Η επίσημη έναρξη της προεκλογικής περιόδου λειτουργεί για τα κόμματα όπως το καμπανάκι που ειδοποιεί τους δρομείς στην τελευταία στροφή. Μέχρι εκείνη τη στιγμή οι πρωτοπόροι κάνουν περισσότερο κούρσα τακτικής, με στόχο το καλύτερο δυνατό πλασάρισμα ενόψει των τελευταίων 400 μέτρων. Από το σημείο αυτό και μετά βλέπουμε τον πραγματικό αγώνα.
• Η Νέα Δημοκρατία
Για τη Ν.Δ., το 2014 ήταν μια δύσκολη δημοσκοπική και εκλογική χρονιά. Ηταν σταθερά πίσω από τον προπορευόμενο ΣΥΡΙΖΑ σε όλες τις έρευνες κοινής γνώμης και κατέγραψε μια χαμηλή επίδοση στις ευρωεκλογές (22,7%) – τη δεύτερη χειρότερή της ιστορικά. Ο ανασχηματισμός του Ιουνίου δεν βελτίωσε την εικόνα της, ενώ αντίθετα δυσκόλεψαν τα πράγματα στις αρχές του φθινοπώρου όταν ο ΕΝΦΙΑ και άλλες κυβερνητικές αστοχίες προκάλεσαν ισχυρή αποσυσπείρωση στην εκλογική της βάση. Από τον Νοέμβριο, πάντως, η Ν.Δ. βελτίωσε σταδιακά τις δημοσκοπικές της επιδόσεις και ο πρωθυπουργός ανέβασε τη δημοτικότητά του. Σήμερα, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, η Ν.Δ. βρίσκεται 2,5 – 4,5 μονάδες πίσω από τον βασικό της αντίπαλο και κινείται σε ποσοστά πάνω από αυτά των ευρωεκλογών (25%), με αρκετά βελτιωμένη συσπείρωση (70-75%). Φαίνεται πως κερδίζει ψηφοφόρους τόσο από τη δεξαμενή των δεξιών κομμάτων (ΑΝΕΛ, Χ.Α.) όσο και από την Κεντροαριστερά (ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ) ενώ η ίδια περιορίζει σημαντικά τις απώλειές της προς τα ίδια κόμματα. Πρόβλημα για τη Ν.Δ. είναι η «αιμορραγία» της (περίπου το 6% των ψηφοφόρων της του 2012) προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Πάντως τις τελευταίες δύο εβδομάδες οι μετακινήσεις προς τα εκεί περιορίστηκαν και αυτό ερμηνεύει σε κάποιο βαθμό το κλείσιμο της ψαλίδας.
• Ο ΣΥΡΙΖΑ
Σε όλη τη χρονιά ο ΣΥΡΙΖΑ προπορευόταν με διαφορά που κυμαινόταν από 2 έως 7 μονάδες. Στις ευρωεκλογές κέρδισε χωρίς όμως να εντυπωσιάσει με το 26,6% που έλαβε, ποσοστό λίγο μικρότερο από αυτό του 2012. Τον Σεπτέμβριο, το δημοσκοπικό του προβάδισμα μεγάλωσε και από τον Οκτώβριο άρχισε να ανεβάζει τα ποσοστά του δείχνοντας υψηλή συσπείρωση (80%) και κέρδη προερχόμενα απ’ όλο το πολιτικό φάσμα. Ομως τις τελευταίες μέρες, ιδιαίτερα μετά τη μη εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, η αβεβαιότητα για το μέλλον της χώρας, που κυριάρχησε σ’ ένα τμήμα του εκλογικού σώματος, λειτούργησε περισσότερο υπέρ της Ν.Δ. και η διαφορά περιορίστηκε. Οι μέχρι τώρα επιδόσεις του ΣΥΡΙΖΑ δείχνουν πως το 27% είναι το σημείο εκκίνησής του και είναι εύλογο να στοχεύει σ’ ένα ποσοστό πάνω από 30%. Ποια είναι η οροφή του; Είναι δύσκολο προς το παρόν να κάνει κανείς εκτιμήσεις λόγω της ρευστότητας που επικρατεί στο εκλογικό σώμα και του σημαντικού ποσοστού αναποφάσιστων (περίπου 15%) εκ των οποίων πολλοί προέρχονται από μικρότερα κόμματα (ΠΑΣΟΚ, ΑΝΕΛ, ΔΗΜΑΡ κ.λπ.) και άρα διεκδικούνται και από τους δύο βασικούς αντιπάλους, στοιχείο που μπορεί να προκαλέσει σημαντικές ανακατατάξεις.
• Τα άλλα κόμματα
Από τα υπόλοιπα κόμματα, κανένα δεν πέτυχε να διαγράψει μια πορεία «τρίτου πόλου» μέσα στο 2014, παρά την αξιοσημείωτη παρουσία της Χ.Α. στις ευρωεκλογές (9,4%). Στις ίδιες εκλογές καταγράφηκε η περαιτέρω πτώση της δύναμης του ΠΑΣΟΚ που κατάφερε πάντως να διασωθεί χάνοντας όμως 4 μονάδες σε σχέση με το 2012 (8,0% από 12,3%). Το νεοεμφανιζόμενο «Ποτάμι» είχε σχετικά καλή παρουσία, χαμηλότερη όμως των προσδοκιών του (6,6%), ενώ το ΚΚΕ αύξησε ελαφρώς τη δύναμή του σε σχέση με το 2012 (6,1% από 4,5%). Οι ίδιες εκλογές σηματοδότησαν την κατάρρευση της ΔΗΜΑΡ και την παρ’ ολίγο πανωλεθρία των ΑΝΕΛ.
Από τον Σεπτέμβριο, το ΠΑΣΟΚ κινείται ανάμεσα στο 4 – 6%, όμως η εμφάνιση του «Κόμματος Παπανδρέου» συνιστά μια απειλή (όπως ίσως και για τον ΣΥΡΙΖΑ). Για τους ΑΝΕΛ οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν πως βρίσκεται γύρω από το κατώφλι του 3%. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η «υπόθεση Χαϊκάλη» έβλαψε σοβαρά την ήδη τραυματισμένη εικόνα τους. Το ΚΚΕ φαίνεται πως διατηρεί τον κύριο όγκο της δύναμης του 2012 και πιθανόν να παρουσιάσει μικρή ανοδική τάση στα επίπεδα των ευρωεκλογών, αν και για την ώρα υπάρχει ένα όχι αμελητέο ρεύμα μετακίνησης ψηφοφόρων του προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Μεγάλο ερώτημα παραμένει η εκτίμηση της εκλογικής δύναμης της Χ.Α. Με βάση τις έρευνες, η τάση της είναι πτωτική καθώς εμφανίζει ποσοστά ακόμη και κάτω από αυτά του 2012, συνέπεια πιθανότατα των δικαστικών εξελίξεων και του οργανωτικού πλήγματος που υπέστη. Πάντως, όπως και στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, η εκτίμηση της ακροδεξιάς ψήφου συνιστά πονοκέφαλο και κάθε πρόβλεψη είναι παρακινδυνευμένη.
* Ο κ. Νίκος Μαραντζίδης είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
