Το γυαλί είχε ραγίσει εδώ και τουλάχιστον δύο χρόνια, αλλά δεν είχε σπάσει. Αυτό έγινε την Παρασκευή το πρωί όταν οι δύο πρώην πρωθυπουργοί Κώστας Καραμανλής και Αντώνης Σαμαράς αποφάσισαν να αρνηθούν την προσωπική πρόσκληση του Κυριάκου Μητσοτάκη να δώσουν το «παρών» στη γιορτή για τα πεντηκοστά γενέθλια της Ν.Δ., μία κίνηση που αποτελεί την κορύφωση μιας «ταραχώδους σχέσης» μεταξύ του νυν και των δύο πρώην πρωθυπουργών και μάλιστα σε μία κομματική εκδήλωση που είχε σχεδιαστεί για να συμβολίσει την κομματική ενότητα και να τονώσει το νεοδημοκρατικό φρόνημα. Την ίδια οδό, της αποχής, επέλεξε και ο έτερος πρώην πρόεδρος της Ν.Δ., ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης (με τη δικαιολογία ότι είχε ανειλημμένες υποχρεώσεις στις Βρυξέλλες).
Πίσω από το «ουδέν σχόλιον»
Το πρωί της Παρασκευής τα γραφεία των δύο πρώην πρωθυπουργών ενημέρωσαν τους πολιτικούς συντάκτες πως ο κ. Καραμανλής και ο κ. Σαμαράς είχαν αποφασίσει να επιστρέψουν τα προσκλητήρια. Στο ερώτημα ποια είναι η αιτία, επέμειναν στο στεγνό «όχι» χωρίς κάποια περαιτέρω εξήγηση. Οι ερμηνείες είναι πολλές και ανατρέχουν σε ένα παρασκήνιο τουλάχιστον δύο ετών.
Ξεκινώντας από το τέλος, οι πληροφορίες λένε πως οι κ. Καραμανλής και Σαμαράς θεώρησαν το ίδιο το event υπό τον τίτλο «street party», «ευτελές, έως ενοχλητικό». Πηγή που πρόσκειται στον κ. Καραμανλή μάλιστα έλεγε στην «Κ» πως τέτοιου είδους δράσεις κάνουν συνήθως διάφορες «στέγες» και όχι πολιτικά κόμματα με την ιστορία της Ν.Δ., ενώ άλλες πηγές πέριξ του Αντώνη Σαμαρά σχολίαζαν ακόμα και το όνομα «street party», λέγοντας πως η επωνυμία από μόνη της «ευτελίζει το κόμμα».
Θεωρήθηκε ότι «η φύση της εκδήλωσης επιβεβαιώνει τη μετάλλαξη της Ν.Δ. σε κάτι πιο ρευστό και απολιτίκ». Η άλλη ένσταση, που ακουγόταν από το περιβάλλον των δύο απόντων, ήταν ότι «για μία ακόμα φορά» η σκηνοθεσία της εκδήλωσης είχε καταστρωθεί για «ένα μόνο ρόλο». «Οι δύο πρώην πρωθυπουργοί δεν μπορεί να είναι το φόντο του κ. Μητσοτάκη», πρόσθετε η ίδια πηγή. Η πρόσκληση ήταν, έλεγε, «υποκριτική» και «υστερόβουλη» καθώς έγινε για να εγκλωβίσει τους Καραμανλή και Σαμαρά: Εάν οι δύο πρώην προσέρχονταν, τότε ο κ. Μητσοτάκης θα κέρδιζε από την εικόνα κομματικής συσπείρωσης. Εάν δεν έρχονταν, όπως και έγινε, θα επιχειρούσε να τους εκθέσει. «Αυτό το παιχνίδι οι δύο πρώην δεν θα το έπαιζαν», κατέληξε η ίδια πηγή. Ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης έχει πάντως εντελώς αντίθετη άποψη, θεωρώντας πως «έκανε το καθήκον του» καλώντας τους δύο προκατόχους του, φερόμενος και με ευγένεια και με θεσμικότητα, παρά τα όσα είχαν προηγηθεί στο Πολεμικό Μουσείο. «Ποιος άλλος πρωθυπουργός θα το έκανε αυτό;» αναρωτιόταν την Παρασκευήτο βράδυ κυβερνητική πηγή.
«Λες να μας άκουγαν;»
Ο παγετός των γενεθλίων έχει πάντως προϊστορία τουλάχιστον από το 2022. Οι κ. Μητσοτάκης, Καραμανλής και Σαμαράς είναι ούτως ή άλλως εκφραστές διαφορετικών πολιτικών σχολών. «Ακόμα και ο Κώστας με τον Αντώνη δεν ταυτίζονται σε αρκετά θέματα», λέει παλιό στέλεχος που τους γνωρίζει καλά. «Πόσο μάλλον με τον Κυριάκο, που εκφράζει κάτι διαφορετικό». Παρ’ όλα αυτά από το 2019 έως το 2022 οι τρεις φαινόταν να έχουν βρει ένα modus vivendi. Ακόμα και ο πιο απόμακρος Καραμανλής είχε βρεθεί το 2019 στο Βελλίδειο, κάνοντας προεκλογική ομιλία υπέρ της Ν.Δ. που έκλεισε με την παραίνεση «σας καλώ όλους να σταθούμε στο πλευρό του Κυριάκου», ενώ ο πάντα πιο κινητικός Αντώνης Σαμαράς ήταν διαρκώς στο τηλέφωνο κινητοποιώντας κόσμο, λειτουργώντας ως «στρατιώτης της παράταξης».
Πηγές από το περιβάλλον των δύο «πρώην» έλεγαν ότι το «street party» ήταν ανάξιο της ιστορίας του κόμματος, απαντώντας έτσι και στην κατηγορία ότι εκείνοι «γύρισαν την πλάτη στην παράταξη».
Οποιος γνωρίζει καλά τα παρασκήνια, λέει πως η πρώτη ισχυρή ρωγμή στη σχέση των τριών ήταν οι υποκλοπές, το καλοκαίρι του 2022. Ο Καραμανλής θεωρούσε «αδιανόητο» για τη Δημοκρατία αλλά και για τη Νέα Δημοκρατία, να παρακολουθούνται πολιτικοί αρχηγοί, ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ, υπουργοί και άλλοι. Η άποψή του τότε καταγράφηκε και δημοσίως με τη γνωστή ομιλία του στα Ανώγεια, όπου, σαφέστατα, άφηνε αιχμές για τον χειρισμό της κυβέρνησης. Ιδια οπτική είχε και ο Αντώνης Σαμαράς, με τις ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες να λένε πως σε ένα τραπέζι που ήταν οι δύο τους, ο Σαμαράς ρώτησε τον Καραμανλή: «Κώστα, λες να παρακολουθούσαν και εμάς;». Είτε η φράση ειπώθηκε, είτε όχι, είχε ξεκινήσει η ευθυγράμμιση των δύο πρώην πρωθυπουργών, αναθερμαίνοντας την παλιά τους φιλία που χρονολογείται από το 1989.
«Αυτό δεν είναι το κόμμα μου»
Παρά το γεγονός πως οι κ. Καραμανλής και Σαμαράς «έχουν διαφορές» κυρίως σε επίπεδο ύφους, σε βασικά ιδεολογικά θέματα είναι σαφώς πιο κοντά και σε απόσταση από τον κ. Μητσοτάκη. «Η ποταμοποίηση» της Ν.Δ. που κατήγγειλε δημόσια ο Αντώνης Σαμαράς ήδη από τον Μάιο του 2022, δείχνει από πότε είχαν μαζευτεί τα πρώτα σύννεφα. Από την άλλη, στον Καραμανλή ποτέ δεν άρεσε το γεγονός ότι τα ηνία στη Ν.Δ. είχαν πάρει πρόσωπα που ανήκαν στους σφοδρούς πολεμίους του. «Αυτή δεν είναι η παράταξή μου», φέρεται να είχε πει σύμφωνα με συνομιλητές του, κάτι που αφορούσε όχι μόνο σε πρόσωπα, αλλά και σε πολιτικές και σε ύφος διακυβέρνησης, κάτι το οποίο κυβερνητικές πηγές ποτέ δεν κατάλαβαν, καθώς «η σημερινή Ν.Δ. δεν κάνει τίποτα διαφορετικό από όσα λέει η ιδρυτική της διακήρυξη».
Οι δύο πρώην πάντως διαφωνούν με την κυβερνητική γραμμή στα εθνικά θέματα, αλλά και σε ζητήματα κοινωνικά. Η εκδήλωση στο Πολεμικό Μουσείο ήταν το επίσημο φανέρωμα αυτής της υπόγειας διετούς διαμάχης. Εκεί ο Αντώνης Σαμαράς είχε επιτεθεί κατά μέτωπο στην κυβέρνηση τόσο για την εξωτερική της πολιτική, όσο και για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, ενώ στην ίδια γραμμή, αλλά με διαφορετικό ύφος και ο Κώστας Καραμανλής. «Η νομοθέτηση υπέρ του γάμου είναι κάτι που είναι εντελώς κόντρα στο dna της παράταξης», ανέφερε καραμανλική πηγή, κάνοντας λόγο για μια απόφαση που τραυματίζει τον πυρήνα των αξιών. Πολλοί λένε πάντως πως η άρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη να καλέσει τους δύο πρώην στο τηλέφωνο σε τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε να κρατήσει ενεργό τη σχέση του μαζί τους, είναι η πραγματική αιτία της ρήξης. Συνομιλητές των δύο πρώην πρωθυπουργών έχουν διαφορετική άποψη, καθώς λένε πως τα ζητήματα δεν είναι καθόλου προσωπικά, αλλά πολιτικά.
«Γύρισαν την πλάτη στην παράταξη»
Επισήμως το Μαξίμου υποβάθμισε την απουσία των πρώην λέγοντας πως «σήμερα (σ.σ. την Παρασκευή) είναι μία γιορτή νεοδημοκρατών». Ακολούθησε ο πρωθυπουργός όπου δήλωσε στη συνέντευξή του την Παρασκευή το απόγευμα πως δεν θα κρίνει ο ίδιος την απουσία των πρώην, αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα την κρίνει ο κόσμος. Στο Μέγαρο Μαξίμου είναι βαθιά η πεποίθηση πως η απουσία των κ. Καραμανλή και Σαμαρά από τα γενέθλια της Ν.Δ. «θα τους κάνει κακό» καθώς «δεν γύρισαν την πλάτη στον Μητσοτάκη, αλλά στην παράταξη», ενώ την ίδια ώρα κυβερνητικές πηγές σχολίαζαν ότι ο πρωθυπουργός και πρόεδρος της Ν.Δ. είναι βέβαιος πως όσα κάνει όχι απλώς δεν παρεκκλίνουν από την ταυτότητα της Ν.Δ., αντίθετα τη μεγαλώνουν και την κάνουν πιο ισχυρή και πιο εξωστρεφή, αποδίδοντας τη συμπεριφορά των δύο πρώην σε «γινάτι». Στο παρασκήνιο πάντως υπήρχαν στελέχη της κυβέρνησης που έπνεαν μένεα κατά των δύο, καθώς θεωρούν πως με τη στάση τους «πήγαν να χαλάσουν το κλίμα της γιορτής». Οι ίδιες πηγές έλεγαν ότι «τα καμώματά τους δεν αφορούν την κοινωνία, που ενδιαφέρεται μόνο για τα προβλήματά της, στα οποία προσπαθεί να δώσει λύση η κυβέρνηση» και συμπλήρωναν πως οι κ. Καραμανλής και Σαμαράς με τη στάση τους έδειξαν πως «επενδύουν στην εσωστρέφεια».
Η επόμενη ημέρα
Ανεξάρτητα από το τι λένε τα δύο στρατόπεδα, είναι δεδομένο πως η απουσία των δύο πρωθυπουργών συνιστά σημείο καμπής καθώς κανείς πλέον από τους τρεις δεν θα κάνει βήμα πίσω. Ο κίνδυνος που καλείται να αντιμετωπίσει ο πρωθυπουργός και το επιτελείο του το επόμενο διάστημα, είναι η απουσία των πρώην να ερμηνευτεί από μία μερίδα βουλευτών ως «πράσινο φως» για περαιτέρω αντιπολίτευση και στους «11 συν 8» βουλευτές να προστεθούν νέες κοινοβουλευτικές ερωτήσεις και αντιπολιτευτικές πρωτοβουλίες. Το Μαξίμου για να αντιμετωπίσει αυτή την πιθανότητα θα συνεχίσει στην ίδια γραμμή που έχει έως τώρα, εντείνοντας τις επαφές με τους βουλευτές και την κοινωνική πολιτική της κυβέρνησης.
