Με διαφορετικά κριτήρια αλλά και στόχους ψήφισαν όσοι προσήλθαν στις κάλπες για να επιλέξουν τον αρχηγό του ΠΑΣΟΚ. Σύμφωνα με τον Γιάννη Κωνσταντινίδη, αναπληρωτή καθηγητή εκλογικής συμπεριφοράς στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, «αφενός τα ποσοστά που συγκέντρωσαν οι υποψήφιοι δείχνουν πολλές και διαφορετικές ματιές στο πώς πρέπει να προχωρήσει το κόμμα. Αφετέρου οι έρευνες των τελευταίων ημερών δείχνουν ότι οι ψηφοφόροι καθενός εκ των υποψηφίων κάτι άλλο είχαν στο νου τους ως προοπτική του κόμμα».
Ο ίδιος προσθέτει πως τις προηγούμενες ημέρες είδαμε κυρίως τους ψηφοφόρους του Νίκου Ανδρουλάκη να μιλούν για αυτόνομη πορεία και μια συνεχεία της εικόνας που είχε δώσει ο αρχηγός του κόμματος τα περασμένα χρόνια. Οι υποστηρικτές του Χάρη Δούκα και του Παύλου Γερουλάνου έκαναν λόγο για ανάγκη συνομιλίας με τα κεντροαριστερά σχήματα, ενώ της Αννας Διαμαντοπούλου μιλούσαν για μια αυστηρή κριτική και αντιπολίτευση απέναντι στη Νέα Δημοκρατία, κάνοντας λόγο για ένα αυτόνομο κόμμα. «Με βάση τα παραπάνω θέλω να τονίσω πως για εμένα οι επιλογές δεν ήταν καθαρά προσωπικές. Κρύβουν από πίσω τους και διαφορετικές πολιτικές προτιμήσεις», τονίζει.
Υπήρχε μια σημαντική διαφορά μεταξύ των υποψηφίων, ως προς τα ηλικιακά γκρουπ, με τους μεγαλύτερης ηλικίας ψηφοφόρους, τους baby boomers, να είναι με την Α. Διαμαντοπούλου, τους Generation X με τον Π. Γερουλάνo, τους millennials με τον Χ. Δούκα και τους πιο νέους με τον Ν. Ανδρουλάκη. – Γιάννης Κωνσταντινίδης, αναπληρωτής καθηγητής εκλογικής συμπεριφοράς στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
Μεγάλες διαφορές υπήρξαν επίσης και στις ηλικιακές ομάδες που προσήλθαν στις κάλπες. «Από έρευνες της προηγούμενης εβδομάδας, είμαι σε θέση να σας πω ότι υπήρχε μια σημαντική διαφορά μεταξύ των υποψηφίων, ως προς τα ηλικιακά γκρουπ, με τους μεγαλύτερης ηλικίaς ψηφοφόρους, τους baby boomers, να είναι με την Α. Διαμαντοπούλου, τους Generation X με τον Π. Γερουλάνo, τους millennials με τον Χ.Δούκα και τους πιο νέους με τον Ν. Ανδρουλάκη. Αν ήμουν στην αυλή ενός εκλογικού κέντρου χθες, θα μπορούσα με αρκετή βεβαιότητα να καταλάβω τι ψήφισε ο καθένας που έβγαινε από τις αίθουσες».
-
Νίκος Ανδρουλάκης
-
Χάρης Δούκας
-
Παύλος Γερουλάνος
-
Αννα Διαμαντοπούλου
-
Μιχάλης Κατρίνης
-
Νάντια Γιαννακοπούλου
Συστήματα κινητοποίησης
Από πλευράς της, η Λαμπρινή Ρόρη, επίκουρη καθηγήτρια Πολιτικής Ανάλυσης στο ΕΚΠΑ, εκτιμά τη συμμετοχή των ψηφοφόρων ως σημαντική, αλλά όχι τόσο ώστε να μιλάμε για ένα ευρύ ρεύμα κοινωνικής διείσδυσης του ΠΑΣΟK. «Ως επί το πλείστον, τι είδαμε χθες; Ενα εύρωστο σύστημα κινητοποίησης του κάθε υποψηφίου που είτε σχετίζεται με εδραιωμένους προσωπικούς μηχανισμούς είτε με δυνατότητες κινητοποίησης δικτύων ανθρώπων. Φυσικά, για κάποιους υποψήφιους αυτό ισχύει περισσότερο από ό,τι για κάποιους άλλους. Δηλαδή, κάποιοι υποψήφιοι κινητοποίησαν δικούς τους υποστηρικτές λόγω του μηχανισμού τους, ενώ σε κάποιους ψήφισαν μέλη και φίλοι που είναι λιγότερο “αγκιστρωμένοι” στο δίκτυο συγκεκριμένων υποψηφίων».
Ηταν σημαντική η συμμετοχή αλλά όχι τόσο ώστε να μιλάμε για ένα ευρύ ρεύμα κοινωνικής διείσδυσης του ΠΑΣΟK. – Λαμπρινή Ρόρη, επίκουρη καθηγήτρια Πολιτικής Ανάλυσης στο ΕΚΠΑ
303.223 Ψηφοφόροι
Μιλώντας με αριθμούς, ο κύριος Κωνσταντινίδης εξηγεί ότι παρότι αριθμητικά σε αυτές τις εσωκομματικές εκλογές προσήλθαν περισσότεροι, αυτοί ως ποσοστό του συνόλου των ψηφοφόρων του κόμματος (όπως καταγράφηκαν τον Ιούνιο του 2023) παραμένουν στο 60%. «Το 60% είναι το αντίστοιχο ποσοστό που είχαμε και στις εσωκομματικές εκλογές του 2021. Τότε ήταν βέβαια πιο λίγοι οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ, αλλά αναλογικά περίπου τόσοι πήγαν στην κάλπη. Παρατηρούμε λοιπόν ένα “κράτημα”. Γιατί δεν είναι βέβαιοι ότι είναι ένα κόμμα που μπορεί να είναι η επόμενη κυβέρνηση».
Ανισοκατανομή ισχύος
Πώς όμως διαβάζουν οι ειδικοί τον «χάρτη» των αποτελεσμάτων στις εκλογικές περιφέρειες της χώρας; «Η ανισοκατανομή ισχύος του ΠΑΣΟΚ μεταξύ περιφέρειας και αστικών κέντρων που είχε παρατηρηθεί στις τελευταίες εθνικές εκλογές αποτυπώθηκε και στις εσωκομματικές κάλπες σε ανισοκατανομή ισχύος και των υποψηφίων» επισημαίνει η Λαμπρινή Ρόρη, καθώς ήταν άλλοι οι υποψήφιοι που απέκτησαν το προβάδισμα στην περιφέρεια και άλλοι οι υποψήφιοι που κέρδισαν τα αστικά κέντρα.
«H Αννα Διαμαντοπούλου και ο Παύλος Γερουλάνος πολιτικά δεν είχαν αυτό που λέμε ίδιες θέσεις. Παρ’ όλα αυτά είναι ελκυστικοί σε παρόμοια κοινά, δηλαδή στα μορφωμένα μέσα στρώματα των πόλεων. Είδαμε, όμως, τον Νίκο Ανδρουλάκη και τον Χάρη Δούκα να προπορεύονται στην περιφέρεια. Με αυτό το σκεπτικό, η Διαμαντοπούλου και ο Γερουλάνος, αν και είναι μεταξύ τους διαφορετικοί, έλκουν περίπου τον ίδιο κόσμο. Υπό αυτή την έννοια, το γεγονός ότι κατέβηκαν και οι δύο, στέρησε ο ένας από τον άλλον ψήφους. Να το πούμε απλά, η υποψηφιότητα της Διαμαντοπούλου που ήρθε τελευταία και προστέθηκε στην κούρσα των υποψηφιοτήτων στέρησε ένα ρεύμα από ψηφοφόρους του Γερουλάνου, που ενδεχομένως να τον είχαν βάλει στον δεύτερο γύρο».
Ωστόσο ο κύριος Κωνσταντινίδης διαφωνεί. «Το να λέμε ότι αν δεν είχε κατέβει η κυρία Διαμαντοπούλου, θα είχε βγει ο Παύλος Γερουλάνος δεν είναι λογικό διότι δεν υπάρχουν “σκληρά” δεδομένα. Κατά τη γνώμη μου ο Γερουλάνος μοιάζει περισσότερο με τον Δούκα ως προς τις πολιτικές προτιμήσεις του κοινού, ενώ για τη Διαμαντοπούλου ίσχυε κάτι άλλο. Δεν είμαι βέβαιος λοιπόν πως οι ψηφοφόροι της Διαμαντοπούλου θα πήγαιναν στον Γερουλάνο. Αυτό θεωρώ πως θα αποτυπωθεί και την επόμενη Κυριακή» καταλήγει.
Οι «άλλοι» ψηφοφόροι
Εκτός από τα μέλη του ΠΑΣΟΚ, δικαίωμα ψήφου σε αυτές τις εσωκομματικές εκλογές είχαν και οι αποκαλούμενοι «φίλοι του κόμματος», ιδιότητα που αποκτά κανείς με ένα μικρό οικονομικό αντίτιμο της τάξης των τριών ευρώ. Σύμφωνα με τον πολιτικό αναλυτή Ανδρέα Δρυμιώτη, αυτό είχε ως αποτέλεσμα στην κάλπη να προσέλθουν και υποστηρικτές της Νέας Δημοκρατίας και του ΣΥΡΙΖΑ. «Πολλοί Νεοδημοκράτες ψήφισαν την Αννα Διαμαντοπούλου με τη σκέψη ότι “αν είναι αρχηγός του ΠΑΣΟΚ, σε περίπτωση μιας μη αυτοδυναμίας θα έχει πιθανότητες να συνεργαστεί με τη Ν.Δ. Ενώ από την άλλη γνωρίζω και πάρα πολλούς υποστηρικτές του ΣΥΡΙΖΑ που πήγαν και ψήφισαν τον Δούκα με τη σκέψη ότι θα μπορούσε ίσως να συνεργαστεί με το κόμμα τους. Αυτός ο τρόπος εκλογής είναι εντελώς λάθος κατά τη γνώμη μου. Οι αρχηγοί πρέπει να βγαίνουν από τα συνέδρια, όπως κάνει και το ΚΚΕ» τονίζει ο κύριος Δρυμιώτης.
Αυτός ο τρόπος εκλογής είναι εντελώς λάθος κατά τη γνώμη μου. Οι αρχηγοί πρέπει να βγαίνουν από τα συνέδρια, όπως κάνει και το ΚΚΕ. – Ανδρέας Δρυμιώτης, πολιτικός αναλυτής.
«Το ΠΑΣΟΚ χάνει την ευκαιρία»
«Νομίζω ότι το πρόβλημα του ΠΑΣΟΚ είναι πως “το τραβούν” οι ψηφοφόροι του και τα στελέχη του προς όλες τις πλευρές, και αυτό του στερεί τη δυνατότητα να πάρει ξανά τη θέση του φυσικού δεύτερου κόμματος. Γιατί ξέρετε, αν κάποιος είναι το φυσικό δεύτερο κόμμα κερδίζει τους πόντους “νύχτα”, επειδή απλώς τους χάνει ο αντίπαλος» σχολιάζει και ο κύριος Κωνσταντινίδης. «Για να υπογραμμίσω ότι αυτός ο κατακερματισμός, και μάλιστα σε περίπου ισομερή τμήματα, δημιουργεί πρόβλημα στο ΠΑΣΟΚ την επόμενη μέρα. Διότι με αυτόν τον οριακό τρόπο εκλογής, κάποιοι έμειναν έξω από τον δεύτερο γύρο. Οι άνθρωποι αυτοί θα αισθανθούν ότι η συμμετοχή τους έχει μικρή αξία οπότε θα χάσουν και το ενδιαφέρον τους. Αρα έχω μία αίσθηση, παρότι είναι λίγο νωρίς για να το πούμε, πως το ΠΑΣΟΚ χάνει και μια ευκαιρία».
Τα σενάρια της επόμενης Κυριακής
Λίγες μέρες πριν από τη δεύτερη κάλπη, σύμφωνα με τους αναλυτές η ζυγαριά γέρνει προς την εκλογή του Νίκου Ανδρουλάκη, χωρίς όμως να αποκλείεται και μια έκπληξη. «Στην περίπτωση που εκλεγεί ο Νίκος Ανδρουλάκης, που το βλέπω το πιο πιθανό σενάριο, χάνεται η δυναμική ενός νέου αρχηγού, και δεν θα δούμε αυτό το εφαλτήριο που δίνει πάντοτε η εκλογή ενός νέου αρχηγού σε ένα κόμμα» εκτιμά ο κύριος Κωνσταντινίδης.
«Γενικά νομίζω ότι το ΠΑΣΟΚ με ένα τέτοιο αποτέλεσμα δεν μπορεί να ξεφύγει εύκολα από τη θέση του τρίτου κόμματος. Αυτό ήταν το πρόβλημα του ΠΑΣΟΚ και τα προηγούμενα χρόνια, ότι το έβαζαν στη γωνία και το καλούσαν να πει με ποιον είναι. Από αυτό θα ξεφύγει μόνο αν γίνει σαφές, όπως τον παλιό καιρό, ότι είναι το δεύτερο κόμμα».
Σύμφωνα και με τον κύριο Δρυμιώτη το πιθανότερο είναι να εκλεγεί ο Νίκος Ανδρουλάκης. «Και μένει το κρίσιμο ερώτημα. Εάν επανεκλεγεί ο Νίκος Ανδρουλάκης, θα έχουμε την επιβεβαίωση αυτού που είπε ο Αϊνστάιν; Οτι δεν υπάρχει μεγαλύτερη ανοησία από το να κάνεις το ίδιο πράγμα και να περιμένεις να έχει διαφορετικό αποτέλεσμα».
Φωτογραφίες: In Time
