Τι είναι οι «11» που έγιναν 10, μετά τη διαγραφή Σαλμά; Είναι μια στιγμιαία συνάντηση των «παραπονεμένων»; Είναι σύμπτωμα αποσυσπείρωσης της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας που απειλεί να εξελιχθεί σε συστηματική, εσωκομματική αντιπολίτευση; Υπάρχουν «κέντρο» και καθοδήγηση;
Από κάποιους βουλευτές, ενθαρρυμένους από τη δημοσιότητα που πήρε η ερώτηση προς τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών για τα κόκκινα δάνεια, εκπέμπεται το μήνυμα ότι η κριτική θα συνεχιστεί με κάθε ευκαιρία. Ακόμη κι αν δεν υπάρχει συντεταγμένη εσωκομματική αντιπολίτευση, υπάρχει σίγουρα μια πολύ πιο κινητική και ανήσυχη κοινοβουλευτική ομάδα από ό,τι στην πρώτη τετραετία Μητσοτάκη. Παλιός βουλευτής της Ν.Δ. αναφέρει πως αυτό που συμβαίνει «σε μεγάλο βαθμό ήταν κάτι αναμενόμενο, καθώς η δεύτερη τετραετία πάντα έχει δυσκολίες, τα προβλήματα μεγεθύνονται πολύ πιο εύκολα». Η «Κ» καταγράφει τις «φυλές» των βουλευτών που κρατούν αποστάσεις από το Μαξίμου, είτε δημόσια, είτε ιδιωτικά, που καταμετρούνται περίπου στους 30, επιχειρώντας να αποκωδικοποιήσει προθέσεις, κίνητρα και αιτίες των αποστασιοποιημένων.
Υπάρχουν δύο βασικές αιτίες που κάνουν τους βουλευτές να αποστασιοποιούνται από την κεντρική εξουσία, δημιουργώντας δύο «βασικά» γκρουπ με υποδιαιρέσεις.
Η πρώτη αιτία είναι η πικρία. Πολλοί βουλευτές νιώθουν αδικημένοι σε προσωπικό επίπεδο, καθώς είτε δεν έχουν μπει στην κυβέρνηση είτε έφυγαν και δεν επανήλθαν. Αυτή η ομάδα βουλευτών είναι η πολυπληθέστερη, γιατί όσο περνάει ο χρόνος διακυβέρνησης και βλέπουν πως δεν επιλέγονται από τον πρωθυπουργό σε απανωτούς ανασχηματισμούς, μεγαλώνει το αίσθημα του αποκλεισμού. Αυτό το κοκτέιλ λειτουργεί απελευθερωτικά, καθώς δεν υπολογίζεται πλέον το πιθανό κόστος από την ενόχληση του Μαξίμου.
Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν ο Θόδωρος Καράογλου, που μπήκε και βγήκε από την κυβέρνηση, η Αννα Καραμανλή και ο Χρήστος Μπουκώρος, που δεν μπήκαν ποτέ. Στην ίδια κατηγορία των δυσαρεστημένων εντάσσονται και οι Κώστας Κατσαφάδος, Δημήτρης Μαρκόπουλος και Μακάριος Λαζαρίδης, έχοντας όμως διαφορετική προσέγγιση καθώς επιλέγουν να κρατάνε πιο χαμηλούς τόνους, ακόμη και να στηρίζουν σε τηλεοπτικές εμφανίσεις την κυβέρνηση.
Στο Μαξίμου θεωρούν πως η διαγραφή Σαλμά θα καταδείξει τα όρια σε όποιον είχε μπει στον πειρασμό να τα ξεπεράσει.
Μια δεύτερη βασική αιτία που απομακρύνει βουλευτές από την κυβέρνηση είναι το ιδεολογικό υπόβαθρο. Υπάρχει μια μερίδα βουλευτών που εκτός της πρώτης αιτίας, του προσωπικού παραγκωνισμού, επικαλείται και ιδεολογική απόσταση από την κυβέρνηση, με το γνωστό θέμα της αξιοποίησης πολλών πασοκογενών και της προώθησης θεμάτων που «δεν συνάδουν με την ιστορία της παράταξης» να είναι προμετωπίδα αυτής της επιχειρηματολογίας. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι οι «πιο παραδοσιακοί» Ευριπίδης Στυλιανίδης και Νικήτας Κακλαμάνης, αλλά και οι «πιο δεξιοί» Θάνος Πλεύρης και Θανάσης Δαβάκης. Τέτοιας «φύσεως» στελέχη προτάσσουν πάντα μια άλλη ιδεολογική ταυτότητα σε σχέση με το κυβερνητικό κέντρο – κάποιοι από αυτούς ακόμη κι όταν είχαν κυβερνητικό αξίωμα. Για παράδειγμα, βουλευτής που γνωρίζει από μέσα και από έξω την Κ.Ο. έλεγε στην «Κ» πως εάν οι αμέσως προαναφερθέντες ήταν μέλη της κυβέρνησης, πάλι θα στέκονταν απέναντι στον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών καθώς «αυτό εκπροσωπούν».
Στη δεύτερη αιτία υπάρχει μια υποκατηγορία που ορίζεται από τοπικές εκλογικές σκοπιμότητες. Η λοξοδρόμηση από την κεντρική γραμμή αποτελεί πολλές φορές νομοτέλεια για την εκλογική επιβίωση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι (πάλι) ο Θάνος Πλεύρης που στην Α΄ Αθηνών επιχειρεί να συγκρατεί ένα δεξιό ακροατήριο, παρά την κεντρώα στροφή της κυβέρνησης. Εάν ο Πλεύρης ευθυγραμμιζόταν με τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών θα είχε μεγάλο εκλογικό κόστος. Τέτοιες περιπτώσεις βουλευτών που κοιτάνε να κρατήσουν ως κόρη οφθαλμού την εκλογική τους επιρροή στην περιφέρειά τους υπάρχουν πολλές, η οποία οδηγεί πολλές φορές σε «αναγκαστική διαφοροποίηση», όπως συμβαίνει στην περίπτωση του Μάξιμου Χαρακόπουλου (στη Λάρισα), του Μίλτου Χρυσομάλλη (στη Μεσσηνία) και άλλων.
Καρότο και μαστίγιο
Το Μέγαρο Μαξίμου έχει αποφασίσει να απαντήσει με την παλιά συνταγή του καρότου και του μαστιγίου. Το μαστίγιο βγήκε στην περίπτωση του Μάριου Σαλμά. Το «κρυφό» μάλιστα μήνυμα ήταν ότι ο βουλευτής διεγράφη και από μέλος του κόμματος, που σημαίνει πως δεν υπάρχει δρόμος επιστροφής, άρα δεν έχει διέξοδο επανεκλογής με τη Ν.Δ. Στο Μαξίμου θεωρούν ότι η διαγραφή Σαλμά θα καταδείξει τα όρια σε όποιον είχε μπει στον πειρασμό να τα ξεπεράσει, αλλά ταυτόχρονα οι διαγραφές δεν αποτελούν κεντρική στρατηγική. «Κυβέρνηση και βουλευτές βρισκόμαστε σε στενή και αγαστή συνεργασία», λέει κυβερνητική πηγή, ενώ παράλληλα τις τελευταίες ημέρες βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη μια επιχείρηση επανασύνδεσης με τους βουλευτές που περιλαμβάνει μια διευρυμένη συνάντησή τους με τον πρωθυπουργό εντός των επόμενων ημερών, ενώ την επόμενη Παρασκευή θα λάβει χώρα το street party στη Ρηγίλλης σε μια εκδήλωση που θέλει να ενεργοποιήσει συναισθηματικά τον κόσμο της Ν.Δ. Παράλληλα, οι θεματικές συναντήσεις υπουργών και βουλευτών θα συνεχιστούν.
Χωρίς ομοιογένεια
Στο Μέγαρο Μαξίμου πάντως και στην Πειραιώς δεν προβληματίζονται από τις αποκλίσεις των περίπου 30 βουλευτών. Οπως έλεγε στην «Κ» η ίδια κοινοβουλευτική πηγή, οι βουλευτές αυτοί δεν έχουν κοινά χαρακτηριστικά, ούτε έχουν και κάποιον αρχηγό. Χαρακτηριστικό της ανομοιογένειας που υπάρχει μεταξύ των «διαμαρτυρομένων» είναι ότι βουλευτής που ανήκει στους δυσαρεστημένους λόγω μη αξιοποίησης, ασκούσε κριτική στους «11» λέγοντας πως η ερώτηση που έκαναν είναι «λαϊκίστικη» και «θα έπρεπε να είναι πιο προσεκτικοί». Συνεπώς χωρίς αρχηγό και χωρίς κοινή πυξίδα, η εσωκομματική αντιπολίτευση της Ν.Δ. θα συνεχίσει το επόμενο διάστημα να κινείται στη λογική των ερωτήσεων και της όχλησης της κυβέρνησης. Κάποιοι εκ των «11» άλλωστε που υπέγραψαν την επερώτηση προς τον Κωστή Χατζηδάκη έλεγαν πως ο σκοπός τους δεν είναι να κάνουν κακό στην κυβέρνηση, αλλά να την κατευθύνουν προς τα εκεί που εκείνοι θεωρούν πιο σωστό. Αυτό όμως μπορεί να είναι και η βάση για μελλοντικές παρεμβάσεις που θα ζητάνε πιο επιτακτικά «επιστροφή στις ρίζες».
