Λιγότεροι και καλά προετοιμασμένοι νόμοι εξασφαλίζουν την ασφάλεια του δικαίου, σε αντίθεση με την πολυνομία που οδηγεί σε κακοδιοίκηση. Σε αυτή την επιστημονική αρχή βασίζεται η προσπάθεια που έχει πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια στην Επιτροπή Αξιολόγησης Ποιότητας της Νομοπαρασκευαστικής Διαδικασίας, η οποία επεξεργάζεται τα νομοσχέδια που συντάσσουν τα υπουργεία, ώστε να διαμορφώνονται με όσο το δυνατόν πιο κατανοητό και χρήσιμο τρόπο για τους πολίτες.
«Οταν ένας νόμος είναι δυσνόητος και ακατάληπτος τότε είναι ένας κακός νόμος», τόνισε ο Σπύρος Βλαχόπουλος, πρόεδρος της Επιτροπής και καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο ΕΚΠΑ, μιλώντας στην εκδήλωση «Η λειτουργία του επιτελικού κράτους στη νομοθέτηση: η περίπτωση της Ελλάδας ως φιλοδοξία και έμπνευση», που διοργανώθηκε χθες από την προεδρία της κυβέρνησης. «Σοφόν το σαφές», συμπλήρωσε, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να προετοιμάζονται τα νομοσχέδια από ειδικούς νομοτεχνικούς επιστήμονες και όχι τους μετακλητούς συμβούλους του εκάστοτε υπουργού.
Η προσπάθεια για τη βελτίωση της νομοθέτησης πραγματοποιείται στο πλαίσιο εφαρμογής των κανόνων για το επιτελικό κράτος, που αποτελούν τη βάση λειτουργίας της κυβέρνησης και του κράτους, όπως τόνισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην ίδια εκδήλωση. Ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε στις αλλαγές που έχουν πραγματοποιηθεί, όπως ότι το υπουργικό συμβούλιο συνεδριάζει πλέον με συγκεκριμένη ατζέντα τουλάχιστον μια φορά τον μήνα, όπου συζητούνται διεξοδικά οι αρχές των προετοιμαζόμενων νομοσχεδίων. Επίσης αναφέρθηκε στη λογοδοσία των υπουργών για την υλοποίηση των ετήσιων σχεδίων δράσης των υπουργείων –τα οποία έχουν καταθέσει οι ίδιοι– και στη συμβολή της Γενικής Γραμματείας Συντονισμού. «Ξέρω ότι όλα αυτά τα ζητήματα φαίνονται πολύ τεχνικά και ίσως δεν αφορούν τους πολίτες που έχουν να αντιμετωπίσουν την καθημερινότητα. Ομως, όταν συμβαίνει κάτι, κάθε φορά αναζητούμε το κράτος. Ας αναλογιστούμε λοιπόν ότι αυτό το κράτος για να λειτουργεί αποδοτικά χρειάζεται τα θεμέλιά του, χρειάζεται οι καλωδιώσεις και τα μηχανήματά του να λειτουργούν καλά και βέβαια τα κατάλληλα εργαλεία», ανέφερε.
Ενα από τα κρίσιμα εργαλεία για την καλή λειτουργία του κράτους είναι ασφαλώς η καλή νομοθεσία, για την οποία η Ελλάδα δεν έχει και τις καλύτερες επιδόσεις. «Θυμάμαι να βάζουμε στοίχημα ποιος θα καταλάβει τις διατάξεις που θα έρθουν την τελευταία στιγμή και τι κρύβουν», ανέφερε ο Βασίλειος Μαγιώκος, γενικός γραμματέας της Βουλής σχετικά με τη λειτουργία του Κοινοβουλίου τα προηγούμενα χρόνια. «Πριν από το 2019 (ψήφιση νόμου για το επιτελικό κράτος) το 70% των τροπολογιών ήταν εκπρόθεσμες. Βουλευτικές τροπολογίες περνούσαν χωρίς κανείς να το καταλάβει. Σήμερα οι τροπολογίες στα νομοσχέδια έχουν πέσει στο 50% και μόνο μία κατατέθηκε εκπρόθεσμα. Τρία ολόκληρα χρόνια ούτε ένα επείγον νομοσχέδιο δεν έχει έρθει στη Βουλή», συμπλήρωσε. Κι αν όλα αυτά φαίνονται λεπτομέρειες, είναι πολύ σημαντικά βήματα για τη λειτουργία της Βουλής και τη δημοκρατία, συμπλήρωσε.
«Εχουν γίνει σοβαρά βήματα προόδου όσον αφορά την καλή νομοθέτηση, αλλά ακόμη υπάρχουν πολλά να γίνουν», τόνισε ο Παναγιώτης Πικραμμένος, πρώην πρωθυπουργός και επίτιμος πρόεδρος του ΣτΕ. Κάθε νομοσχέδιο που κατατίθεται θα πρέπει να συνοδεύεται από την «ανάλυση συνεπειών ρύθμισης», μια έκθεση η οποία εξηγεί για ποιο λόγο γίνεται μια ρύθμιση και ποιες οι συνέπειές της με συγκεκριμένα στοιχεία. «Ομως, τις περισσότερες φορές η ανάλυση επαναλαμβάνει αυτά που λέει ο νόμος και δεν συμπληρώνεται με τον σωστό τρόπο», επεσήμανε ο κ. Πικραμμένος.
Ο Στυλιανός Κουτνατζής, γενικός γραμματέας του Πρωθυπουργού και επίκουρος καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Θράκης, μίλησε για την αναγκαιότητα να αλλάξει η κουλτούρα και να σταματήσει η παραγωγή μεγάλου αριθμού νόμων. «Ο νόμος είναι η έσχατη επιλογή, το έσχατο ρυθμιστικό μέσο, δεν είναι πανάκεια. Η κυβέρνηση πρέπει πρώτα να εξαντλήσει τους τρόπους για να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα πριν καταλήξει στη νομοθέτηση», τόνισε.
«Καλύτερος νόμος είναι αυτός που δεν θα χρειαστεί να ψηφιστεί», σημείωσε χαρακτηριστικά στην ομιλία του ο Γιώργος Γεραπετρίτης, υπουργός Εξωτερικών και καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου, ο οποίος με την ιδιότητά του ως υπουργός Επικρατείας έθεσε τα θεμέλια για σημαντικές αλλαγές στη λειτουργία του κράτους και της κυβέρνησης (νόμος 4622/2019 για το επιτελικό κράτος). «Ζούμε σε μια εποχή που η νομοθεσία δεν είναι από μόνη της ιερή. Ενας νόμος δεν γεννά αυτόματα πειθώ», ανέφερε και συμπλήρωσε ότι απαιτείται ο πολίτης να πειστεί για να λειτουργήσει ο νόμος.
Οσον αφορά τις αλλαγές που έχουν γίνει στον τρόπο διακυβέρνησης παραδέχτηκε ότι χρειάζονται να γίνουν και άλλα, ωστόσο τόνισε ότι «είναι η πρώτη φορά που έχουμε ένα δομημένο κράτος που μπορεί να λειτουργήσει».
Επιμόρφωση
Την εκδήλωση οργάνωσε η προεδρία της κυβέρνησης για την ολοκλήρωση του έργου «Βελτίωση του συντονισμού και της ποιότητας του κανονιστικού κύκλου και εισαγωγή αποτελεσματικών πρακτικών νομοθέτησης και μακροπρόθεσμου σχεδιασμού», το οποίο έλαβε τεχνική υποστήριξη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω της Γενικής Διεύθυνσης Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων (DG Reform) και υλοποιήθηκε από την Expertise France σε διάστημα 2 ετών. Μέσω αυτού του έργου, μεταξύ άλλων, επιμορφώθηκαν επιτελικά στελέχη δημόσιας διοίκησης τα οποία έχουν ήδη κατανεμηθεί στα υπουργεία.
