Ξεκινώντας για τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, ο Εντι Ράμα ήξερε ότι η παρουσία του θα περνούσε απαρατήρητη. Ελάχιστοι θα ήταν οι ηγέτες που θα έμεναν στην αίθουσα για να ακούσουν τον πρωθυπουργό μιας ασήμαντης χώρας κάπου στη Μεσόγειο. Ομως ο Ράμα εκ φύσεως δεν ανήκει στην κατηγορία των ηγετών που θέλουν να περνούν απαρατήρητοι και είχε ετοιμάσει το επικοινωνιακό «πυροτέχνημα» που θα τραβούσε την προσοχή. Ποιο ήταν αυτό; Η ίδρυση αυτόνομου κράτους (εν κράτει) της κοινότητας των μουσουλμάνων Μπεκτασί, στα περίχωρα των Τιράνων – ένα αλβανικό Βατικανό δηλαδή!
Εδωσε την είδηση προτού αναχωρήσει για τη Νέα Υόρκη στους New York Times, ώστε να «φτιάξει κλίμα» και επανέλαβε το σχέδιό (;) του από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Η είδηση έκανε τον γύρο του κόσμου, μαζί βεβαίως με τη φωτογραφία του, εντυπωσιάζοντας όσους την είδαν ή την άκουσαν.
Το σχέδιο προκάλεσε αντιδράσεις στην Αλβανία από την αντιπολίτευση και από διακεκριμένους νομικούς.
Ποιος είναι αυτός ο οραματικός ηγέτης, καθολικός, κατά δήλωσή του, ο ίδιος, που έχει τα κότσια να φτιάξει ένα μουσουλμανικό Βατικανό σε μια χώρα που πασχίζει να γίνει μέλος της Ε.Ε. και τι σόι κράτος θα μπορούσε να είναι αυτό; Με βάση τα όσα είπε στους NYT και επανέλαβε στη Γ.Σ. του ΟΗΕ, ο Ράμα θέλει να δώσει στους Αλβανούς Μπεκτασί, που σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, την οποία όμως οι ίδιοι αμφισβητούν, ανέρχονται στο 5% του πληθυσμού, τον δικό τους θύλακο ως τρόπο προώθησης της «θρησκευτικής ανοχής».
Σύμφωνα με την εφημερίδα, θα είναι τέσσερις φορές μικρότερο από το Βατικανό και στην επικράτειά του, που θα εκτείνεται σε 100 με 150 στρέμματα, θα επιτρέπεται το αλκοόλ και οι γυναίκες θα φορούν ό,τι θέλουν, καθώς δεν θα υπάρχουν κανόνες τρόπου ζωής. Ο Ράμα δεν έδωσε λεπτομέρειες για το υπό ίδρυση «Βατικανό», περιοριζόμενος να αναφέρει πως θα ονομάζεται «Κυρίαρχο Κράτος του Τάγματος Μπεκτασί», το οποίο θα έχει δική του διοίκηση, διαβατήρια και σύνορα. Πρόσθεσε, δε, ότι «μια ομάδα νομικών εμπειρογνωμόνων, συμπεριλαμβανομένων διεθνών νομικών, συντάσσουν τη νομοθεσία που καθορίζει το κυρίαρχο καθεστώς του νέου κράτους εντός της Αλβανίας, το οποίο θα πρέπει να εγκριθεί από το Κοινοβούλιο».
Οπως ήταν φυσικό αιφνιδιάστηκαν οι πάντες με την ιδέα του Αλβανού πρωθυπουργού. Διεθνώς μπορεί να τη βρήκαν εντυπωσιακή, αλλά έως την ώρα που γραφόταν το ρεπορτάζ, δεν είχαν υπάρξει αντιδράσεις, ίσως γιατί τη θεώρησαν από ανεδαφική έως «παλαβή». Στο εσωτερικό όμως προκάλεσε σάλο και το Διαδίκτυο κατακλύστηκε με χιουμοριστικά σχόλια. Κυρίαρχη είναι η πεποίθηση ότι πρόκειται για ένα ακόμη επικοινωνιακό πυροτέχνημα του Ράμα με σκοπό να αλλάξει την ατζέντα στη δημόσια συζήτηση, στην οποία δέχεται πανταχόθεν σφοδρά πυρά για διαφθορά, ανοχή και συγκάλυψη στο οργανωμένο έγκλημα και αυταρχική διακυβέρνηση.
Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Σαλί Μπερίσα τόνισε πως το σχέδιο Ράμα προσβλέπει στη δημιουργία ενός «σουλτανάτου» στην καρδιά της Αλβανίας, το οποίο θα μετατρέψει σε «φορολογικό και ποινικό παράδεισο της διαφθοράς, των πάσης φύσεως εγκληματιών». Διακεκριμένοι νομικοί έσπευσαν να σχολιάσουν ότι ένα τέτοιο εγχείρημα προσκρούει στο σύνταγμα της χώρας και κάποιοι άλλοι ότι επιχειρείται η εκ των έσω υπονόμευση της κρατικής συνοχής της Αλβανίας.
Ο ηγέτης (Χατζή Μπαμπά) των Μπεκτασί, Εντμοντ Μπραχιτάι, αρχικά δήλωσε πλήρη άγνοια για το σχέδιο Ράμα, αλλά αργότερα βρήκε την ιδέα ελκυστική και τάχθηκε υπέρ της δημιουργίας ενός «δικού» τους κράτους.
Ο Ράμα είναι πρύτανης στην επικοινωνία και η κυβέρνησή του μοιάζει περισσότερο με διαφημιστική εταιρεία. Παλαιότερα είχε ανακοινώσει πομπωδώς ότι με τα πετρέλαια που θα βγάλουν κοντά στο Ελβασάν, η Αλβανία θα γίνει η «Σαουδική Αραβία της Ευρώπης». Ο κόσμος χάρηκε, αλλά τα πετρέλαια δεν βρέθηκαν ποτέ σε μεγάλες ποσότητες. «Τώρα η ιδέα για ένα Βατικανό στα Τίρανα μοιάζει ελκυστική στον κόσμο που θα αισθανθεί ότι η χώρα του βρίσκεται στο κέντρο του ενδιαφέροντος του πλανήτη», είπε στην «Κ» ο δημοσιογράφος – ιδιοκτήτης έγκυρης εφημερίδας των Τιράνων.
Ποιοι είναι
Ανεξαρτήτως της κατάληξης, το σίγουρο είναι ότι η απομονωμένη κοινότητα των Μπεκτασί τέθηκε στο κέντρο της δημόσιας συζήτησης και έγινε γνωστή διεθνώς η ύπαρξή της στην Αλβανία. Οι Μπεκτασί είναι μια μετριοπαθής μουσουλμανική αίρεση που στην Αλβανία βρέθηκε όταν στη δεκαετία του ’20 ο Κεμάλ Ατατούρκ έδιωξε τους πιστούς της από την Τουρκία. Σήμερα οι ίδιοι υποστηρίζουν ότι αποτελούν το 30% του πληθυσμού, μολονότι η τελευταία απογραφή, την οποία αποδοκίμασαν, τους κατέβαζε γύρω στο 5%, και διατηρούν άριστες σχέσεις με τους ορθόδοξους και καθολικούς χριστιανούς – απεναντίας δείχνουν να «σνομπάρουν» για τον φανατισμό τους τους σουνίτες.
Τον Ιούλιο του 2014, η «Κ» επισκέφθηκε τη θεωρούμενη «Μέκκα» του παγκόσμιου Μπεκτασισμού. Ο τότε και νυν «πατριάρχης» τους, Εντμοντ Μπραχιτάι, μας υποδέχθηκε στον μεγάλο Τεκέ, στη συνοικία Αλι Ντέμι ανατολικά των Τιράνων, φορώντας εντυπωσιακά άμφια, βραχιόλια και δαχτυλίδια στα χέρια. Στη συζήτηση που ακολούθησε, συνοδευόμενη από ρακί, μια και καταναλώνουν αλκοόλ, μας «σύστησε» την κοινότητα των πιστών του.
«Δεν έχουμε καμία σχέση με εξτρεμισμούς εμείς. Η Αλβανία θα πάει στην Ευρώπη με τον Μπεκτασισμό και όχι με τον ισλαμικό φονταμενταλισμό. Ο τεκές είναι τόπος ειρήνης και ευλογίας, ενώ το τζαμί εκτρέφει τον εξτρεμισμό», μας είπε, προσθέτοντας: «Μας ανησυχεί ο ριζοσπαστισμός στο Ισλάμ. Οσο γι’ αυτούς που πάνε να πολεμήσουν στο όνομα του Θεού, είναι εγκληματίες και πρέπει να δικαστούν, δεν έχει κανείς το δικαίωμα να αφαιρέσει τη ζωή κανενός και για κανένα λόγο, πολύ περισσότερο να το κάνει στο όνομα του Θεού». Στην Ελλάδα σήμερα λειτουργεί ένας τεκές στα Τρίκαλα όπου ασκούν περιστασιακά τα θρησκευτικά τους καθήκοντα μετανάστες Μπεκτασί, ενώ υπάρχει και ένας ακόμα ερειπωμένος στην Κατερίνη.
