Περίπου 17 μήνες μετά την έναρξη του νέου γύρου συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού, μια νέα εξέλιξη έρχεται να αφήσει τη σφραγίδα της στη σύγχρονη ιστορία της Κύπρου. Σε λίγα εικοσιτετράωρα, οι συνομιλίες μεταφέρονται στο εξωτερικό, στην Ελβετία. Στη διάσκεψη για το εδαφικό, οι δύο πλευρές θα επιχειρήσουν να έρθουν σε συμφωνία σχετικά με τα εδάφη που θα επιστραφούν στην ελληνοκυπριακή (ε/κ) πλευρά μετά τη λύση. Παράλληλα, θα εστιάσουν την προσοχή τους και σε άλλες σημαντικές πτυχές του Κυπριακού.
Λίγο πριν από την έναρξη της διάσκεψης της Ελβετίας, οι δύο ηγεσίες εκφράζουν συγκρατημένη αισιοδοξία σχετικά με την προοπτική της λύσης. Η τουρκοκυπριακή (τ/κ) ηγεσία του Μουσταφά Ακιντζί προβάλλει την άποψη ότι η λύση του Κυπριακού μέχρι το τέλος του 2016 είναι εφικτή, αρκεί η ελληνοκυπριακή πλευρά να κατανοήσει τις «ευαισθησίες» της. Συγκρατημένη αισιοδοξία εκφράζει και η ηγεσία του Νίκου Αναστασιάδη, η οποία με επιμονή αποφεύγει να αναφερθεί στο τέλος του 2016 ως «καταληκτική ημερομηνία» για τη λύση.
Συγκρατημένη αισιοδοξία
Παρά το κλίμα της συγκρατημένης αισιοδοξίας που επικρατεί και στις δύο πλευρές της Πράσινης Γραμμής, λίγο πριν από τη διάσκεψη της Ελβετίας οι εμπλεκόμενες πλευρές εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν αξιοσημείωτα προβλήματα σε διάφορα μέτωπα. Ωστόσο, οι πραγματικότητες στην σκακιέρα του Κυπριακού είναι ξεκάθαρες.
Πραγματικότητα Νο1: Στις συνομιλίες επικρατεί καλό κλίμα και στις διαπραγματεύσεις έχει σημειωθεί πρόοδος. Παρά τις παροδικές αναταράξεις και τα μηνύματα γεμάτα υπονοούμενα που ανταλλάσσουν, το συνολικό κλίμα στις συνομιλίες παραμένει θετικό. Οι δύο ηγεσίες έχουν καταφέρει να οικοδομήσουν μια καλή «χημεία» και οδούς επικοινωνίας οι οποίες διευκολύνουν τον διάλογο των δύο ηγετών, που κατάγονται από την ίδια γενέτειρα πόλη, τη Λεμεσό. Τους τελευταίους τέσσερις μήνες, οι δύο πλευρές κατέγραψαν αξιοσημείωτη πρόοδο σε τέσσερα κεφάλαια (ομοσπονδιακή κυβέρνηση, Ε.Ε., οικονομία και περιουσιακό).
Πραγματικότητα Νο2: Το κοινό ανακοινωθέν του 2014 αποτελεί τη βάση της λύσης. Το ανακοινωθέν εξασφαλίζει την ομοσπονδιακή βάση της δικοινοτικής, διζωνικής λύσης. Η τ/κ ηγεσία ξεκαθαρίζει ότι στόχος της είναι μια νέα ομοσπονδία, μέσα από την οποία η τ/κ κοινότητα θα ενταχθεί στην Ε.Ε. και στη διεθνή κοινότητα.
Πραγματικότητα Νο3: Το καλό κλίμα στις συνομιλίες περιορίζει την ένταση στην ΑΟΖ. Μόλις πριν από δύο χρόνια, ως απάντηση στις κινήσεις της Λευκωσίας στην κυπριακή ΑΟΖ, η Τουρκία είχε στείλει ερευνητικά σκάφη και πολεμικά πλοία στα περίχωρα της Κύπρου. Σήμερα, τα τουρκικά πλοία τηρούν «αποστάσεις ασφαλείας» από τα παράλια της Κύπρου.
Πραγματικότητα Νο4: Αθήνα, Λευκωσία, Ακιντζί και Αγκυρα υπογραμμίζουν τη σημασία της λύσης. Στην Αθήνα, η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ δίνει έμφαση στην προοπτική λύσης με βασική προϋπόθεση την απομάκρυνση των τουρκικών στρατευμάτων από το νησί μαζί με τη λύση.
Προς ίδια κατεύθυνση
Τη σημασία της λύσης υπογραμμίζει και η κυβέρνηση του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), η οποία σπεύδει να δώσει έμφαση στις «ευαισθησίες» της Αγκυρας και της τ/κ κοινότητας σε ό,τι αφορά τη νέα ομοσπονδία της Κύπρου. Στη Λευκωσία, ο κεντρώος Ακιντζί ξεκαθαρίζει την προσκόλλησή του στην ομοσπονδία της Ενωμένης Κύπρου, ενώ προς αυτή την κατεύθυνση κινούνται και οι τελευταίες δηλώσεις της ηγεσίας του Νίκου Αναστασιάδη.
Πραγματικότητα Νο5: Ο διεθνής παράγοντας ενθαρρύνει τις εμπλεκόμενες πλευρές για την ομοσπονδιακή λύση εξαιτίας και του ρόλου που διαδραματίζουν τα στρατηγικά συμφέροντα της Δύσης στα περίχωρα της Κύπρου.
Μαζί με τα στρατιωτικά και διπλωματικά συμφέροντά της, στην περίπτωση του Κυπριακού, η Δύση αποδίδει πλέον ιδιαίτερη σημασία και στα συμφέροντα που διακυβεύονται στα ανοιχτά της Κύπρου. Η ιστορική ομιλία του Αμερικανού αντιπροέδρου στα τέλη του 2014 στην Κωνσταντινούπολη είναι ενδεικτική της εν λόγω πραγματικότητας.
Το πεδίο της ενέργειας
Ο Λευκός Οίκος επιδιώκει την ανάδυση ενός περιφερειακού πλαισίου συνεργασίας στο πεδίο της ενέργειας, το οποίο θα απελευθερώσει την Ευρώπη από την ενεργειακή εξάρτησή της από τη Ρωσία.
Η ίδια διαπραγμάτευση, ωστόσο, διακρίνεται και για τους πολλούς «μύθους».
Μύθος 1: Οι εμπλεκόμενες πλευρές ερμηνεύουν με ίδιο τρόπο την ομοσπονδία.
Μύθος 2: Το κεφάλαιο του περιουσιακού έχει κλείσει.
Μύθος 3: Βρισκόμαστε κοντά σε γεφυρωτική πρόταση για τις εγγυήσεις.
Μύθος 4: Το καλό κλίμα στις συνομιλίες επηρεάζει την κυπριακή κοινή γνώμη.
Μύθος 5: Οι εμπλεκόμενες πλευρές έχουν εναλλακτικά σχέδια σε περίπτωση αδιεξόδου.
Αξίζει να σημειωθεί, τέλος, ότι παρά τα όσα ισχυρίζονται μπροστά στις κάμερες, οι δύο πλευρές μέχρι σήμερα δεν έχουν πείσει την κοινή γνώμη για τις περίφημες εναλλακτικές προτάσεις τους σε περίπτωση που καταρρεύσουν οι συνομιλίες.
