Οι περισσότερες δημοσκοπήσεις στην Τουρκία δείχνουν πως στη μάχη των προεδρικών εκλογών της 14ης Μαΐου ο υποψήφιος των έξι κομμάτων της αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, προηγείται του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ομως, ο Τούρκος πρόεδρος τις τελευταίες ημέρες εμφανίζει σημάδια ανάκαμψης των ποσοστών του. Πάντως, αναλυτές παρατηρούν πως σε μια προσπάθεια να βελτιώσει τα ποσοστά του συμμάχησε με δύο ακραία κόμματα της Τουρκίας.
Το ισλαμιστικό Yeni Refah Partisi (YRP, Κόμμα της Νέας Ευημερίας) του Φατίχ Ερμπακάν διεκδικεί, όπως αναφέρεται στο πρωτόκολλο συνεργασίας του με τη συμμαχία του Ταγίπ Ερντογάν, την αλλαγή του σύγχρονου οικογενειακού δικαίου της Τουρκίας και λιγότερα δικαιώματα για τις γυναίκες. Στη συμμαχία μετέχει και το ακραίο ισλαμικό Huda-Par, το οποίο, σύμφωνα με την εφημερίδα Cumhuriyet, είναι το πολιτικό σκέλος της τουρκικής Χεζμπολάχ. Ο δημοσιογράφος Φατίχ Πορτακάλ του τηλεοπτικού δικτύου Sozcu αναφέρει πως στο πρόγραμμα του Huda-Par προβλέπεται πως «δεν πρέπει να υπάρχει μεικτή εκπαίδευση και τα κορίτσια θα πρέπει να πηγαίνουν σε ξεχωριστά σχολεία από τα αγόρια». Επίσης, «οι γυναίκες πρέπει να μένουν στο σπίτι και μόνο εκεί».
«Δημιουργήθηκε η πιο oπισθοδρομική συμμαχία στην Ιστορία της Τουρκίας, με μέλη τoυ Huda-Par να είναι υποψήφια για το Κοινοβούλιο από τις λίστες του AKP και το YRP να προσχωρεί επίσημα στη Λαϊκή Συμμαχία. Ακόμη και οι κυβερνήσεις του Εθνικιστικού Μετώπου της δεκαετίας του 1970 δεν είχαν φθάσει σε τέτοιο στάδιο οπισθοδρόμησης», αναφέρει ο Γκιουβέν Γκιουρκάν Οζτάν σε άρθρο του στην εφημερίδα Birgun. «Στην επέτειο των 100 χρόνων της δημοκρατίας μαζεύτηκαν αιρέσεις, συμμορίες, όσοι δεν αντέχουν να ακούνε ούτε το πρώτο γράμμα των λέξεων “ελευθερία” και “ισότητα”, και αυτοί που δεν αφήνουν νέους και γυναίκες να ζήσουν. Ο μόνος κοινός παρονομαστής αυτής της συμμαχίας είναι η εχθρότητα στην κοσμική δημοκρατία», καταλήγει ο Οζτάν.
To κάλεσμα
Σάλος προκλήθηκε στην Τουρκία από το κάλεσμα που έκανε η διάσημη παρουσιάστρια του κεντρικού δελτίου ειδήσεων του Fox, Γκιουλπμίν Τοσούν, η οποία ξεκάθαρα ζήτησε από τις γυναίκες να καταψηφίσουν τη Λαϊκή Συμμαχία του Ερντογάν. «Κάνω κάλεσμα στις γυναίκες. Με τις τελευταίες συμμετοχές κομμάτων, η ακροδεξιά λογική της Λαϊκής Συμμαχίας δεν θέλει να μορφώνεστε. Δεν θέλει να εργάζεστε. Επίσημα ο πρόεδρος της χώρας έχει δηλώσει πως οι γυναίκες πρέπει να γεννάνε παιδιά και να μένουν στο σπίτι. Δηλαδή μετά τα 100 χρόνια της δημοκρατίας λένε στη γυναίκα να μη μορφωθείς, να μένεις στο σπίτι, να μην πάρεις διατροφή όταν πάρεις διαζύγιο και να έχεις τέτοια ανάγκη που να υφίστασαι αδιαμαρτύρητα τη βία».
Πολιτικοί αναλυτές τονίζουν πως η Λαϊκή Συμμαχία του Ταγίπ Ερντογάν με την παρουσία του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης του Ντεβλέτ Μπαχτσελί αλλά και των YRP και Huda-Par θεωρείται δεδομένο πως δεν θα ακολουθήσει φιλοδυτική πολιτική και θα απομακρυνθεί απ’ όλες τις δυτικές αξίες, ενδεχομένως και οργανισμούς στους οποίους μέχρι σήμερα συμμετείχε η Αγκυρα. Ως παράδειγμα των προθέσεων της σημερινής τουρκικής κυβέρνησης δίνουν την απόσυρση της Τουρκίας από τη «Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης», στη σύναψη της οποίας το 2012 είχε πρωτοστατήσει η ίδια, προτού αποφασίσει, το 2021, να αποσυρθεί, προκαλώντας τη σφοδρή αντίδραση των γυναικείων οργανώσεων.
Ενας από τους εταίρους διεκδικεί άρση της «μεικτής» εκπαίδευσης και «να μένουν οι γυναίκες στο σπίτι και μόνο εκεί».
H αρθρογράφος της φιλοκυβερνητικής εφημερίδας Sabah, Χιλάλ Καπλάν, έχει διαφορετική άποψη. «Τα κόμματα της αντιπολίτευσης, με πρωταγωνιστή το CHP, έχουν μια παράδοξη στάση για τις γυναίκες. Διότι αυτά τα κόμματα για πολλές δεκαετίες εμπόδισαν τα δικαιώματα εργασίας και μόρφωσης των γυναικών μόνο και μόνο επειδή φορούσαν την ισλαμική μαντίλα. Στη δική τους εποχή εκδηλώθηκε η μεγαλύτερη καταπίεση εναντίον των δικαιωμάτων των γυναικών. Εχουν μια στρεβλή άποψη για τα δικαιώματα των γυναικών. Σήμερα όλες οι γυναίκες με τη μαντίλα μπορούν να εργάζονται και να σπουδάζουν. Στο Κοινοβούλιό μας έχουμε 101 γυναίκες βουλευτές και οι 54 γυναίκες είναι από το AKP. Και το CHP είναι προτελευταίο στον αριθμό των γυναικών. Πρέπει να δούμε τα έργα για τα δικαιώματα των γυναικών και όχι τα λόγια. Κάποιοι χαρακτηρίζουν οπισθοδρομικά το Huda-Par και το ΥRP επειδή είναι θρησκευόμενα κόμματα. Αυτό δεν το δέχομαι. Δεν είναι κόμματα που στα προγράμματά τους θα επηρεάσουν αρνητικά τα δικαιώματα των γυναικών».
Κατάρ και Σαουδική Αραβία
Κάποιοι πολιτικοί αναλυτές της Τουρκίας υποστηρίζουν πως ο Ερντογάν αναγκάστηκε να συμμαχήσει με τα ακραία κόμματα για να κερδίσει ελάχιστες ψήφους που έχει ανάγκη η Λαϊκή Συμμαχία. Ισχυρίζονται επίσης πως προσπαθεί να στείλει πολιτικό μήνυμα στις χώρες του ακραίου Ισλάμ, όπως η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ, από τις οποίες λαμβάνει μεγάλη οικονομική στήριξη τα τελευταία χρόνια. Τονίζουν πως επιχειρεί να εμφανιστεί ως ο αυθεντικός εκπρόσωπος του ισλαμικού κινήματος, σε αντίθεση με τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου ο οποίος είναι Αλεβίτης και εκπροσωπεί την εκσυγχρονισμένη μορφή του Ισλάμ και τις φιλοδυτικές αξίες.
Η Χιλάλ Καπλάν, όμως, υποστηρίζει ότι «τα κόμματα της κυβερνητικής συμμαχίας έχουν δημιουργήσει μια συμμαχία αρχών. Αυτή είναι η διαφορά με τη συμμαχία της αντιπολίτευσης. Μιλάμε για κόμματα της Δεξιάς, συντηρητικά, πατριωτικά. Είναι μια ένωση δυνάμεων και υποστηρίζουν την ενότητα της Τουρκίας και την ισχυρή ανεξαρτησία της. Ναι, πράγματι, τα δύο κόμματα (YRP και Huda-Par) δεν έχουν μεγάλα ποσοστά. Ωστόσο, στο παρόν εκλογικό σύστημα του 50%+1 για την προεδρία αλλά και για την πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο υπάρχει η ανάγκη έστω και για μία ψήφο. Αυτό είναι ένα δημοκρατικό σύστημα. Είναι δηλαδή και μια συνεργασία αρχών και αριθμητικής».
Πάντως, μέχρι στιγμής τα δεδομένα των δημοσκοπήσεων δεν δείχνουν να ευνοούν τον Ερντογάν. Ο Ιμπραήμ Ουσλού, ο οποίος είναι πρόεδρος της εταιρείας δημοσκοπήσεων ANAR, έχει αποκαλύψει ότι «σύμφωνα με τη δημοσκόπησή μας ο κ. Κιλιτσντάρογλου προηγείται. Τα ποσοστά του είναι λίγο πιο πάνω από το 50%. Αρα φαίνεται πως η υπόθεση των εκλογών μπορεί να τελειώσει από τον πρώτο γύρο, με ποσοστό περίπου στο 51%. Τα ποσοστά του κ. Ερντογάν κυμαίνονται στο 40%-42% και παρά την προεκλογική εκστρατεία του, που τον έχει ανεβάσει μία με δύο μονάδες, η επίδοσή του δεν πλησιάζει το 50%. Aρα τα δεδομένα δείχνουν πως ο Ερντογάν δεν έχει πιθανότητα να νικήσει από τον πρώτο γύρο, ενώ ο Κιλιτσντάρογλου έχει αυτή την πιθανότητα, όμως δεν είναι τόσο άνετος».
Ο πρόεδρος της εταιρείας δημοσκοπήσεων Metropoll Οζέρ Σεντζάρ είναι πιο συγκρατημένος, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία της δικής του έρευνας ο Κιλιτσντάρογλου προηγείται μόνο με 2,5 μονάδες του Ερντογάν.
