Η επικείμενη συνάντηση του πρωθυπουργού με τον Aμερικανό πρόεδρο θα πραγματοποιηθεί σε μια χρονική συγκυρία που οι διμερείς σχέσεις βρίσκονται αναμφίβολα στο απόγειό τους. Οι δύο χώρες έχουν πολλά κοινά συμφέροντα και μοιράζονται τις ίδιες αξίες. Η πενταετής Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας συνιστά μια εθνική επιτυχία, που πρέπει όμως να μετουσιωθεί σε απτή αμερικανική υποστήριξη για την ελληνική πλευρά.
Η δημιουργία νέων στρατιωτικών βάσεων εγγυάται το διαρκές ενδιαφέρον της Ουάσιγκτον για την περιοχή, σε μια εποχή που το αμερικανικό ενδιαφέρον μετατοπίζεται προς την Ασία. Ωστόσο, ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αλλάξει δραματικά τα γεωπολιτικά δεδομένα. Με την τολμηρή της απόφαση να στείλει οπλισμό στη δοκιμαζόμενη χώρα και την απέλαση των Ρώσων διπλωματών, η Αθήνα έχει προκαλέσει την μήνιν της Μόσχας. Δυστυχώς, το Κρεμλίνο διαθέτει τα μέσα και τους μηχανισμούς για να υπονομεύσει την κοινωνική ειρήνη και ομόνοια στη χώρα μας. Για λόγους ασφάλειας και μόνο, η Ουάσιγκτον θα πρέπει να στηρίξει μια ενδεχόμενη απόφαση για επέκταση των χωρικών υδάτων στην ηπειρωτική Ελλάδα. Ετσι θα προστατευθούν καλύτερα οι αμερικανικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις από υβριδικές απειλές προερχόμενες από αέρα και θάλασσα. Ούτε η ελεύθερη ναυσιπλοΐα στο Αιγαίο θα επηρεαστεί από μια τέτοια κίνηση, ούτε θα ενεργοποιηθεί ξαφνικά το τουρκικό casus belli.
Σε κάθε περίπτωση, η αμερικανική κυβέρνηση οφείλει να συνεισφέρει σημαντικά στην προσπάθεια ενίσχυσης των Ενόπλων Δυνάμεων. Τώρα που τα σύννεφα του πολέμου πυκνώνουν πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα, η περιφερειακή ασφάλεια δεν μπορεί παρά να είναι μια πραγματικά συλλογική υπόθεση. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες (π.χ. Φινλανδία, Γερμανία) πλέον προγραμματίζουν να αγοράσουν το μαχητικό 5ης γενιάς F-35 για σκοπούς διαλειτουργικότητας και συμβατότητας μέσα στη Συμμαχία. Η αγορά τέτοιων μαχητικών από την Πολεμική Αεροπορία είναι μια εφικτή επιλογή, εφόσον η Ουάσιγκτον επιδιώκει την ανάσχεση της ρωσικής επιθετικότητας σε έναν μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Χρειάζεται ένα ευνοϊκότερο πρόγραμμα αποπληρωμής για την Αθήνα, ώστε τα ελληνικά F-35 μια μέρα να πετούν μαζί με τα αντίστοιχα αμερικανικά και ευρωπαϊκά στους αιθέρες της Μεσογείου.
Για λόγους ασφάλειας και μόνο, η Ουάσιγκτον θα πρέπει να στηρίξει μια ενδεχόμενη απόφαση για επέκταση των χωρικών υδάτων στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Επίσης, η επιστολή του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν τον περασμένο Οκτώβριο αναγνώρισε στην Ελλάδα τον ρόλο του περιφερειακού ηγέτη. Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής αναβάθμισης, η Αθήνα θα ήθελε να έχει λόγο για κάθε σημαντικό ζήτημα ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο και στα Βαλκάνια. Από την ειρηνευτική διαδικασία στη Λιβύη μέχρι την επιβίωση της Βοσνίας ως ενιαίας κρατικής οντότητας, η Ελλάδα δύναται να λειτουργεί ως τοποτηρητής των δυτικών συμφερόντων. Με την έμπρακτη ενθάρρυνση της Ουάσιγκτον, η Αθήνα έχει τη δυνατότητα να παίρνει διπλωματικές πρωτοβουλίες για την περιφερειακή συνεργασία και σταθερότητα. ∆εν υπάρχει άλλη δημοκρατική χώρα στην περιοχή που να μπορεί να παίξει έναν τέτοιο πρωταγωνιστικό ρόλο.
Η σύμπλευση με τις ΗΠΑ δεν είναι απόρροια κάποιου εξαναγκασμού, αλλά στρατηγική μας επιλογή. Από τους δύο παγκόσμιους πολέμους και την Κορέα μέχρι τον πόλεμο του Κόλπου, το Κόσοβο, το Αφγανιστάν και τώρα την Ουκρανία, η Ελλάδα στάθηκε με αφοσίωση δίπλα στους Αμερικανούς συμμάχους. Ημασταν πάντα εκεί για αυτούς, συχνά με μεγάλο κόστος. Σε αυτούς τους χαλεπούς καιρούς, όπου κυριαρχούν η αβεβαιότητα και η ανασφάλεια, η Ελλάδα δεν ζητάει ανταλλάγματα για τη φιλία της. Το αμερικανικό εθνικό συμφέρον είναι εκείνο που επιτάσσει την ενίσχυση ενός παλιού και πιστού συμμάχου, όπως είναι η Ελλάδα. Ισως τελικά του μοναδικού που έχει η Αμερική στην περιοχή.
* Ο κ. Μάνος Καραγιάννης είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Ασφάλειας στο King’s College London και στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
