Η «Κ» βρέθηκε για 48 ώρες στη φρεγάτα ΕΛΛΗ του Πολεμικού Ναυτικού. Ενα μάχιμο καράβι που παρά τα 43 του χρόνια βρίσκεται και θα παραμείνει στην πρώτη γραμμή των επιχειρήσεων. «Η ηλικία λέγεται αλλά δεν φαίνεται» μας λέει ο κυβερνήτης της φρεγάτας, αντιπλοίαρχος Π.Ν. Γιώργος Λαϊάκης, συμπληρώνοντας ότι «είναι εμπειρία, όχι παλαιότητα. Το πλοίο μπορεί να κάνει τα πάντα με τα όπλα που διαθέτει και θα τα κάνει με το παραπάνω».
Από τη στιγμή που επιβιβαστήκαμε στην ΕΛΛΗ, την πρώτη της κλάσης των φρεγατών τύπου S οι οποίες αποκτήθηκαν τη δεκαετία του ’80, είχαμε την αίσθηση ότι βρισκόμαστε σε μία πολύ νεότερη μονάδα και όχι σε φρεγάτα με εκατομμύρια ναυτικά μίλια στην «πλάτη» της.
Το πλήρωμα διατηρεί την ΕΛΛΗ σε άριστη κατάσταση παρά το γεγονός ότι από τις πρώτες 160 ημέρες του έτους, περισσότερες από 130 έλειπε σε αποστολές. Και συνεχίζει να αναλαμβάνει επιχειρήσεις, είτε πρόκειται για την τακτική εκπαίδευση του στόλου ή για συνεργασίες με ξένες ναυτικές και αεροπορικές δυνάμεις.
Η φρεγάτα ΕΛΛΗ, όπως και άλλες μονάδες κρούσης του στόλου, αποτελεί τμήμα της σύγχρονης ιστορίας του Πολεμικού Ναυτικού. Στο δώμα του κυβερνήτη ξεχωρίζουν τα δεκάδες τζόκεϊ και τα συλλεκτικά κέρματα, «coins» στη ναυτική αργκό, από τις επισκέψεις ξένων διοικητών και πληρωμάτων, ανάμεσα στα οποία και του αμερικανικού αεροπλανοφόρου USS George H. W. Bush.
Στον τοίχο βρίσκεται η φωτογραφία από την επίσκεψη του πρώην Αμερικανού ΥΠΕΞ Κόλιν Πάουελ αλλά και η ευχαριστήρια επιστολή του προς τον τότε κυβερνήτη και το πλήρωμα του ΕΛΛΗ για τη συμμετοχή τους στον Πόλεμο του Κόλπου το 1991. Από πάνω, το χρυσό ξίφος του βασιλιά του Κουβέιτ, το οποίο έχουν λάβει μόνο οι φρεγάτες ΕΛΛΗ και ΛΗΜΝΟΣ που συμμετείχαν στις επιχειρήσεις.
Στη συνοδεία του αεροπλανοφόρου Bush
«Ηταν μοναδική εμπειρία, βλέπεις ένα τεράστιο καράβι με πολεμικές μοίρες επάνω που δεν σταματούν να πετούν μέρα και νύχτα» λέει στην «Κ» ο αντιπλοίαρχος Γ. Λαϊάκης. Η φρεγάτα ΕΛΛΗ εντάχθηκε πριν από λίγους μήνες στην ομάδα κρούσης του πυρηνοκίνητου αμερικανικού αεροπλανοφόρου USS George H. W. Bush και παρά τα 43 της χρόνια, ανέλαβε μία από τις πιο δύσκολες αποστολές πλάι στο πυρηνοκίνητο πλοίο. Την ΕΛΛΗ επισκέφθηκε και ο διοικητής των αμερικανικών αντιτορπιλικών Arleigh Burke που συνοδεύουν το αεροπλανοφόρο Bush. Ο Αμερικανός διοικητής Μακχάρκιν δήλωσε εντυπωσιασμένος από την κατάσταση αλλά και τη μαχητικότητα του ελληνικού πλοίου και του πληρώματος.
«Η συνεκπαίδευση με άλλα ναυτικά θα σου δείξει μια τυχόν αδυναμία σου ή θα δεις ένα πλεονέκτημα του άλλου. Αυτό και μόνο είναι σημαντικό κέρδος. Στοχεύουμε στο να βελτιώσουμε τις αδυναμίες μας και προσπαθούμε να πάρουμε το πλεονέκτημα του άλλου και να το κάνουμε κτήμα μας. Αλλάζει ο τρόπος σκέψης, αλλάζει η κουλτούρα, αλλάζουν οι παραστάσεις και παίρνουμε καινούργια ερεθίσματα. Αυτό αυξάνει και τον επαγγελματισμό μας». Τους τελευταίους μήνες, η φρεγάτα ΕΛΛΗ έχει εκπαιδευτεί με αμερικάνικα και ευρωπαϊκά πλοία αλλά και με το ινδικό ναυτικό.
Παρουσία σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο
Πριν από λίγες εβδομάδες η φρεγάτα ΕΛΛΗ επέστρεψε από την ευρωπαϊκή επιχείρηση IRINI, στην οποία συμμετείχε για περισσότερους από τρεις μήνες. Κατά την παραμονή της στα ανοιχτά της Λιβύης, η φρεγάτα ΕΛΛΗ φιλοξενούσε τον εν πλω διοικητή της επιχείρησης με το επιτελείο του.
«Στις διεθνείς αποστολές, κάθε λάθος έχει αντίκτυπο σε ξένα κράτη. Αποδεικνύουμε ότι έχουμε εκπαιδευτεί, ότι είμαστε ετοιμοπόλεμοι και ότι μπορούμε να αντεπεξέλθουμε σε οποιαδήποτε κατάσταση» λέει στην «Κ» ο κυβερνήτης Γ. Λαϊάκης. «Η πρώτη μου μεγάλη αποστολή ήταν ως σημαιοφόρος με τη φρεγάτα ΨΑΡΑ, στην επιχείρηση Enduring Freedom στον Περσικό Κόλπο. Από μικρός μπαίνεις στο κλίμα ότι το Πολεμικό Ναυτικό αναλαμβάνει αποστολές στο εξωτερικό. Ανέκαθεν τα καράβια μας προβάλλουν τη σημαία μας σε όλο τον κόσμο και τα σχόλια από τους ξένους διοικητές είναι πάντα διθυραμβικά» αναφέρει.
Οι απαιτήσεις μιας τέτοιας αποστολής είναι μεγάλες, όπως σημαντική είναι και η εμπειρία που αποκομίζει το πλήρωμα. «Στην IRINI, το πιο απαιτητικό σκέλος ήταν οι νηοψίες στα εμπορικά πλοία. Σε αρκετές περιπτώσεις χρειάστηκε να στείλω την ομάδα βατραχανθρώπων για να μιλήσει με το πλήρωμα του εμπορικού πλοίου. Εκεί η κατάσταση μπορεί να μεταβληθεί άμεσα, από μία παρεξήγηση, από κάτι απρόοπτο. Ως κυβερνήτης είχα αγωνία να γίνει ο σχεδιασμός σωστά, να γίνει η εκτέλεση σωστά, να πάνε όλα ρολόι».
«Είναι μια επιχείρηση η οποία δεν είναι δύσκολη για τα δεδομένα των Ελλήνων αξιωματικών αλλά απαιτεί εγρήγορση γιατί η κατάσταση μπορεί να μεταβληθεί ταχύτατα» λέει στην «Κ» ο ανθυποπλοίαρχος Γιώργος Μιαούλης, διευθυντής Επιχειρήσεων της φρεγάτας ΕΛΛΗ.
Της επιχείρησης Irini, είχε προηγηθεί η συμμετοχή στη Unifil, αποστολή του ΟΗΕ στον Λίβανο, αλλά και δεκάδες εκπαιδεύσεις και αποστολές στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Η φρεγάτα ΕΛΛΗ είναι και ένα από τα υποψήφια πλοία για την επιχείρηση Aspides στην Ερυθρά Θάλασσα καθώς διαθέτει δύο συστήματα εγγύς προστασίας Phalanx, προϋπόθεση που είχε θέσει η στρατιωτική ηγεσία για την ανάπτυξη των πλοίων στην πιο «θερμή» θάλασσα του πλανήτη.
Επιχειρησιακή ετοιμότητα
Η άσκηση «Λαίλαπα» που παρακολουθήσαμε περιλαμβάνει όλα τα αντικείμενα ναυτικού πολέμου στα οποία εξασκούνται τα πληρώματα και τα μέσα του Πολεμικού Ναυτικού. Οι δυνάμεις του στόλου χωρίζονται σε δύο ομάδες. Φρεγάτες, πυραυλάκατοι και υποβρύχια «μάχονται» για την εξουδετέρωση του «αντιπάλου» και την επικράτηση στη θάλασσα, τον βυθό, την ξηρά και τον αέρα.
Η ΕΛΛΗ έδειξε από νωρίς τα «δόντια» της. Το βράδυ της Τετάρτης, λίγες ώρες μετά τον απόπλου από τον Ναύσταθμο της Σαλαμίνας και ενώ έπλεε σε σχηματισμό με τη φρεγάτα ΛΗΜΝΟΣ, γνωστή για το περιστατικό της επακούμβησης με την τουρκική Κεμάλ Ρέις, η ΕΛΛΗ εντόπισε «εχθρικό» υποβρύχιο και το έπληξε με βολή τορπίλης. Το επόμενο πρωί, ένα ζευγάρι F-4 Phantom της Πολεμικής Αεροπορίας προχώρησε σε εικονική προσβολή της ναυτικής δύναμης. Το πολεμικό πλοίο εγκλώβισε στο ραντάρ του τα αεροπλάνα και έστρεψε τα όπλα του πάνω τους, όπως θα έκανε σε μια πραγματική επιχείρηση. Στη συνέχεια πραγματοποίησε επιτυχή πυρά με τα πυροβόλα της πρύμνης και της πλώρης στο πεδίο βολής Καράβια και προχώρησε στην εκκαθάριση τομέων όπου βρίσκονταν οι «εχθρικές» δυνάμεις. Τα αντικείμενα της άσκησης συνεχίστηκαν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής με την κατάληψη νήσου από φίλιες δυνάμεις.
Στο διάστημα αυτό, το πλήρωμα εξασκήθηκε και σε τεχνικές εκμετάλλευσης γεωγραφικού περιβάλλοντος, με το πλοίο μήκους 130 μέτρων να κάνει διέλευση μια ανάσα από τους βράχους του Αιγαίου, κρύβοντας τον όγκο του από τα εχθρικά «μάτια». Την απαιτητική ενέργεια παρακολουθούσε ο διοικητής της Διοίκησης Φρεγατών του Στόλου, αρχιπλοίαρχος Σπύρος Τσιαφούτης, ο οποίος επέβαινε στη φρεγάτα ΕΛΛΗ. Η εκμετάλλευση της γεωγραφίας δεν είναι προνόμιο μόνο των μικρών πλοίων αλλά και των κύριων μονάδων κρούσης. Η φρεγάτα έπλεε σε απόσταση λίγων μέτρων από τους κάθετους βράχους των νησίδων και έγινε «ένα» με το περιβάλλον. Σχεδόν «αόρατη». «Τα νησιά και οι θάλασσες είναι το σπίτι μας, τόσο καλά τις γνωρίζουμε» μας λέει στην «Κ» ο διοικητής Φρεγατών.
Μια γροθιά
«Το πλοίο είναι μια οικογένεια» μας λέει ο κυβερνήτης της φρεγάτας ΕΛΛΗ. Μια μονάδα, ιδιαίτερα σύνθετη, που πρέπει να λειτουργεί ως μια γροθιά.
Η κελευστής Μαριάνθη Μετζερμεκιάνου πραγματοποίησε πριν από λίγους μήνες το πρώτο της ταξίδι με τη φρεγάτα ΕΛΛΗ. «Παρά το νεαρό της ηλικίας μου, ο ρόλος μου στο πλοίο είναι πολύ σημαντικός, γιατί είμαι υπεύθυνη για την εκτόξευση τορπιλών. Ανεξάρτητα από τον βαθμό, όλοι έχουν τον ρόλο τους. Λειτουργούμε σαν ομάδα και αυτό κάνει το πλοίο επιχειρησιακό και αποτελεσματικό» λέει στην «Κ».
«Το πλοίο εκτελεί μεγάλους πλόες. Επιχειρήσεις και αποστολές πολυήμερες ή και πολύμηνες ορισμένες φορές. Ο κόσμος πρέπει να συνεργάζεται, να λειτουργεί ως μονάδα ώστε να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ο πολλαπλασιαστής ισχύος του πλοίου είναι το προσωπικό του. Αυτός είναι ο λόγος που όλες μας οι προσπάθειες επικεντρώνονται στην εκπαίδευσή τους αλλά και στο να τους παρέχουμε τις καλύτερες συνθήκες διαβίωσης» αναφέρει στην «Κ» ο πλωτάρχης Απόστολος Γκίτσας, ύπαρχος της φρεγάτας ΕΛΛΗ.
