατινοπούλου. Στη Ν.Δ. δεν κοιτάνε αυτά τα κόμματα μεμονωμένα αλλά αθροιστικά να μην ξεπεράσουν το ποσοστό του 15%-17%.
