Το χρονοδιάγραμμα για τη δρομολόγηση των εξελίξεων που πιθανώς θα οδηγήσουν σε πιο σοβαρές συζητήσεις για τη διαπραγμάτευση των ελληνοτουρκικών διαφορών άρχισε να γνωστοποιείται και επισήμως. Χθες διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι στις 8 Νοεμβρίου θα πραγματοποιηθεί η συνάντηση στην Αθήνα του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη με τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν. Υπενθυμίζεται ότι για τη συγκεκριμένη εξέλιξη ο κ. Γεραπετρίτης είχε προϊδεάσει ήδη διά συνέντευξής του στην «Κ» (6/10). Οι δύο υπουργοί Εξωτερικών έχουν αναλάβει την απόλυτη δικαιοδοσία από τους ίδιους τους ηγέτες των δύο χωρών να διερευνήσουν αν υπάρχει δυνατότητα για επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών μέσω παραπομπής τους στη διεθνή δικαιοδοσία, είτε πρόκειται για το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης είτε για το Διεθνές Δικαστήριο για το Δίκαιο της Θάλασσας με έδρα το Αμβούργο.
Σκοπός είναι –όπως έχει ανακοινωθεί με κάθε επισημότητα από το πρώτο τετ α τετ που είχαν οι δύο ηγέτες, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στο Βίλνιους– οι δύο πλευρές να καταλήξουν στη συγγραφή ενός συνυποσχετικού εγγράφου, στο οποίο θα καταγράφονται οι διαφορές για τις οποίες προσφεύγουν στη διεθνή δικαιοδοσία, αλλά και η εκατέρωθεν δέσμευση για αποδοχή και σεβασμό της απόφασης που θα ληφθεί. Οπως είναι γνωστό και ποικιλοτρόπως διατυπωμένο, για την Ελλάδα υπάρχει μόνο μία διαφορά, που δεν είναι άλλη από την οριοθέτηση αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (ΑΟΖ), προφανώς και λοιπών θαλασσίων ζωνών, και υφαλοκρηπίδας.
Τη συγκεκριμένη θέση δεν κάνει αποδεκτή η Τουρκία, η οποία μέσα από διάφορους διαύλους έχει αναδείξει το σύνολο των απόψεών της, που εξ όσων τουλάχιστον λέγονται δημόσια περιλαμβάνουν και τη συζήτηση επί θεμάτων που αφορούν ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα στο Αιγαίο. Οι τουρκικές απόψεις διατυπώθηκαν μάλιστα τρεις διαδοχικές φορές, μία στο ανακοινωθέν που εκδόθηκε στις 3 Οκτωβρίου μετά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας της Τουρκίας, στη συνέχεια μέσω ανώτατων διπλωματικών πηγών στην εφημερίδα «Χουριέτ» και τελευταία το περασμένο Σάββατο, από τον ίδιο τον κ. Ερντογάν, ο οποίος κατά τη πτήση του προεδρικού αεροσκάφους από το Βελιγράδι προς την Αγκυρα αναφέρθηκε στην «ολιστική προσέγγιση» που έχει η κυβέρνησή του όσον αφορά τα ελληνοτουρκικά.
Σκοπός είναι να διερευνήσουν αν υπάρχει δυνατότητα για επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών μέσω παραπομπής τους στη διεθνή δικαιοδοσία.
Η παραπομπή σε «ολιστική προσέγγιση» συνιστά, ουσιαστικά, παραπομπή στην πάγια τουρκική αντίληψη περί «λύσης-πακέτου», της συμπερίληψης δηλαδή όλων των θεμάτων που η Τουρκία περιγράφει ως εκκρεμότητες. Σε αυτά, όπως θύμισαν τις τελευταίες ημέρες από την Αγκυρα, περιλαμβάνονται και ζητήματα εκ των πραγμάτων αδιαπραγμάτευτα από την ελληνική οπτική γωνία, όπως είναι ο προσδιορισμός της κυριαρχίας επί νησίδων που δήθεν έχει μείνει αδιευκρίνιστη λόγω απουσίας αναφοράς στη Συνθήκη της Λωζάννης του 1923. Η αντίληψη αυτή έχει, βεβαίως, αποκρουστεί επανειλημμένως από την ελληνική διπλωματία.
Οι συζητήσεις που διεξάγονται επί των θεμάτων αυτών ανάμεσα στους κ. Γεραπετρίτη και Φιντάν κινούνται προφανώς σε πολιτικό επίπεδο, με το τεχνικό σκέλος να ακολουθεί σε περίπτωση παραπομπής στη διεθνή δικαιοδοσία. Οι ίδιες οι συναντήσεις ανάμεσα στους δύο προδίδουν ακόμα και τη βούληση Αθήνας και Αγκυρας να μην υπάρξει κανενός είδους πρόσκομμα, εξ ου και η χρήση αυτής της ιδιόμορφης «αιωρούμενης» διπλωματίας πάνω από τους σταθερούς μηχανισμούς των υπουργείων Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας. Οι δύο άνδρες, πάντως, έχουν ήδη συναντηθεί πολλές φορές –συχνά δίχως να το ανακοινώσουν νωρίτερα– και η ατμόσφαιρα στις μεταξύ τους συζητήσεις περιγράφεται ως θετική. Και, βεβαίως, στους δύο άνδρες έχει ανατεθεί και η διαχείριση της κατάστασης μέχρι το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας στην Αγκυρα υπό τους δύο ηγέτες που, όπως ανακοινώθηκε, θα πραγματοποιηθεί κάποια στιγμή τον Ιανουάριο του 2025 ή και ελαφρώς αργότερα.
