Το πρωί της Τετάρτης, ενώ ακόμη ο πλανήτης ξυπνούσε από το σοκ της επικράτησης Τραμπ, ένα e-mail έφευγε από το Μαξίμου προς τη Μονάδα Εμπειρογνωμόνων Απασχόλησης και Κοινωνικής Ασφάλισης του υπουργείου Εργασίας. Ο αποστολέας ζητούσε να μάθει πώς διακυμάνθηκε τα τελευταία χρόνια το διαθέσιμο εισόδημα των Αμερικανών, σε όλες τις εισοδηματικές κατηγορίες. Η απάντηση που έφτασε λίγες ώρες αργότερα επιβεβαίωσε την υποψία του επιτελικού στελέχους: το 2022, λόγω πληθωρισμού, το εισόδημα των Αμερικανών παρουσίαζε απότομη πτώση, που ήταν μεγαλύτερη στους φτωχότερους (-17%).
Το στοιχείο αυτό έμελλε να χρησιμοποιηθεί ως επιχείρημα στις συζητήσεις που έχουν ξεκινήσει στο κυβερνητικό στρατόπεδο ήδη από την εκλογική βραδιά στις ΗΠΑ. Κινδυνεύει η κυβέρνηση της Ν.Δ. να πάθει ό,τι και οι Δημοκρατικοί στις ΗΠΑ, που αγνόησαν τις αγωνίες και τους φόβους των λαϊκών τάξεων; Δικαιώνονται από τη νίκη του Τραμπ όσοι αποδίδουν στον δικαιωματισμό την υποχώρηση των ποσοστών της Ν.Δ.; Ή, μήπως, έχει δίκιο ο αριθμολάγνος επιτελής και οι πίνακές του; Μήπως αρκεί στη Ν.Δ. να στηρίζει το λαϊκό εισόδημα, όπως έκανε εν μέσω πληθωρισμού το 2023, κερδίζοντας κατά κράτος τις εκλογές;
Φαίνεται ότι η συζήτηση μόλις ξεκίνησε. Η νίκη του Τραμπ ενεργοποιεί το εσωτερικό ρήγμα στη Ν.Δ., μεταξύ της δεξιάς πτέρυγας που ζητάει «επιστροφή στις ρίζες» και όσων επιμένουν στον προσανατολισμό του κόμματος προς το Κέντρο.
Ηδη βουλευτές της Ν.Δ. που ανήκουν είτε στην «εσωκομματική αντιπολίτευση» είτε στη «λαϊκή Δεξιά» δήλωναν «δικαιωμένοι», καθώς θεωρούν ότι «όσα επισημαίναμε τόσο καιρό» ήταν αυτά που «έκριναν τις εκλογές στις ΗΠΑ». Οι βουλευτές εστίαζαν κυρίως στη σκληρή αντιμεταναστευτική ρητορική που ακολούθησε ο Ντόναλντ Τραμπ, αλλά και στην εναντίωση στη woke ατζέντα, κάτι που, όπως έλεγαν, έχει αποδειχθεί εκλογικός καταλύτης σε πολλές χώρες και στην Ευρώπη. Υπό αυτήν την ερμηνεία του εκλογικού αποτελέσματος, πολλοί βουλευτές της Ν.Δ. έχουν «αναθαρρήσει» και δηλώνουν πως είναι πλέον πιο απελευθερωμένοι και νομιμοποιημένοι ώστε να παίρνουν θέσεις αντίστοιχες με αυτές του Τραμπ. Οι απόψεις αυτές προφανώς προϋπήρχαν, αλλά δεν εκδηλώνονταν ανοιχτά. Υπήρχε μια μερίδα βουλευτών που στήριζαν ανοιχτά την υποψηφιότητα Τραμπ, όπως ο Θάνος Πλεύρης, ο οποίος έσπευσε μετά το αποτέλεσμα να συγχαρεί τον νέο «πλανητάρχη». Στη γραμμή αυτή είναι και άλλα μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας, ειδικά της περιφέρειας. Ο Θανάσης Δαβάκης δηλώνει «Ρεπουμπλικανός», ενώ ο Δημήτρης Μαρκόπουλος, που ήταν και παρατηρητής των εκλογών στις ΗΠΑ, έλεγε πως «η woke ατζέντα ενοχλεί πλέον πολύ κόσμο». Στην κορυφή αυτής της πυραμίδας είναι ο Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος ουδέποτε έκρυψε τη συμπάθειά του στο πρόσωπο του νέου προέδρου των ΗΠΑ. Οπως λέει και ο ίδιος, «το μεταναστευτικό και η μάχη κατά της woke κουλτούρας είναι δύο στοιχεία όπου συμπίπτουμε», θυμίζοντας μάλιστα πως ο ίδιος είχε μιλήσει στη Βουλή για το θέμα αυτό.
Στην κυβέρνηση θεωρούν ότι το όποιο κόστος από την πολιτική για τα ατομικά δικαιώματα ισοσταθμίζεται από τη στήριξη του λαϊκού εισοδήματος και εκεί πρόκειται να εστιάσουν.
Οι απόψεις αυτές δεν εκφράζονται, όμως, μόνο στην εσωκομματική αντιπολίτευση. Διαπερνούν και την κυβέρνηση, και μάλιστα το Μαξίμου. Ενας εκ των υπουργών Επικρατείας, ο Μάκης Βορίδης, θεωρεί ότι η ατζέντα που έχει υποστηρίξει διαχρονικά «τώρα δικαιώνεται» και συνεπώς «πρέπει πλέον να δοθεί σε αυτήν περισσότερο βάρος». Ο υπουργός όλο το προηγούμενο διάστημα έχει υποστηρίξει στον πρωινό καφέ απόψεις που ήταν σχεδόν πάντα μειοψηφικές. «Είναι όμως μειοψηφικές και στην κοινωνία;», αναρωτιέται άλλος υπουργός. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Αδωνις Γεωργιάδης που, ενώ είχε ψηφίσει τον νόμο για την ισότητα στον γάμο, με μία μακροσκελή ανάρτηση την Πέμπτη στα social media έδειξε να επιστρέφει σε πιο alt right ρητορική, μην κρύβοντας τον θαυμασμό του για το «απίστευτο ταλέντο» του επανεκλεγέντος προέδρου. Με λίγα λόγια, τόσο στο Μέγαρο Μαξίμου όσο και στο υπουργικό συμβούλιο συνυπάρχουν «Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικανοί».
Οι αντιδράσεις στη Ν.Δ. εξηγούνται και από το γεγονός ότι τη «συγγένεια» με τον Τραμπ εμφανίστηκαν από την πρώτη στιγμή να διεκδικούν τα κόμματα στα δεξιά της Ν.Δ. Κυριάκος Βελόπουλος, Αφροδίτη Λατινοπούλου και Δημήτρης Νατσιός επενδύουν επίμονα στο αφήγημα ότι η Ν.Δ. «ως κόμμα ελιτίστικο» ταυτίζεται με τους Δημοκρατικούς και χάνει τους μη προνομιούχους, που ήταν εκείνοι που έδωσαν ξανά στον Τραμπ το δαχτυλίδι για τον Λευκό Οίκο.
Η απάντηση
Για όλα τα παραπάνω στο Μαξίμου έχουν απάντηση. Κυβερνητική πηγή ομολογεί με μια δόση πολιτικού κυνισμού: «Και ποιος είπε στους βουλευτές ή στους υπουργούς της Ν.Δ. να μη στηρίζουν, εάν τους αρέσει, τον Τραμπ;». Στην κυβέρνηση, με εντολή του Κυριάκου Μητσοτάκη, ήσαν άπαντες πολύ προσεκτικοί εξ αρχής και δεν πήραν θέση στον διχασμό της άλλης όχθης του Ατλαντικού. Η στάση αυτή δίνει την ευχέρεια στον πρωθυπουργό να μην εμπλέκεται σε διχασμούς εντός και εκτός κόμματος. Το ερώτημα, όμως, παραμένει: Η εναλλακτική Δεξιά που εκφράζει ο Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να ρυμουλκήσει και τη Ν.Δ. πιο δεξιά; Η απάντηση είναι αρνητική για δύο λόγους: Πρώτον, στο Μαξίμου δεν θεωρούν πως έχουν έλλειμμα «δεξιών» πολιτικών, με πρώτο το μεταναστευτικό. Δεύτερον, θεωρούν ότι το όποιο κόστος από την κυβερνητική πολιτική για τα ατομικά δικαιώματα ισοσταθμίζεται από τη στήριξη του λαϊκού εισοδήματος (βλέπε και το report που εκμαίευσε το Μαξίμου από τους εμπειρογνώμονες του υπουργείου Εργασίας). Εκεί είναι βέβαιο πως θα εστιάσει η κυβέρνηση, δίνοντας έμφαση σε φιλολαϊκές πολιτικές που αφορούν τους πολλούς. «Κανείς δεν πρέπει να νιώθει αποκλεισμένος» είναι το μότο του πρωθυπουργού που, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», στον πρώτο πρωινό καφέ μετά την επικράτηση Τραμπ, όχι μόνο «δεν έδειχνε στριμωγμένος από κάτι», αλλά, αντιθέτως, «φαινόταν αισιόδοξος».
