Λίγες μέρες προτού τα μέλη –και οι φίλοι– του ΠΑΣΟΚ προσέλθουν στις κάλπες για να αναδείξουν το επόμενο πρόσωπο που θα ηγηθεί του κόμματός τους, η «Κ» βρέθηκε στο πεζοδρόμιο με τους τέσσερις επικρατέστερους υποψηφίους. Τους ακολούθησε σε καφενεία και πλατείες, όπου συχνά κυριαρχούσαν αφίσες με τα πορτρέτα τους. Ακουσε τον «ήλιο τον πράσινο» να παιανίζει από βραχνά ηχεία και κατέγραψε συνθήματα, όπου ο ομιλητής κατάφερνε να ηλεκτρίσει το ακροατήριό του. Παρακολούθησε, παρά τις διαφορές στο στυλ, το ίδιο μοτίβο να επαναλαμβάνεται από τα στόματα όλων – του Νίκου Ανδρουλάκη, του Παύλου Γερουλάνου, της Αννας Διαμαντοπούλου, του Χάρη Δούκα: Οι εσωκομματικές εκλογές είναι κρίσιμες. Η συμμετοχή πρέπει να είναι μαζική. Σε αυτό, τουλάχιστον, συμφωνούν όλοι.
Νίκος Ανδρουλάκης
Ο εσπερινός, ο Ξυλούρης και η γουρουνοπούλα
«Στο Σπάρταθλον πώς το είχατε στήσει;» ρωτάει ένας εργαζόμενος στο καφέ Ναβίς στο κέντρο της Σπάρτης, πριν μετατρέψουν μέρος του αύλειου χώρου σε σκηνή προεκλογικού αγώνα, νωρίς το απόγευμα πριν από λίγες ημέρες. Σε περίπου μία ώρα αναμένεται να μιλήσει εδώ ο Νίκος Ανδρουλάκης, αλλά κάποιοι ανησυχούν για την προσέλευση λόγω της βροχής και του δεσπότη που γιορτάζει την επομένη και ο εσπερινός του σήμερα ξεκινάει την ίδια ώρα με την ομιλία του προέδρου του ΠΑΣΟΚ.
Αλλά καθώς περνούν τα λεπτά, τα τραπέζια γεμίζουν. Σύντομα τα μπιτάκια αντικαθίστανται από άσματα της πασοκικής τελετουργίας, όπως τα «Αυτό τον κόσμο τον καλό» του Νίκου Ξυλούρη και «Είμαστε δυο» του Μίκη Θεοδωράκη. Κατά τις 6, κόσμος κάθεται και στο διπλανό καφέ, στην τζαμαρία του οποίου είναι τοποθετημένες δύο γιγαντοοθόνες που προβάλλουν εκπομπή της Δέσποινας Μοιραράκη. Ο Νίκος Ανδρουλάκης δεν έχει εμφανιστεί ακόμα. «Είναι έτοιμος», λέει στην «Κ» ο φωτογράφος του, «θα έρθει όταν ο χώρος γεμίσει». Πράγματι, μέσα στο επόμενο τέταρτο ο χώρος γύρω από το Ναβίς έχει καταληφθεί και από ορθίους, και οι πρώτες νότες του «Καλημέρα ήλιε» δίνουν το σήμα – έρχεται ο πρόεδρος.
Διασχίζει με τα πόδια τη λεωφόρο Λυκούργου, όταν φθάνει στο καφέ οι παρευρισκόμενοι σηκώνονται και τον χειροκροτούν. «Πήρα την απόφαση οι εκλογές να γίνουν ενάμιση χρόνο πριν από την κανονική τους ημερομηνία γιατί δεν ήθελα σε καμία περίπτωση αυτά που συμβαίνουν στον ΣΥΡΙΖΑ να συμβούν και στο ΠΑΣΟΚ», λέει ξεκινώντας την ομιλία του. Μιλάει για περίπου 20 λεπτά, μέσα στα οποία αναφέρεται στο «μεγάλο χρέος του ΠΑΣΟΚ να ασκήσει σοβαρή, αξιόπιστη, προοδευτική αντιπολίτευση στη Νέα Δημοκρατία», στη στεγαστική κρίση, στον τουρισμό, στο ότι οι δημοσκοπήσεις θέλουν το ΠΑΣΟΚ δεύτερο κόμμα.
Αλλά κατά βάσιν ο Νίκος Ανδρουλάκης υπερασπίζεται τη θέση του. «Δεν έπεσε από την Ακρόπολη αυτή η ευκαιρία», λέει, «δεν την έφερε ο πελαργός», αλλά η δουλειά που έχει γίνει στο κόμμα τα τελευταία δυόμισι χρόνια, τονίζει. Ζητάει την ψήφο τους για να συνεχίσει τη στρατηγική του, για πολιτική αυτονομία, ενότητα, καθημερινό αγώνα, σύγκρουση με τα συμφέροντα, ήθος. Στέκεται σε ένα σημείο κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, είναι σοβαρός, και τα λόγια του δεν τα επικοινωνεί μόνο με τη φωνή του –βραχνή μετά την τόση χρήση– αλλά και με τα χέρια του. Ανεβοκατεβάζει το αριστερό του χέρι επανειλημμένως για έμφαση, ξεχωρίζει τα δάχτυλα του χεριού του απαριθμώντας τα μέτρα που θα ακολουθήσει, κάνει την παλάμη του γροθιά.
Οταν κατεβαίνει από το βήμα, στο χακί πουκάμισό του μια λωρίδα ιδρώτα διασχίζει τη σπονδυλική του στήλη. Αλλά τώρα, ανάμεσα στον κόσμο, ο Νίκος Ανδρουλάκης χαλαρώνει. Χαμογελάει μιλώντας με πολίτες που βιάζονται να τον αγκαλιάσουν, που ζητούν σέλφι και λένε «Καλή δύναμη, πρόεδρε, άντε και πρωθυπουργός». Ενας κύριος αναφέρει ότι ψηφίζει ΠΑΣΟΚ από το… 1965. «Καλά, πόσο χρονών είσαι;» ρωτάει, κι όταν εκείνος απαντάει «80», του λέει «παπατζής είσαι, σε έκανα 68». Ενα παιδί φωνάζει «ΠΑΣΟΚ μόνο». Αστειεύεται με κάποιες Σερραίες που ήρθαν από τη Μεσσήνη για να τον ακούσουν. Με τους νέους μιλάει για ποδόσφαιρο: «Εγώ είμαι πράσινος σε όλα». Το πρόγραμμα πιέζει. Ο χρόνος τελειώνει. «Λοιπόν, παιδιά, πάω τώρα, φιλιά».
«Οπου με πάνε»
«Εγώ με ένα βαλιτσάκι είμαι και πάω όπου με πάνε», λέει στην «Κ». Μέσα σε αυτές τις ασφυκτικά γεμάτες μέρες, η μόνη του στιγμή χαλάρωσης είναι όταν παίρνει τηλέφωνο τον γιο του. Είναι πολύ αισιόδοξος για την έκβαση των εκλογών και η διαδρομή του –«χωρίς ρουσφέτια, χωρίς απευθείας αναθέσεις»– αποδεικνύει ότι θα γίνει καλός πρωθυπουργός όταν έρθει η ώρα, αναφέρει.
Κατά τις 8 το βράδυ, έξω από το Εργατικό Κέντρο Αρκαδίας περιμένει πολύς κόσμος – ορισμένοι φορούν πράσινες μπλούζες. Πάλι χειροκροτήματα, πάλι «Θα τον μεθύσουμε τον ήλιο». Στην αίθουσα υπάρχουν κολλημένες δύο αφίσες του ΠΑΣΟΚ. Ο λόγος του εδώ είναι πιο πολιτικός κι ο ίδιος πιο παθιασμένος. Αποκαλεί τον εαυτό του «ένα απλό παιδί του ΠΑΣΟΚ». Εχει κάνει, λέει, την αυτοκριτική του και θέλει –«με περισσότερη δράση και ρίσκο»– να ακολουθήσει την ίδια στρατηγική που έφτασε το κόμμα από το 8% στο 13% και μελλοντικά ακόμα παραπέρα.
Το κοινό ξεσπάει σε χειροκροτήματα σε διάφορα σημεία, κυρίως όταν μιλάει για το ΠΑΣΟΚ ως το κόμμα που θα κερδίσει τη Νέα Δημοκρατία. Προς το τέλος ανεβοκατεβάζει τη γροθιά σαν πέλεκυ, λέγοντας «μαζί να προχωρήσουμε πιο δυνατά, ακόμα πιο ψηλά, μπορούμε να τα καταφέρουμε». Ο κόσμος τον αγκαλιάζει, τον φιλάει. Κάποιος αναρωτιέται: «Εμείς πρόεδρο έχουμε, γιατί κάνουμε εκλογές;». Αλλος λέει ότι φοβάται. «Ο δήμαρχος τι θέλει, μπορείς να μου πεις; Εχω μάθει ότι η Διαμαντοπούλου ήταν να πάει στη Νέα Δημοκρατία και την έκοψε ο Μητσοτάκης για να βγει αρχηγός και να συνεργαστεί μαζί τους», δηλώνει. «Σώπα, μωρέ», τον καθησυχάζει ο Νίκος Ανδρουλάκης, «θα μείνουμε ενωμένοι, μην αγχώνεστε».
Πρέπει να φύγει για τη Ναύπακτο όπου θα διανυκτερεύσει, γιατί μιλάει εκεί την επομένη το πρωί, αλλά τον πείθουν να κάνει πρώτα μια στάση στο ψητοπωλείο «Θόδωρος», να δοκιμάσει την ξακουστή γουρουνοπούλα του. Ο μαγαζάτορας ενθουσιάζεται όταν τον βλέπει. «Πρόεδρε, δεν θα μπορεί να κοιμηθεί το βράδυ από τη χαρά του», λέει η σύζυγός του. «Εγώ μια μπιρίτσα θα πάρω», λέει και βγάζει μια από το ψυγείο. Πάει να πληρώσει, δεν το δέχονται από το μαγαζί. Τσιμπάει στο όρθιο, «εγώ είμαι το παλιό ΠΑΣΟΚ το ορθόδοξο», του λέει ο Θόδωρος, «κάτσε να φας». Μιλούν για ποδόσφαιρο, ιστορίες από την Τρίπολη, για το κόμμα. Τρώει μια μπουκιά κρέας. Δεν κρύβει τον ενθουσιασμό του. «Α, ρε Θόδωρε», λέει. Δεύτερη μπουκιά. «Αυτές είναι εκστρατείες – ΠΑΣΟΚ και ξερό ψωμί». Και ζουμερή γουρουνοπούλα.
Παύλος Γερουλάνος
Coldplay, «αναγέννηση» και σύκα Κύμης
Ο Παύλος Γερουλάνος έχει σχέδιο. Το έχει τυπώσει σε φυλλάδιο. Το έχει βαφτίσει «Αναγέννηση» και το μοιράζει σε κάθε σταθμό της περιοδείας του. Μίλησε για αυτό και στις τέσσερις πόλεις της Φθιώτιδας που επισκέφθηκε το περασμένο Σαββατοκύριακο. Η δομή των ομιλιών του δεν αλλάζει. Πρώτα, τους παρουσιάζει το πρόβλημα, λέγοντας ότι το χειρότερο, αλλά όχι απίθανο, σενάριο για τη χώρα είναι μια ακόμα πτώχευση.
Μετά, τους συστήνει την «Αναγέννηση». Στη βάση της είναι η αποκέντρωση της εξουσίας και μεταφορά της σε οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης. Αναφέρεται ξανά και ξανά στους «πασόκους που πάνε καλύτερα από το ΠΑΣΟΚ», άτομα του κόμματος σε τοπικά αξιώματα – «αυτοί υπόσχομαι πως θα είναι το πρώτο μου τηλέφωνο, θα τους ζητήσω να με βοηθήσουν να συνδέσουμε το κόμμα με την κοινωνία», δηλώνει.
Για να επιτευχθεί το σχέδιό του για τη χώρα χρειάζεται σωστή επικοινωνία και καλή ομάδα, και καταλήγει, αιτιολογώντας με βάση την εμπειρία του –από την ανάληψη της πτωχευμένης οικογενειακής του επιχείρησης μέχρι την υπουργική του πορεία–, στο γιατί είναι εκείνος ο κατάλληλος άνθρωπος να το φέρει εις πέρας.
Στις ομιλίες του κατά τη διάρκεια της ημέρας –το πρόγραμμα είναι 12ωρο, με μία ώρα διαλείμματος για μερικά τηλέφωνα– δεν χρησιμοποιεί πολλά συνθήματα, ούτε επαναστατικά τραγούδια. Στην κατάμεστη αίθουσα του Ξενοδοχείου Σαμαράς στη Λαμία το βράδυ του Σαββάτου, τα ηχεία παίζουν Coldplay. Δεν βιάζεται. Δεν φοβάται τις παύσεις. Ο ρυθμός του είναι αργός. Προσπαθεί να ερεθίσει το ακροατήριό του με ερωτήσεις: «Πόσοι από εσάς βλέπετε την περιοχή σας να ερημώνει;». Κι επιστρέφει πάντα στο πρόγραμμά του.
Το οδοιπορικό είχε ξεκινήσει το πρωί. Αταλάντη. Βγαίνει από το Skoda. Βγάζει τα ασύρματα ακουστικά του. «Γεια σου, δημαρχάρα», λέει στον τοπικό άρχοντα που τον περιμένει. Αργότερα, στην πλατεία, περνάει από τα 4-5 καφέ. Σε ένα φτάνει μέχρι την κουζίνα. «Πού είναι ο σεφ;». Οπου συναντάει πρόθυμους συνομιλητές, κάθεται για λίγο μαζί τους. «Συγγνώμη που κάθισα κιόλας». «Ελα, ρε σύντροφε, σε περιμέναμε πώς και πώς», του λέει ένας από τους θαμώνες. «Ομόνοια θέλουμε», αναφέρει άλλος. «Από εμένα μη φοβάστε», απαντάει.
Στη συγκέντρωση της Αταλάντης δίνουν το «παρών» 50 άτομα. Προτού φύγει για τον επόμενο σταθμό, πηγαίνει να χαιρετήσει και σε ένα ακόμα καφενείο. Χάσιμο χρόνου, τον προειδοποιεί ένας σύμβουλός του. «Δεν είναι πασοκικό». Πηγαίνει έτσι κι αλλιώς. «Ξεκίνησα τις χειραψίες με τους καφέδες», τους λέει, «τώρα είμαστε στα τσίπουρα». Μπαίνει στο αυτοκίνητο. Φοράει ξανά τα ακουστικά. Τηλεφωνεί.
Σταματάμε σε ένα βενζινάδικο, βγαίνει να πληρώσει ο ίδιος. «Καλή επιτυχία», του λέει ο υπάλληλος. «Να είστε καλά», απαντάει ο Παύλος Γερουλάνος. Στον δρόμο για τον Μώλο Φθιώτιδας χανόμαστε εξαιτίας του GPS και αργούμε, αλλά δεν ανησυχεί. Εξηγεί στην «Κ» το σχέδιό του για τη χώρα, τις ιδέες του για την ανάπτυξη παραμελημένων περιοχών της επικράτειας, λέει πως αυτή τη φορά δεν βρέθηκε σε δίλημμα όσον αφορά την υποψηφιότητα για την προεδρία. «Είμαι έτοιμος, ξέρω τι θέλω να κάνω». Ούτε φοβάται ότι οι ψηφοφόροι μπορεί να τον βλέπουν ως εκπρόσωπο της ελίτ, ξένο σώμα στο ΠΑΣΟΚ. «Στην Αθήνα, πήρα ίδιο ποσοστό στο Κολωνάκι και στα Σεπόλια – εκεί που με γνωρίζουν δεν έχουν τέτοιους ενδοιασμούς».
Φθάνουμε αργοπορημένοι στον σιδηροδρομικό σταθμό Μώλου, για τη λειτουργία του οποίου έχει κάνει ερώτηση στη Βουλή. Εδώ έχει πολύ κόσμο. «Παύλο, Παύλο». «Ο επόμενος αρχηγός του ΠΑΣΟΚ». Ακούν προσεκτικά τι λέει, κάνουν ερωτήσεις, διαβάζουν την «Αναγέννηση». Στο αυτοκίνητο, τρώει αποξηραμένα σύκα Κύμης. «Είναι το αγαπημένο μου σνακ. Είναι super food».
Χωρίς διάλειμμα
Στα καφενεία της πόλης, θέλει να καθίσει με τους κατοίκους για ένα τσίπουρο. Οι συνεργάτες του τον αποτρέπουν. «Δεν μπορούμε να στήσουμε τον δήμαρχο της Στυλίδας». Συμμορφώνεται. Μετά τη Στυλίδα, όπου συζητάει για θέματα όπως οι ιχθυοκαλλιέργειες και η υποστελέχωση του νοσοκομείου, σειρά έχει η Λαμία. Μοιάζει ακούραστος. «Τώρα δεν θες να χαλαρώσεις! Χθες κατάφερα να γυρίσω στο σπίτι μου γύρω στις 10.30. Εχω να δω τη γυναίκα μου ένα μήνα. Είδαμε επεισόδιο μιας σειράς». Η βασική πηγή χαλάρωσής του είναι οι κόρες του, λέει.
Ακολουθεί μεσημεριανό φαγητό με εκπροσώπους της τοπικής κοινωνίας σε εστιατόριο της Λαμίας. Μετά το φαγητό, βγάζει μια ακόμα ομιλία. Το πρόγραμμα κανονικά είχε ξεκούραση. Αποφασίζει να κάνει μια αυθόρμητη στάση στην πρόβα του TEDxLamia. Ρωτάει τους ομιλητές για τις θεματικές τους, αφότου τους χαιρετήσει έναν έναν. «Συγγνώμη που σας διέκοψα».
Ενας κύριος αναφέρει ότι ψηφίζει ΠΑΣΟΚ από το… 1965. «Καλά, πόσο χρονών είσαι;» τον ρωτάει κι όταν εκείνος απαντάει «80», του λέει «παπατζής είσαι, σε έκανα 68». Με τους νέους μιλάει για ποδόσφαιρο: «Εγώ είμαι πράσινος σε όλα».
Στη συνέχεια, συνέντευξη σε τοπικό κανάλι. Ομιλία στο ξενοδοχείο. Συζητάει με τον κόσμο, φωτογραφίζεται. Μένει μέχρι να αδειάσει η αίθουσα. «Πολύ καλός», του λένε, «θέλουμε ανατροπή». «Στο χέρι σας είναι». Με το δεξί του χέρι παίζει παντομίμα – σαν να ρίχνει φάκελο σε μια αόρατη κάλπη.
Αννα Διαμαντοπούλου
Αγκαλιές, βραχνάδα και χρησμοί
Το βράδυ της Δευτέρας, στο Mujer –«γυναίκα» στα ισπανικά– στον Κορυδαλλό, τα τραπέζια είναι γεμάτα. Μέχρι τις 20.15, οπότε καταφθάνει η Αννα Διαμαντοπούλου, ο κόσμος έχει γεμίσει και τον δρόμο γύρω και απέναντι από το μπαρ. Κάποιοι συνωστίζονται για να τη δουν. Επειτα στέκονται στα ανοιχτά παράθυρα για να την ακούσουν.
Είναι ήρεμη. Χαμογελάει. Ξεμπλέκει τα διπλωμένα χέρια της για δεκάδες χειραψίες. Περισσότερα από 300 άτομα βρίσκονται εδώ. Πολλούς τους έχει ξαναδεί σε προηγούμενη συγκέντρωση στον Κορυδαλλό, όπου έκανε την πρώτη της επίσκεψη μετά την ανακοίνωση της υποψηφιότητάς της.
Μιλάει ακούραστα. Περίπου 40 λεπτά. Συγκρίνει το ΠΑΣΟΚ με τον ΣΥΡΙΖΑ. «Αντιλαμβανόμαστε πόσο σημαντικό είναι ένα κόμμα να έχει ρίζες, ρίζες στη Δημοκρατία». Στη χώρα υπάρχει «κοινωνική αγανάκτηση». Το ρεπερτόριο έχει τα πάντα: αγρότες, μικρομεσαίοι επιχειρηματίες, στεγαστική κρίση, εθνικά θέματα, δομές μακροχρόνιας φροντίδας, δημόσια πανεπιστήμια. Φυσικά, συζητάει για τον ρόλο του ΠΑΣΟΚ, το διακύβευμα των εσωκομματικών εκλογών – «ο επόμενος πρωθυπουργός της χώρας μπορεί και πρέπει να είναι σοσιαλδημοκράτης».
Η φωνή της είναι βραχνή. Πολλές φορές καθώς μιλάει σφίγγει με το χέρι της το μεταξωτό πουκάμισό της στο σημείο όπου βρίσκεται το διάφραγμα. Μοιάζει να προσπαθεί να πάρει μεγαλύτερη ανάσα. Καθώς η ομιλία της προχωράει, φαίνεται να ζεσταίνει όλο και περισσότερο το κοινό της. Μια νέα κοπέλα την περιεργάζεται από πάνω μέχρι κάτω, παίζοντας αδιάφορα με τα μαλλιά της. Το βλέμμα της στέκεται στα παπούτσια, στο βραχιόλι της. Μεσήλικοι άνδρες στήνουν πηγαδάκια. Αλλοι παραγγέλνουν ποτό. Είναι δωρεάν, με τα χαρτάκια που τους δόθηκαν στην είσοδο.
Οταν ξεκινάει να μιλάει για την πορεία και το βιογραφικό της, η κοπέλα που έπαιζε με τα μαλλιά της την κοιτάει στα μάτια. Επιστρέφει στις μεταρρυθμίσεις και πάλι στο κόμμα. «Ο καθένας από εμάς να υποστηρίζει τον υποψήφιο που θέλει με επιχειρήματα και πάθος, να μην κατηγορεί όμως τους άλλους – γιατί μόνο έτσι θα έχουμε ενότητα στη βάση και ενότητα στην κορυφή».
Δεν θέλει να αργήσει απόψε. Την επόμενη μέρα έχει το ντιμπέιτ. Ο κόσμος δεν την αφήνει να φύγει. Ερχονται ένας ένας να τη χαιρετήσουν. Κάνουν ουρά για να της αγγίξουν το χέρι και να της εξομολογηθούν τα προβλήματά τους: θέματα αναπηρίας, θέματα του ΕΟΠΥΥ, αλλά και βιβλία που την προτρέπουν να διαβάσει. «Είναι τα γενέθλιά μου σήμερα, ακύρωσα τα πάντα για να είμαι εδώ για εσένα», της λέει μια κυρία. Η Αννα Διαμαντοπούλου την αγκαλιάζει, της εύχεται χρόνια πολλά. «Επρεπε να σου είχαμε πάρει μια τούρτα», απαντάει. Οταν βγαίνει έξω για να χαιρετήσει και τους υπόλοιπους παρευρισκομένους στην απέναντι πλευρά του δρόμου, κόσμος περνάει μαζί της τόσο άτακτα που κοντεύει να την πατήσει ένα αυτοκίνητο. «Μα δεν βλέπεις μπροστά σου;» της λέει η κ. Διαμαντοπούλου. Πίνει λίγο νερό, έχει στεγνώσει το στόμα της.
Πολλές γυναίκες τής λένε ότι τις εμπνέει, εκείνη τις αγκαλιάζει, βγαίνει μαζί τους φωτογραφίες. Τοπικοί παράγοντες φαίνεται να ανταγωνίζονται ο ένας τον άλλον για το ποιος θα της συστήσει τους περισσότερους δυνητικούς ψηφοφόρους. Ενας οδηγός αυτοκινήτου κατεβάζει το παράθυρο. Ρωτάει ποιος είναι ο λόγος του συνωστισμού. «Είναι εδώ η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, η Αννα Διαμαντοπούλου», απαντάει ένας κύριος. «Βλέπω το μέλλον», γυρνάει μετά και λέει στην «Κ».
Σαράντα λεπτά αφότου ολοκλήρωσε την ομιλία της, επαναλαμβάνει ότι την επομένη είναι το ντιμπέιτ. Πρέπει να ησυχάσει για να προετοιμαστεί. «Αν είσαι όπως σήμερα, θα αποπνέεις σιγουριά», της λένε. «Θα κάνεις τη διαφορά».
Χωρίς «αξεσουάρ»
Πριν μπει στο Citroën που την περιμένει, λέει στην «Κ» ότι είναι πολύ αισιόδοξη για το αποτέλεσμα των εκλογών. «Τις τελευταίες 15 ημέρες έχει ζεστάνει πολύ το κλίμα». Η επαφή με τον κόσμο την αναζωογονεί. «Δεν κουράζομαι πλέον, έχω όλο και περισσότερο πάθος». Μεταφέρω τι ειπώθηκε στην Τρίπολη, για το ότι η δική της υποψηφιότητα είναι βαλτή από τη Νέα Δημοκρατία. «Πρέπει να είναι κάποιος πολύ ηλίθιος για να μην καταλαβαίνει ότι εγώ θα πάρω κόσμο από το Κέντρο και αυτός ο κόσμος θα φύγει από τη Νέα Δημοκρατία». Στη συγκέντρωση της Αννας Διαμαντοπούλου δεν έχει πόστερ, συνθήματα ή επαναστατικά τραγούδια. «Εχω μεγάλη εμπειρία, μπορώ κι εγώ να λέω συνθήματα, αλλά πιστεύω περισσότερο, και το κάνω πολύ συνειδητά, σε μια αλλαγή του πολιτικού λόγου. Ο κόσμος βαρέθηκε».
ιδιότητα του υποψήφιου προέδρου, μάς οδήγησε στο Μενίδι για την ομιλία του. Φωτ. ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΛΙΑΣ
Χάρης Δούκας
Κάμερες, βραδινό τσάι και «Κάρμινα Μπουράνα»
Οι περισσότερες ημέρες του Χάρη Δούκα χωρίζονται στα δύο. Από το πρωί μέχρι το απόγευμα έχει υποχρεώσεις και συναντήσεις ως δήμαρχος Αθηναίων. Από το απόγευμα μέχρι το βράδυ, ραντεβού και εκδηλώσεις ως υποψήφιος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. Την προηγούμενη Κυριακή εμφανίζεται στην, ανοιχτή μόνο στους πεζούς, Αθηνάς, στο πλαίσιο φεστιβάλ του δήμου και της Παγκόσμιας Ημέρας Χωρίς Αυτοκίνητο, γύρω στις 12 το μεσημέρι. Εχει έρθει κατευθείαν από το αεροδρόμιο. Το Σάββατο βρισκόταν, με τον άλλον του ρόλο, σε περιοδεία στη Θράκη. Μέχρι να φθάσει, έχουν μαζευτεί κάμερες που τρέχουν προς το μέρος του. Δείχνει απόλυτη επίγνωση του φακού. Προχωράει ευθυτενής. Κάποιος φωνάζει «δήμαρχε, δήμαρχε!». Αλλά ο Χάρης Δούκας δεν χάνει την προσήλωσή του στην κάμερα.
Πρώτα χαιρετάει τους αστυνομικούς που είναι σε υπηρεσία κι ύστερα παιδιά που είναι εκεί συγκεντρωμένα. Στέκεται σε κάθε δραστηριότητα, κάνοντας πλάκα με τους συμμετέχοντες – από ενηλίκους που προσπαθούν να ισορροπήσουν σε ρόλερ μέχρι παιδάκια που κάνουν ποδήλατο γύρω από εμπόδια. Σιγουρεύεται ότι υπάρχει χώρος στον διάδρομο ποδηλασίας, χειροκροτά όσους τον ολοκληρώνουν. Κοντοστέκεται στα σκέιτμπορντ. «Δεν είναι λίγο επικίνδυνο;» ρωτάει τον υπεύθυνο. Τον διαβεβαιώνει πως όχι κι ύστερα τον ενημερώνει για μια μεγάλη εκδήλωση για σκεϊτάδες που φέτος θα γίνει στην Αθήνα. Δείχνει ενδιαφέρον. Λέει σε συνεργάτη του να κρατήσει τα στοιχεία του υπευθύνου.
Είναι ευχαριστημένος με το αποτέλεσμα του φεστιβάλ, όπως υποδηλώνει το μειδίαμά του. «Ωραία, ε;» ρωτάει ξανά και ξανά στους συνεργάτες του. Ευχαριστεί τους εθελοντές του Ερυθρού Σταυρού κι ύστερα μιλάει στην ΕΡΤ. Κατά τη μία, έχει φθάσει στο δημαρχείο για προγραμματισμένα ραντεβού. «Δεν καθυστερεί ποτέ», λένε στην «Κ» οι συνεργάτες του. Συμφωνεί κι εκείνος. «Εγώ δεν είμαι ώρα ΠΑΣΟΚ», τονίζει γελώντας. «Πάνω πήγαμε πολύ καλά». Απαριθμεί τις πόλεις από τις οποίες μόλις επέστρεψε. «Η ΠΑΣΠ όλη είναι μαζί μου γιατί βγήκα και είπα δημόσια “Παιδεία για όλους και άντε γεια”».
Λίγες ώρες αργότερα, επιστρέφει στην Αθηνάς για να αναγγείλει στη σκηνή τους Locomondo, την μπάντα που θα κλείσει το φεστιβάλ. Είναι μαζί του ο πατέρας του για τις υπόλοιπες εκδηλώσεις της ημέρας. Φεύγουν για μια ακόμα συνάντηση κι ύστερα περνάει γρήγορα από τα εγκαίνια του ανακαινισμένου κτιρίου του Εμπορικού Συλλόγου.
Επόμενη στάση ο Κήπος Ακροπόλεως, μια παιδική χαρά στην Πλάκα που εγκαινιάζει με την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, και το Ιδρυμα Ωνάση. Πολλοί επιζητούν να του μιλήσουν. Συζητάει με μέλη της επιτροπής κατοίκων Πλάκας για τα προβλήματα της περιοχής – «να μας σώσετε από τα τραπεζοκαθίσματα, θα σας γκρινιάξουμε από κοντά μετά τον “γάμο”», λένε γελώντας. «Θα συνεχίσω με πάθος και νομίζω θα διεκδικήσω πολύ περισσότερα και με το άλλο». Αν εκλεγεί, «δεν θα παραιτηθεί από δήμαρχος;» ρωτάει μια κάτοικος. «Ούτε καν».
Διαβάζει τον λόγο του από το χαρτί, με τα δάχτυλά του ψηλαφίζει κάθε γραμμή. Σε λίγο πρέπει να φύγει για την προεκλογική του εκδήλωση στο Μενίδι. Ακούει όλες τις ομιλίες. Ακούει μετά παράπονα, ψιθυριστά στο αυτί. Ζητάει από τους διαμαρτυρόμενους να αφήσουν τα στοιχεία τους. Στέκεται για μερικές σέλφι ακόμη, αλλά πρέπει να φύγει. «Πάω Μενίδι. Αλλαγή ρόλου».
Στο αυτοκίνητο πίνει νερό. Μασάει τσίχλα. Καθαρίζει τα χέρια του με ένα υγρό μαντιλάκι. Αυτές τις μέρες, πίνει πολύ τσάι για τον λαιμό του. «Από τις 6 το πρωί είμαι συνήθως στις επάλξεις». Ενέργεια αυτόν τον καιρό δεν βρίσκει στον ύπνο. «Την παίρνεις από τη σχέση με τον κόσμο». Θέλει να αλλάξει κατεύθυνση στην Ελλάδα, να εφαρμόσει ένα συνεργατικό μοντέλο εξουσίας πρώτα στο ΠΑΣΟΚ «και αύριο μεθαύριο στη χώρα». Δεν μετανιώνει για την υποψηφιότητά του – «ποτέ δεν θα μου πει κάποιος “Χάρη, δεν το τόλμησες, δεν το προσπάθησες”, για αυτό είμαι εντάξει με τον εαυτό μου όταν πέφτω για ύπνο». «Δεν θα μπορούσα να μην αναμετρηθώ με την ευθύνη». Δεν θεωρεί ότι πρόδωσε κάποιον. «Το κόμμα δεν είναι παρέα». Δεν περίμενε η ζωή του να πάρει τη συγκεκριμένη πορεία, αλλά του αρέσει. «Το να είσαι δήμαρχος δεν είναι θεωρητικό. Στην πολιτική γενικά μπορείς να έχεις μεγάλο αποτύπωμα», λέει. Πιστεύει ότι θα κερδίσει. «Αν δεν το πιστεύεις εσύ μέσα σου, δεν μπορείς να το μεταφέρεις».
Στο Μενίδι, οι περίπου 300 παρευρισκόμενοι ενθουσιάζονται που τον βλέπουν. Υπό τη μουσική υπόκρουση των «Κάρμινα Μπουράνα», χαιρετάει με πλατύ χαμόγελο. Σφίγγει χέρια. «Σήμερα είσαι δήμαρχος», του λένε, «αύριο πρόεδρος».
«Γερά, να πέσει η Δεξιά»
Εδώ δεν χρειάζεται χαρτί για τον λόγο. Μιλάει από στήθους για την οπισθοδρόμηση της χώρας, τους μισθούς στην παιδεία, τις ακριβές διατραπεζικές συναλλαγές, τον ρόλο του ΠΑΣΟΚ. «Θα φοβόμαστε να πούμε ότι πρέπει να νικήσουμε;». Ακούγονται συνθήματα: «Χάρη, γερά, να πέσει η Δεξιά». «Μεγάλο ΠΑΣΟΚ ξανά στην κοινωνία». «Με τον Χάρη Δούκα για την ανατροπή». Διακόπτει για να ακουστεί η γαλαρία. Χαμογελάει πλατιά. Αποκαλεί τον εαυτό του στρατιώτη του ΠΑΣΟΚ, λέει ότι, «για τις μεγάλες μάχες» που έπονται, το κόμμα θα είναι ανοιχτό σε όσους θέλουν κι εκείνοι να γίνουν στρατιώτες της πρώτης γραμμής.
Ολοκληρώνοντας την ομιλία του, μπαίνει με ένα ποτήρι τσάι ανάμεσα στον κόσμο. Οι σερβιτόροι προσφέρουν λευκό κρασί με πάγο. «Καλά τα είπαμε;» ρωτάει το κοινό. Τον τραβάνε για φωτογραφίες μπροστά από το πανό με τη φωτογραφία του. Φαίνεται να το απολαμβάνει. Το βράδυ της Κυριακής, στο βλέμμα του έχει την ίδια αποφασιστικότητα που είχε και το πρωί, αλλά η χειραψία του έχει γίνει πιο σίγουρη. «Πάμε», λέει λίγο αργότερα. «Εχουμε ντιμπέιτ».
