Δέκα αποψεις για τη στρατιωτική διάσταση της Ευρωπαικης Ενωσης και την Ελλάδα.
Με αφορμή δημοσιεύματα που ακολούθησαν την δήλωση μου στο Φόρουμ Αμυνας και Ασφαλείας πριν δυο μερες στην Αθήνα, για την αδυναμία της ΕΕ να μας ενισχύσει στρατιωτικά, θα ηθελα να διευκρινήσω για μια ακόμα φορά ορισμένα σχετικά θέματα. Δυστυχώς καποια τμήματα του εξειδικευμένου τύπου που τώρα κάνουν ¨εξυπνη¨ κριτική, θα έπρεπε να γνωρίζουν και να εχουν ενημερώσει τους φίλους που παρακολουθούν για τα θέματα αυτά, γιατι τιποτα απ αυτα δεν ειναι καινούργιο και προβλέπεται απο τις συνθήκες και τις πολιτικές διαδικασιες. Απλά ειναι δύσκολο και θέλει κόπο και μελετη, που προφανώς οι διάφοροι ¨ειδικοί¨ δεν διαθέτουν το χρόνο να κάνουν. Θα κάνω λοιπόν εγώ μια συνοπτική και απλουστευμένη προσπάθεια ενημερωσης των φίλων μας:
- Η ΕΕ δεν εχει Ένοπλες Δυνάμεις ( Ευρωστρατό οπως τον ονομάζει ο τύπος). Ενδεχομένως θα αποκτήσει στο μέλλον αν υπάρξει πολιτική βούληση. Ο Ευρωστρατος ειναι εφεύρεση του τύπου και κάποιων πολιτικών (εκτός Ελλαδος).
- Η ΕΕ εκτελεί στρατιωτικές επιχειρήσεις και εκπαιδευτικές αποστολες εκτός των συνόρων της. Επι του παρόντος εκτελεί τρεις στρατιωτικές επιχειρήσεις και τρεις εκπαιδευτικές αποστολές σε διαφορα σημεία του κόσμου. Επιχειρήσεις και αποστολές που εχουν σχεση με την Κοινή Πολιτική Ασφαλείας και Αμυνας της ΕΕ ( πολιτικές ή στρατιωτικές) εντός των ευρωπαϊκών συνόρων δεν επιτρέπονται απο τις συνθήκες.
- Η ΕΕ προστατεύει τα σύνορα της και τους πολίτες της με επιχειρήσεις επιβολής του νόμου με αστυνομικού τύπου δυνάμεις οπως η FRONTEX ή η Κοινή Ακτοφυλακή σε επιχειρήσεις τύπου ΠΟΣΕΙΔΩΝ ή ΤΡΙΤΩΝ σαν αυτές που γίνονται στα σύνορα μας για τους παράνομους μετανάστες κλπ. Ο όρος της αντίστοιχης στρατηγικής προτεραιότητες ειναι ¨protect”
- Η καθε χώρα ειναι υπεύθυνη για την στρατιωτική αμυνα της επικράτειας και της εδαφικής της ακεραιότητας με δικές της στρατιωτικές δυνάμεις. Υπεύθυνο για τη συλλογική αμυνα της Ευρώπης ειναι το ΝΑΤΟ. Ο όρος της στρατηγικής προτεραιότητος ειναι « defend » και για το ΝΑΤΟ “Collective Defence”. Η ΕΕ στις συνθήκες της προβλέπει ρήτρες αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας, την οποία η χωρα υπο επίθεση θα πρέπει να επικαλεστεί ( οπως η Γαλλία μετα τις τρομοκρατικές επιθέσεις). Δεν νομίζω ομως οτι αυτή η αλληλοβοήθεια και αλληλεγγύη θα φτάσει στο σημείο ένοπλες δυνάμεις των κρατών μελών να αναπτυχθούν στα σύνορα μας υπο ελληνική δκση, με κατάλληλους κανόνες εμπλοκής και ετοιμότητα να εμπλακούν με τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας που απειλεί την Ελλάδα. Ολα γίνονται βέβαια στη σύγχρονη εποχή, αλλα δεν νομίζω οτι θα ζήσουμε να δούμε κάτι τέτοιο.
- Τα καθήκοντα μου σαν Προέδρου της Στρατιωτικής Επιτροπής της ΕΕ ειναι γνωστά και ακριβώς καθορισμένα. Αρκεί κάποιος να τα αναζητήσει στο διαδίκτυο. Δεν είμαι ο στρατιωτικός/στρατηγικός ηγέτης της ΕΕ διότι δεν υπάρχει τέτοιος. Είμαι ο ανώτερος στρατιωτικός και ο κύριος στρατιωτικός σύμβουλος της ΕΕ, αλλα όχι ο Δκτης των στρατιωτικών δομών. Εκπροσωπώ σε ολες τις ενέργειες και ολες τις αποφάσεις το στρατιωτικό κατεστημένο της ΕΕ και επιβάλω την ύπαρξη στρατιωτικων συμβουλευτικών απόψεων σε ολα τα σχετικά θέματα της ΕΕ. Οποιοι νόμιζαν οτι θα έφερνα τον ανύπαρκτο ευρωστρατό που δήθεν διοικώ να υπερασπίσει στην Ελλάδα αν χρειαστεί, απλά παραπλανούσαν ηθελημένα τους αναγνώστες τους, σε μια προσπάθεια να απαξιώσουν εμένα που δεν το υλοποιούσα.
- Ηθελημένα απαξιωτική και ψευδής ειναι επισης και η άποψη οτι η Ελλάδα με διόρισε Πρόεδρο της Στρατιωτικής Επιτροπής. Καμμία χωρα δεν μπορεί να διορίσει κανένα στις επιτροπές της ΕΕ που οι Πρόεδροι τους εκλέγονται. Πρόκειται για μια καθαρή αμεση μυστική ψηφοφορία οπου επιτόπου οι 27 ΑΓΕΕΘΑ (η Δανία δεν μετέχει) ψηφίζουν τον συνάδελφο τους που θέλουν να προεδρεύει για τα επόμενα τρία χρονια στο κύριο και μοναδικό στρατιωτικό όργανο της ΕΕ. Εμένα με ψήφισαν οι 20 απο τους 27 ΑΓΕΕΘΑ και ετσι ανέλαβα τα καθήκοντα μου. Πολλές χώρες όταν διεκδικούν μια τέτοια θεση κάνουν μια έντονη προεκλογική εκστρατεία για τον υποψήφιο τους συχνά με αμφίβολα αποτελέσματα διότι οι ΑΓΕΕΘΑ των χωρών εχουν γνώμη και άποψη για τους υποψήφιους και τις περισσότερες φορές δεν δέχονται οδηγίες ή κατευθύνσεις απο κανένα. Η Ελλάδα απέφυγε να ασχοληθεί σοβαρά με την υποψηφιότητα μου στην ΕΕ, για λόγους που εχουν σχεση με προσωπικές αποψεις και τη διεθνή μας παρουσία και υπόσταση, αλλα παρόλα αυτα κερδίσαμε. Το αν η θεση ειναι σημαντική, θα αφήσω όσους εχουν ασχοληθεί με την ΕΕ επίσημα ή ανεπίσημα, απο υπεύθυνες θεσεις, πολιτικά, ακαδημαϊκά ή δημοσιογραφικά να απαντήσουν. Ενδεικτικό του ενδιαφέροντος ειναι οτι πριν μερικούς μήνες που εγινε η ψηφοφορία διαδοχής μου οι υποψήφιοι διάδοχοι μου προερχοντουσαν την Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ιρλανδία και την Εσθονια. Κέρδισε ο Ιταλός ΑΓΕΕΘΑ μετα απο εξαιρετικά έντονες προεκλογικές εκστρατειες (κυρίως των άλλων υποψηφίων) και αυτο δημιούργησε σοβαρά θέματα στις χώρες που έχασαν την εκλογή. Όσο για το πολυσυζητημένο κόστος, το γραφείο μου σε συνεργασία με το ΥΠΕΘΑ και τα Γενικά Επιτελεία φρόντισαν να ελαχιστοποιήσουν το κόστος και με κατάλληλο χειρισμό των μεταθεσεων εξωτερικού να μηδενίσουν την επίδραση στις αλλες αποστολές και στις ΕΔ.
- Ο δήθεν ευρωσκεπτικισμός ειναι ενα παραμύθι που το επαναλαμβάνουν στις διάφορες χώρες μέλη ¨περιθωριακές¨ πολιτικές ομάδες για να συσπειρώσουν την ξενοφοβία, τον εθνικισμό και την εσωστρέφεια. Ή όταν εχουν αλλα συμφέροντα. Όταν βρεθούν ομως τελικά προ τέτοιας τελεσίδικης απόφασης εξόδου συνήθως ανακρούουν πρύμνα. Η ΕΕ με ολα τα λάθη ή τα προβλήματα της ειναι η οικογένεια μας και το μόνο που εχουμε να κάνουμε ειναι να προσπαθησουμε να την κάνουμε καλύτερη και λειτουργικότερη για να ωφεληθούμε απ αυτο. Δεν εχουμε αλλη οικογένεια για να παμε. Εδω ανήκουμε, αυτή η οικογένεια εχει τα θεμέλια της στο πολιτισμό μας και εδω θα μείνουμε. Το BREXIT ηταν κάτι ξεχωριστό που συνέβη γιατι μια απο τις μεγαλύτερες παγκόσμιες δυνάμεις για εσωτερικούς πολιτικούς λόγους δεν πίστεψε πραγματικά οτι μπορεί να της συμβεί κάτι τέτοιο και άφησε την κατάσταση να της φυγει απο τον ελεγχο. Εχει δυσάρεστες συνέπειες για ολους και κυρίως για τους Βρετανους. Το καταλάβαμε ολοι γι αυτο και δεν θα επαναληφθεί.
- Η Ευρώπη βοήθησε καταλυτικά την Ελλάδα στο προσφυγικό. Δεν εχω ασχοληθεί με τις λεπτομέρειες, ή με τα σημαντικά ποσά που δόθηκαν ή με το πόσα απ αυτα απορροφήθηκαν. Ξέρω ομως οτι ειναι σημαντικά. Πάντως η συμφωνία για τους πρόσφυγες με την Τουρκια που σταμάτησε τις μεταναστευτικές ροές το 2016 εγινε απο την Ευρώπη και τα οσα δόθηκαν στην Τουρκία και την έκαναν να σταματήσει την ροή δόθηκαν απο την ΕΕ. Ηταν μια σχεση Τουρκίας – ΕΕ η οποία μας κάλυψε νομίζω πλήρως σαν κράτος μέλος.
- Στην τελευταία κρίση με την Τουρκια η ΕΕ υποστηριξε ξεκαθαρα τη θεση της Ελλαδος και της Κύπρου και συνεχίζει να την υποστηρίζει σε ολα τα επίπεδα, προς μεγάλη ενόχληση της Τουρκίας που διαμαρτύρεται και επιτίθεται πλεον ανοικτά στην ΕΕ γι αυτο. Αυτο δεν ειχε συμβεί ποτε στο παρελθόν σε αντίστοιχες κρισεις. Η ΕΕ επι του παρόντος μπορεί να κάνει μόνο αυτο. Ειναι ένας πολιτικός και οικονομικός οργανισμός, ο μεγαλύτερος στον κοσμο και μπορεί επι του παρόντος να παρέχει αυτο ακριβώς: Πολιτική και οικονομική υποστηριξη. Οποίος το θεωρεί λίγο ή ασήμαντο μαλλον χρειάζεται να μελετήσει ξανά (αν ειχε ποτε σοβαρά μελετήσει ή ασχοληθεί) τη διεθνή γεωπολιτική κατάσταση και συγκυρία.
- Η ισχύς μιας χώρας δεν ειναι ποτε μόνο Σκληρή (Hard power δηλαδή ένοπλες δυνάμεις) ή Ήπια (Soft power δηλαδή διπλωματία, οικονομία, διακυβέρνηση, πολιτισμός, κλπ). Πρέπει να ειναι ο συνδυασμός και των δυο, δηλαδή Έξυπνη Ισχύς (Smart power δηλαδή συνδυασμός όλων). Η υφιστάμενη στρατηγικη διαφορα της Ελλαδος σε σχεση με κάποιους απο τους γείτονες αλλα και τις απειλές που αντιμετωπίζει η χωρα, δεν καλύπτεται μόνο με αύξηση της Hard Power δηλαδή 10-20 αεροσκάφη τετάρτης η πέμπτης γενεάς και 2-3 σύγχρονες φρεγάτες. Χρειάζεται μια ριζική αναβάθμιση του διεθνούς ρόλου της χώρας με αύξηση της παρουσίας της, της συμμετοχής της στα διεθνή δρώμενα, με στενές συνεργασίες και ομαδοποιήσεις στους διεθνείς οργανισμούς, με συσφίξεις σχέσεων, εξωστρέφεια και δυναμική και επιθετική διπλωματία σε ολους τους τομείς. Αυτο ομως ειναι ενα πολιτικο θέμα και εχει σχεση με την ασκούμενη απο τη χωρα εξωτερική πολιτική. Οι Ένοπλες δυνάμεις δεν δίνουν λύσεις, πολυ περισσότερο σε πολιτικά προβλήματα. Προσφέρουν επιλογές στις υπεύθυνες πολιτικές ηγεσίες που ασκουν τη διακυβέρνηση της χώρας.
Ολες οι παραπάνω αποψεις ειναι αυστηρά προσωπικές και σε καμμία περιπτωση δεν επέχουν θεση κριτικής προς την αρμόδια πολιτική και στρατιωτική ηγεσία που εχει την ευθύνη. Τα γεγονότα ομως, οι γνώσεις, τα δεδομένα και οι διαδικασίες ειναι αντικειμενικά και πρέπει να τα ξέρουμε, να τα καταλαβαίνουμε και να τα χρησιμοποιούμε πριν εκφράσουμε αποψεις. Αλλιώς ξεγελάμε αυτούς που μας παρακολουθούν και μας ακούνε, και τους παρασυρουμε σε μια αρνητική ή εςτω μη εποικοδομητική κριτική ή ακόμα και σε άσχετες αποφάσεις που σίγουρα δεν ωφελουν τη χώρα αλλα και κανένα μας ατομικά. Ή μήπως όχι; Ωφελούνται μήπως κάποιοι απο την παραπληροφόρηση και τη άγνοια; Απομένει στον καθένα μας να αποφασίσει.
“We deserve a stronger Europe”
GENERAL Mikhail Kostarakos
Chairman, EU Military Committee
Στρατηγός Μιχαήλ Δημητρίου Κωσταράκος
Πρόεδρος της Στρατιωτικής Επιτροπής της ΕΕ
