Στο Eurogroup του περασμένου Σαββάτου πολλοί ομόλογοί μου εξέφρασαν έντονη δυσαρέσκεια που η κυβέρνησή μας έδωσε την ευκαιρία στους πολίτες της χώρας να απαντήσουν στην πρόταση των δανειστών μ’ ένα ΝΑΙ ή μ’ ένα ΟΧΙ.
«Μα είναι δυνατόν να θεωρείτε ικανούς τους κοινούς πολίτες να αποφασίσουν για τόσο σοβαρά ζητήματα;» ερωτήθην από συγκεκριμένο συνάδελφο, την ώρα που οι υπόλοιποι κουνούσαν συγκαταβατικά τα κεφάλια τους. Η ιδέα ότι ένας ευρωπαϊκός λαός θα αποφανθεί για τα μεγάλα ζητήματα που διαμορφώνουν το μέλλον του εμφανίστηκε εντός της αίθουσας του Eurogroup ως άκρως ανατρεπτική και εξόχως επικίνδυνη.
Ενας μη-θεσμός της Ευρωπαϊκής Ενωσης, το Eurogroup, έθεσε την κυβέρνηση της χώρας προ φοβερού διλήμματος: Αποδεχθείτε τώρα δρακόντειο πακέτο λιτότητας (άμεσα μέτρα 2,5% με 3% του ΑΕΠ), φόρων (εστίαση και ξενοδοχεία στο 23%), περικοπών (π.χ., επικουρικών συντάξεων και ΕΚΑΣ) και κοινωνικής αποδόμησης (π.χ., απεμπόληση της νησιωτικότητας). Αποδεχθείτε όλα αυτά μαζί με μηνιαίες αξιολογήσεις έως τον Νοέμβριο και παράλληλες, σκληρές διαπραγματεύσεις για το 3ο Μνημόνιο που θα φέρει, στο τέλος του χρόνου, νέα μέτρα, νέες απειλές για Grexit, νέα πολύμηνη αβεβαιότητα, νέα ταπείνωση. Ή διαφορετικά οι τράπεζές σας κλείνουν τη Δευτέρα το πρωί.
Κρίναμε πως αυτό το δίλημμα-τελεσίγραφο υπερβαίνει τη λαϊκή εντολή της 25ης Ιανουαρίου. Ο ελληνικός λαός δεν μας εξουσιοδότησε να επιλέξουμε εκ μέρους του ούτε υποταγή σε παράλογες απαιτήσεις των δανειστών, ούτε και ρήξη με την επίσημη Ευρώπη. Θέσαμε λοιπόν το εκβιαστικό δίλημμα στην κρίση του λαού, όπως οφείλαμε να κάνουμε. Και τότε ο ίδιος μη-θεσμός (*) της Ευρωπαϊκής Ενωσης, το Eurogroup, τιμώρησε τον ελληνικό λαό κλείνοντας τις τράπεζες.
Πολλή συζήτηση γίνεται για το κατά πόσον το ερώτημα στο ψηφοδέλτιο έχει πλέον νόημα τώρα που οι δανειστές ισχυρίζονται ότι η πρότασή τους δεν ισχύει πλέον. Δεν είναι έτσι. Στη διάρκεια της δύσκολης αυτής εβδομάδας λαμβάνουμε νέες προτάσεις που αποτελούν, έως τώρα, παραλλαγές της πρότασης των δανειστών της 25ης Ιουνίου. Αυτό είναι το πλαίσιο της συμφωνίας που μας προτείνουν, αυτό καλούνται οι Ελληνες πολίτες να κρίνουν την Κυριακή. Οπως λέμε στους δανειστές, αν μας προτείνουν κάτι σημαντικά διαφορετικό, η κυβέρνηση θα το επικοινωνήσει στους πολίτες έγκαιρα και έντιμα. Εως τότε, το δημοψήφισμα της Κυριακής και το συγκεκριμένο ερώτημά του παραμένει μοναδική ευκαιρία έκφρασης της λαϊκής βούλησης.
Οι πολίτες αναρωτιούνται εύλογα τι θα συμβεί αν ψηφίσουν ΝΑΙ ή ΟΧΙ.
Αν ψηφίσουν ΝΑΙ, η έκβαση είναι δεδομένη: Στη χώρα θα παγιωθεί το καθεστώς της Χρεοδουλοπαροικίας, με τη δημοκρατία πληγωμένη, με τις τράπεζες σε δεινή θέση και με μια τρόικα που θα επιστρέψει στην Αθήνα με άγριες, εκδικητικές διαθέσεις. Η περαιτέρω, στο διηνεκές, συρρίκνωση, υπό κυβέρνηση εντολοδόχων υπουργών, θα μονιμοποιηθεί και, το χειρότερο, θα νομιμοποιηθεί.
Αν ψηφίσουν ΟΧΙ, η Ελλάδα θα παραμείνει στο ευρώ, οι καταθέσεις θα εξακολουθούν να βρίσκονται στις τράπεζες σε ευρώ, έστω και χωρίς οι καταθέτες να έχουν άμεση πρόσβαση σε αυτές, η Ε.Ε. δεν θα έχει κανέναν νομικό τρόπο να εκδιώξει την Ελλάδα από το ευρώ, και η πραγματική διαπραγμάτευση τότε θα αρχίσει με δανειστές που έχουν κάθε συμφέρον να επιστρέψουν στη σφαίρα της λογικής, με αποτέλεσμα γρήγορη, έντιμη συμφωνία.
Θα με ρωτήσετε: Τόσο καιρό δεν διαπραγματευόσασταν σοβαρά; Και βέβαια διαπραγματευόμασταν σοβαρά. Η άλλη πλευρά δεν διαπραγματευόταν! Απλά έκλεινε λίγο-λίγο την κάννουλα της ρευστότητας και ροκάνιζε τον χρόνο, με την προσδοκία ότι μέρα με τη μέρα οι αντιστάσεις μας θα έφθιναν, τα ΜΜΕ θα τρομοκρατούσαν, ο λαός θα αγωνιούσε, η κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να κυβερνήσει (έτσι που όλα τα στελέχη ήμασταν βουτηγμένοι σε ατέρμονες «τεχνικές» διαπραγματεύσεις). Περίμεναν πότε η ρευστότητα θα τελειώσει και η δανειακή συμφωνία θα φτάσει στο τέλος της, έτσι ώστε, εκείνη τη στιγμή, να παρουσιάσουν το αχρείο τελεσίγραφο: Ταπεινωθείτε ή σας κλείνουμε τις τράπεζες!
Δεν ταπεινωθήκαμε. Τους προτείναμε συμφωνία σκληρή για εμάς αλλά έντιμη, και με μια προοπτική εξόδου από τα Μνημόνια και αναδιανομής υπέρ των ασθενέστερων. Δεν τους άρεσε. Ηθελαν ταπείνωση. Δεν τους τη δώσαμε και απευθυνθήκαμε στον λαό. Στον λαό, στον οποίο πρέπει να πούμε ευθαρσώς ότι ένα ΝΑΙ αποτελεί μόνιμη καταδίκη, ενώ ένα ΟΧΙ εμπεριέχει τη μοναδική προοπτική ανάκαμψης είτε με αυθημερόν έντιμη συμφωνία την επόμενη Δευτέρα, είτε με μια σύντομη περίοδο αυτόνομης πορείας εντός του ευρώ πριν από την έντιμη συμφωνία.
Η πορεία του ΟΧΙ που λέμε από τον Ιανουάριο δεν ήταν εύκολη. Ποτέ δεν κατακτήθηκε η δημοκρατία και η εθνική αξιοπρέπεια ανώδυνα. Τον περασμένο Σεπτέμβρη, μετά τη ΔΕΘ, είχα θυμώσει συντρόφους μου στον ΣΥΡΙΖΑ, γράφοντας ότι στους πολίτες που θα στήριζαν την προσπάθεια για απεμπλοκή από τη Μνημονιακή παγίδα της αυτοτροφοδοτούμενης κρίσης η μόνη μας υπόσχεση έπρεπε να είναι «Δάκρυα και Αίμα» – δανειζόμενος έκφραση του Ουίνστον Τσόρτσιλ. Τέτοιες θυσίες, έγραφα, όπως και στα χρόνια τα παλιά, αποτελούν επένδυση στο μέλλον. Αντίθετα το ΝΑΙ θα οδηγήσει, όπως τα προηγούμενα πέντε χρόνια, σε συνεχείς θυσίες που πέφτουν σε μαύρη τρύπα.
Την Κυριακή οι δανειστές ελπίζουν στο ΝΑΙ, για να επιμείνουν κατόπιν στην τιμωρητική, αδιέξοδη, υφεσιακή τους πρόταση για την Ελλάδα, με στόχο την ήττα των αρχών της ουσιαστικής δημοκρατίας και εκτός Ελλάδας. Οι Ελληνες πολίτες έχουν μοναδική ευκαιρία να πουν ΟΧΙ, δίνοντας στους δανειστές το πράσινο φως για να επιστρέψουν με λογικές προτάσεις. Μόνο έτσι θα υπάρξει έντιμη συμφωνία. Μόνο έτσι θα εκπληρώσουμε το ευρωπαϊκό μας καθήκον, καταδεικνύοντας πως δημοκρατία, κοινό νόμισμα και λελογισμένες οικονομικές πολιτικές συμβαδίζουν.
(*) Ετσι χαρακτήρισε το Eurogroup η ίδια του η Γραμματεία, απαντώντας σε ερώτημά μου για το δικαίωμα του προέδρου του να συγκαλέσει το σώμα χωρίς τον Ελληνα εκπρόσωπο: «Στον βαθμό που το Eurogroup», είπε, «δεν είναι επίσημα θεσμοθετημένο όργανο της Ε.Ε., δεν υπόκειται σε γραπτούς κανόνες».
* Ο κ. Γιάνης Βαρουφάκης είναι υπουργός Οικονομικών.
